Gelirimiz, üç misli büyük borsa yaşatabilir

İSTANBUL - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vedat Akgiray, "Türkiye ekonomisindeki tasarruflar, gelirimiz, bugünkünden 3 misli daha büyük bir borsayı yaşatabilecek büyüklükte..." dedi.

Akgiray, "Halka Arz Seferberliği-İstanbul Zirvesi"nde, dünya borsalarının toplam değerinin 2009 sonu itibariyle 50 trilyon dolara yakın olduğunu söyledi.

İMKB'nin geniş halk kitlelerinde bir imajı olduğunu ifade eden Akgiray, "Özellikle Anadolu'da, her yerde aslında İstanbul dahil İMKB'de, büyük firmaların hisse senetlerinin olduğu, 3-5 tane spekülatörün veya manüplatörün zaman zaman alışveriş yaptığı, fiyatlamanın ne olduğu belli olmayan, kumarhane gibi, fiyatların rastgele belirlendiği bir borsa görüntüsü var. Eğer böyle ise kapatmak lazım, ekonomik değeri yok. Ama öyle olmaması gerekir, çünkü 25 yıldır borsa var. Türkiye'de büyük firmalar kote. Burada bir yanlışlık var" dedi.

Dünyada borsaların toplam değerinin gayri safi hasılaya oranının yüzde 100'ün üstünde, Türkiye'de ise bu oranın yüzde 40'a yakın olduğunu belirten Akgiray, bunun dünya ortalamasının çok altında olduğunu kaydetti.

"Marifet parayı çok hızlı kullanabilmek"

Vedat Akgiray, "Ekonomik büyüklüğümüze göre İMKB'nin büyüklüğü çok az. En az 2,5-3 misli gideceği yer var. Türkiye ekonomisindeki tasarruflar, gelirimiz, bugünkünden 3 misli daha büyük bir borsayı yaşatabilecek büyüklükte. İMKB'ye para girince bankaların mevduatı azalmıyor, para buharlaşmıyor. Burada marifet olan parayı çok hızlı kullanabilmek" dedi.

Firmaların bilanço yapılarına, borç sermaye oranlarına da değinen Akgiray, İSO en büyük 500 firmanın ortalama borç sermaye oranlarına bakıldığında 100 lira sermaye konduğunu, 300 lira borçlanıldığını, borçla yaşayan firmalar olduğunu anlattı.

Halka açık firma sayısını artırmak istediklerini, 300 firmanın çok az olduğunu söyleyen Akgiray, Ankara'da da sermaye piyasaları konusunda bir çaba başladığını kaydetti.

"Zahmeti var, zararı yok"

Akgiray, "Halka arzın farkı, zahmeti var maliyeti var ama zararı hiç yok, sıfır. Türkiye'de hep soruyorlar 'firmaları halka açıyorsunuz da alıcı var mı, talep var mı?' Rakamlara baktık, eğer biz duruşumuzu, pazarlamamazı akıllı yaparsak, hazır 500 milyar dolarlık pazar imkanı var" diye konuştu.

Halka arzın faydalarına ilişkin olarak da Akgiray, "Finansman kaynağı sağlıyor. Herhalde halka arzın nimetlerinden firmalarımız faydalandıkça öncelikle biraz borç yapısını temizlemekte kullanacaklar bunu" dedi.

Öztangut: İMKB, küçük şirketler için de çare

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) Başkanı Nevzat Öztangut, yerli yatırımcının hisse senedi talebinin düşük olduğunu, bireylerin tasarruflarının yüzde 75'inin mevduat ve dövizde, sadece yüzde 6'sının hisse senedinde olduğunu belirterek, kurumsal yatırımcı tarafında da durumun aynı olduğunu, 30 milyar dolar portföyün 1,5 milyar dolarının hisse senedinde bulunduğunu bildirdi.

İMKB'nin 15 yıl içinde 13 milyar dolar kaynağı sanayiye aktardığını ifade eden Öztangut, ikincil halka arzlarla bunun 20 milyar doların çok üstüne çıktığını söyledi.

Halka arzlarda rekorlar da gördüklerini belirten Öztangut, 2008 yılında dünyanın en büyük 9. halka arzını gerçekleştirdiklerini anımsattı.

Öztangut, işin talep tarafında da sıkıntı bulunduğuna dikkati çekerek, yerli yatırımcının hisse senedine rağbet etmediğini bildirdi.

Bireylerin tasarruflarının yüzde 75'inin mevduat ve dövizde bulunduğunu, yüzde 6'sının ise hisse senetlerinde olduğunu belirten Öztangut, kurumsal yatırımcı tarafında da durumun aynı olduğunu, 30 milyar dolar portföyün 1,5 milyar dolarının hisse senedinde bulunduğunu söyledi.

Öztangut, yabancı yatırımcının ise Türkiye'ye getirdiği portföy büyüklüğünün yüzde 60'ını hisse senedine yatırdığına dikkati çekti.

Halka arzların bireysel yatırımcının ilgisini çektiğini, her arzın beraberinde talebi getirdiğini anlatan Öztangut, İMKB'nin sadece büyük şirketler için değil küçük şirketler için de çare olabileceğini dile getirdi.

Küçük: Bin büyük sanayi kuruluşunun yüzde 85'i borsada

İSO Başkanı Tanıl Küçük de, sanayinin en önemli sorunlarının başında kaynak yetersizliği ile finansman imkanlarının kıtlığı ve pahalılığının geldiğini hatırlattı.

Şirketlerin bilançolarına bakıldığında genellikle yetersiz öz kaynak ve yüksek borç oranı ile faaliyetlerini sürdürdüklerinin görüldüğünü belirten Küçük, Türkiye'de borç-sermaye oranının dünya ortalamasının ve benzer ülkelerin çok üzerinde olduğuna dikkati çekti.

Kaynak ve finansman sorununun çözümünde, sermaye piyasaları, halka arzın önemli bir açılım imkanı, bir ümit kapısı olarak karşılarına çıktığını dile getiren Küçük, "Ancak şimdiye kadar ülkemizde, maalesef, bu imkandan da yeterince yararlanılmamıştır. Sermaye piyasalarımızın gelişmesi ekonomik potansiyelimizin altındadır" dedi.

Yıllar itibariyle oynamalar olsa da bin büyük sanayi kuruluşunun yaklaşık yüzde 85'inin hala Borsa'da işlem göremediğine dikkati çeken Küçük, sermayenin tabana yayılması için şirketlerin ucuz finansman imkanına kavuşması gerektiğini yineledi.

Hisarcıklıoğlu'ndan komisyonu düşürün çağrısı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, "Aracı kurumlara, halka arz noktasında bir çağrım var; komisyonları biraz düşürün, hep beraber bu işten para kazanalım" dedi.

Hisarcıklıoğlu, şirketlerin en büyük sıkıntısının sermaye yetersizliği olduğunu dile getirerek, "Bizim sıkıntımız şirketlerimizi büyütememekten geçiyor. Şirketlerimizi yeteri kadar büyütemiyoruz" dedi.

Sermaye stoku açısından Türkiye'de iyi de bir stok olduğunu vurgulayan Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:

"Araçta KDV, ÖTV indirimi yapıldı, Türkiye sanki altın bulmuş gibi altın ihracatçısı ülke konumuna geçti. Peki bu altınlar nereden çıktı? Hepsi yastık altından çıktı. Bugün artık şirketleri büyütebilmenin en önemli noktalarından bir tanesi sermaye yetersizliği. Sermaye yetersizliği açısından baktığınız zaman, ben bütün Türkiye'ye soruyorum, diyorum ki gezdiğim zaman, 'arkadaş sıfır maliyetli para ister misin?'. İçinizde istemeyen var mı? İşte halka arz, sıfır... Bankaya gitsen 40 tane naz, 40 tane hesap vereceksin, önünü de ilikleyeceksin. Hiç uğraşmana gerek yok, ne banka müdürüyle, genel müdürüyle... 40 tane nazını çekeceğine gel halka arz yoluyla şirketini aç, sıfır maliyetle de parayı al."