Gelişmekte olan ülke şirketleri genç CEO istiyor

EVRİM KÜÇÜK 

DIŞ HABERLER - Yaşlılıkla ilgili dilimize dolanmış birçok deyiş var; yaş otuz beş yolun yarısı, yaş yetmiş iş bitmiş gibi halk arasında ileri yaşlardaki kişilerin başarılı olma şansının az olduğuna dair laflar dolaşıyor. Oysa yapılan bilimsel araştırmalar bir kimsenin 64 yaşına kadar ‘orta yaşlı’ sayılacağını söylüyor. İş dünyasıyla ilgili yapılan araştırmalar da dünyada CEO’ların ortalama 50’li yaşlarda olduğunu ortaya koyuyor. Zengin ülkelerde CEO’ların yaşının yükseldiği, gelişmekte olan ülkelerde ise genç CEO’ların toplam CEO’lar içindeki oranının daha yüksek olduğu görülüyor. Capital IQ tarafından küresel şirketler için hazırlanan veri tabına göre, yaş bilgilerinin erişilebilir olduğu ve piyasa değeri 150 milyon sterlinin üzerindeki şirketlerde yaklaşık 10 bin CEO'nun yarısının yaşı neredeyse 50’li yaşların ortalarında ve küresel CEO yaş ortalaması tam 55.

Dörtte biri 60’lı beşti biri 40’lı yaşlarda

Ancak yaşı daha büyük olanların üzülmesine hiç gerek yok, çünkü yaş sıklığına bakıldığında dünyada en çok 58 yaşında CEO’ların olduğu görülüyor. 60’lı yaşlardaki CEO’ların sayısı da azımsanamayacak kadar çok. CEO’ların dörtte biri 60’lı yaşlardayken, 40’lı yaşlardaki CEO’ların toplam içindeki payı beşte bir oranında. Dünya geneline bakıldığında bu yaş aralığının üzerindeki ve altındaki CEO sayısının çok az olduğu ve sadece birkaç ülkede görev aldıkları dikkat çekiyor. Dünyadaki CEO’ların sadece yüzde 3’ü 40 yaşında veya daha genç iken, Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) bu oran yüzde 20’ye ulaşarak rekor seviyede bulunuyor. Bunlardan biri Dubai Parks and Resorts’un CEO’su olan 36 yaşındaki Raed Al Nuaimi.

Rusya ve Polonya’da genç CEO’ların oranı yüksek

Genel olarak bakıldığında gelişmekte olan ekonomilerde CEO’ların yaşlarının gelişmiş ülkelerden daha genç olduğu söylenebilir. Rusya ve Polonya’da da genç CEO’ların oranın yüksek olduğu dikkat çekiyor. Örneğin, dünyanın en büyük dikey entegre fosfat temelli gübre üreticilerinden OJSC PhosAgro’nun CEO’luk koltuğunda oturan Andrey Andreevich Guryev. Sektörünün önde gelen işadamlarından Rus işadamı sadece 33 yaşında.

Diğer bazı gelişmekte olan ülkelerde de genç CEO’ların oranı, dünya ortalamasının üzerinde. Mesela Tayland, Brezilya, Çin ve Meksika’da CEO’ların ortalama yaşı, küresel ortalama olarak kabul edilen 55’in epeyce altında. Japonya ve Avrupa’nın büyük ekonomilerinde ise genç CEO’lara rastlamak daha zor. Araştırmaya dahil edilen İtalya merkezli 70 şirketten sadece John Jacob Philip Elkann, yani Exor’un CEO’su 40 yaşın altında. Exor, Agnelli Ailesi tarafından kontrol edilen Avrupa’nın en önemli yatırım şirketlerinden biri. Gayrimenkul sektörünün tanınmış isimlerinden Rolf Elgeti ve Lars Wittan da, araştırmadaki 156 Alman şirkette CEO’su 40 yaşın altında olan iki isim.

Dünyadaki CEO’ların yüzde 4’ü 70 yaş üzeri

Dünyadaki CEO’ların yalnızca yüzde 4’ü 70 ya da daha üzeri yaşta. Ancak bazı ülkelerde söz konusu oran belirgin şekilde daha yüksek. Filipinler, Japonya ve İtalya bu konuda öne çıkan örnekler. Filipinlerdeki 87 şirketin dördünde CEO’ların yaşı 80’in üzerinde. 10 tanesi ise 70’lerinde. Robinsons Retail Holdings CEO’su 88 yaşındaki Dr. John L. Gokongwei Jr. Doğu’daki yaşlı CEO’lara en iyi örneklerden.

Japonya ve İtalya’da da 70 yaş ve üstündeki CEO’ların toplam CEO’lar içindeki payı yüzde 11’i buluyor. Yani küresel ortalamanın üç katı. Japonya’da CEO’ların üçte ikisinin yaşı 60 ve üzerinde. Bu da ülkeyi, ortalama CEO yaşında en üst sıraya çıkarıyor. Araştırmanın sonuçlarına göre dünyada ortalama CEO yaşının 60’ı aştığı tek ülke Japonya. Japonya ayrıca, dünyada yaşı 70 ve üzerindeki CEO’ların neredeyse üçte birine ev sahipliği yapıyor. Ülkenin bilinen şirketlerinden Life Corporation’ın CEO’su Nobutsugu Shimizu tam 89 yaşında ve 245 mağazadan oluşan bir süpermarket zincirini yönetiyor. En büyük üç ekonomiye bakıldığında, Japonya’daki grafiğin 60’lı yaşlarda zirve yaptığını daha sonra aşağı doğru bir eğim izlediğini görüyoruz. Çin’de ise 50’li yaşların başlarında hızlı bir yükseliş varken, 70’li yaşlarda hiçbir CEO olmadığı dikkat çekiyor. ABD ortalarda bir duruş sergiliyor.

ABD'nin en yaşlısı Buffett, en genci Zuckerberg
ABD’nin en büyük şirketlerinin işlem gördüğü S&P 500 endeksindeki şirketlerde en yaşlı CEO unvanı 84 yaşındaki Warren Buff ett’a ait. ABD’nin en genç CEO’ları ise Facebook’un 31 yaşındaki kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg, Yahoo’nun 40 yaşındaki yöneticisi Marissa Mayer ve Nisan 2015’te Transocean’ın CEO’su ve Başkanı olarak atanan 1975 doğumlu Jeremy Thigpen. Bu arada endeksteki 10 başlıca sektöre bakıldığında, ortalama CEO yaşının 50’lerin ortasında olduğu dikkat çekiyor. Sadece bazı özel sektörlerde ayrışma yaşanıyor. En genç üç sektör, CEO yaş ortalamasının 48 olduğu internet yazılımı ve hizmetleri, bunların yanında yaş ortalamasının 49 olduğu online satış. CEO’ların yaş ortalamasının 50’lerin üzerinde olduğu tek endüstri ise petrol ve doğalgaz sondaj.

X jenerasyonu liderler işbaşında 
Artık şirketler yönetimlerini daha genç liderlere emanet ediyor. Özellikle ABD’de bu giderek güçlenen bir trend. ‘Bebek Patlaması’ döneminin ilk temsilcileri emekli olmaya başladıkça çok daha fazla sayıda şirket 1965- 1980 yılları arasında doğmuş olan ve X jenerasyonu olarak adlandırılan dönemin üyelerine ve bebek patlamasının son dönemini temsil eden, şimdilerde 50’li yaşların ortasında olan CEO’lara yöneliyor. 

Bilgisayar ve teknoloji konusunda daha donanımlılar 
Yönetim uzmanlar, bu genç patronların bazı ortak vasıfl ar paylaştıklarını söylüyor. Çocukluğundan beri bilgisayar kullanan ilk neslin üyeleri olan bu yöneticiler teknoloji konusunda daha iyi bir donanıma sahipler. Genç çalışanları kendi şirketlerine çekmek ve kalıcı olmalarını sağlam konusunda daha istekliler ve 2025 yılında toplam işgücünün yüzde 75’ini oluşturacağı projeksiyonları yapılan ‘Y’ kuşağına uygun ürün ve hizmetlerin nasıl geliştirileceği konusunda daha duyarlılar. X Jenerasyonu ve geç dönem bebek patlaması üyeleri genellikle daha fazla risk alabiliyor, Ayrıca yerlerini aldıkları CEO’larla kıyaslandığında, iş dünyasındaki değişimlere daha hızla tepki verebiliyorlar. 

McDonald’s, Harley Davidson ve Microsoft en iyi örnekler 
Bu şirketlere en iyi örnekler arasında motosiklet üreticisi Harley Davidson, fast food restoran zinciri McDonald’s, Microsoft Corp. ve 21st Century Fox gösterilebilir. Wall Street Journal’ın haberine göre, Harley Davidson’ın 50 yaşındaki CEO’su Matt Levatich, 1 Mayıs 2015’te 65 yaşındaki Keith Wadell’ın yerini aldıktan sonra yaptığı açıklamada, şirketin ilk X Kuşağı yöneticisi olduğunu vurgulamıştı. Yaşlanan bebek patlaması kuşağına bağımlı hale geldiği düşünülen bir şirketin başına Levatich gibi genç bir ismin gelmesi uzmanlara göre önemli bir gelişme. Her ne kadar kemikleşmiş müşteri kitlesine saygılı tutumunu sürdürse de, zamanının önemli bir bölümünü gençler için modellerinin cazibesini nasıl artırabileceği konusuna harcıyor. Bu yıl McDonald’s’ın CEO’luk koltuğuna oturan 47 yaşındaki Steve Easterbrook da, görev başına gelir gelmez genç yetişkinlerin taleplerine eğilmeye başladı. Bunların arasında, fast food zinciri tarafından alınan tavukların üretiminde kullanılan antibiyotiklerin sınırlandırılması da var. Microsoft’un yöneticilik koltuğunda ikinci yılını doldurmaya hazırlanan 47 yaşındaki Satya Nadella’nın, genç teknoloji ‘startup’larıyla çalışmaya daha açık olması dikkat çekiyor. Nadella startupların yöneticileriyle sıklıkla bir araya geliyor ve ürünlerinin kullanılmasına çalışıyor.