Futbol ekonomisi büyüdükçe vurgunlar artıyor

ZÜRİH/ANKARA - Uluslararası kuruluşlara göre, dünya futbol ekonomisindeki hızlı gelişme, yasal altyapıların ve denetim mekanizmasının da aynı hızla gelişmemesi ve caydırıcı cezaların yetersizliği nedeniyle, yolsuzlukları da beraberinde getiriyor.

Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), Birleşmiş Milletler (BM) ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) veri ve raporlarından derlenen bilgiye göre, futbol ekonomisindeki hızlı gelişme, şike ve diğer yolsuzlukların da artmasına neden oldu.Özellikle son 5-10 yıllık dönemde, futbol ekonomisinin hızlı bir gelişme içinde olması, bu sektöre girenlerin sayısını da arttırdı.

Avrupa'daki futbol pazarının büyüklüğünün 10 milyar doları aşması ve futbol sektöründe karların artmasının tüm spor sektöründeki yatırımların en çoğunun futbola yapılmasını sağladığı, ancak bunun sonuçlarının ise özellikle son yıllarda olumsuz yönde görülmeye başlandığı kaydedildi.

Futbol sektörüne rahat bir şekilde girilmesi, yasadışı kazanç peşinde koşanlar ile kara para aklayıcılarının da Avrupa'da bu sektöre girmesine imkan sağladığına dikkat çekilirken, kulüplerin bir çoğunun tam profesyonel standartlarda olmamasının da futbolcu ile menajer ve kulüp ilişkilerinde yolsuzluklara neden olabileceği ifade ediliyor.

Sağlam finans kaynakları önemli

Bazı futbol kulüplerinin sağlam ve sürekli finansman kaynaklarına sahip olmamasının da yasal olmayan gelir kaynaklarına zemin hazırladığı belirtiliyor.

Menajerlik sisteminin kurumsallaştırılmasının, şike ve benzeri olayların azalmasına neden olacağı ifade ediliyor.

Sanayi haline gelen futboldan gelir elde edenlerin sayısının gün geçtikçe artmasının yanı sıra özellikle reklam ve sponsorluk gelirlerinin çok hızlı şekilde yükselmesi, bu sektöre olan ilgiyi daha da artırdı.

Türk futbol ekonomisi 1 milyar dolara ulaşacak

Türkiye'de futbol ekonomisinin büyüklüğü 500 milyon euro'yu bulurken, bu ekonominin yakın bir zamanda 1 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Dünyada ise futbol ekonomisinin toplam büyüklüğü 150 milyar euro'yu buluyor.

Türkiye'de 2010'da üç büyük futbol kulübünün toplam gelirleri 600 milyon TL'yi geçti. Gelirlerin yüzde 32'sini yayın hakları oluşturuyor.

Stadyum gelirleri ise yüzde 31'lik paya sahip. Reklam ve sponsorlukların payı yüzde 22 civarında.

Türkiye'de, Lisanslı taraftar ürünü satışları yüzde 15'lik paya sahip. Bu sezon toplam gelirler bir önceki sezona göre yüzde 35 artış gösterdi.

Türkiye'de, taraftarın çok büyük bir kısmı dört büyükleri destekliyor. Bu kulüplerin piyasa değeri ise 2,7 milyar doları buluyor.

Türkiye, Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında, lisanslı ürün satışı ile sponsorluk konusunda yeter bir paya sahip olamıyor.

Türkiye'deki futbol ekonomisinin yüzde 2,5'i yalnızca derbi maçlarındaki  bilet ve taraftar mağazası satışlarından oluşuyor.

Futbol kulüplerinin en önemli gelir kalemlerinden birisi de naklen yayın gelirleri. Büyük kulüplerinin bütçelerinde bu gelirlerin oranı yüzde 55-60'a kadar çıkıyor. Ancak naklen yayın gelirleri sezonluk olarak oluşan puan sistemine göre belirlendiği için derbi ekonomisinin bu gelirlere direkt olarak katkısı bulunmuyor.

Türkiye'de futbol ekonomisinin büyüklüğü 500 milyon euro'yu bulurken, dünyada futbol ekonomisinin toplam büyüklüğü 150 milyar euro'yu buluyor. Bu da Türkiye'nin Gayri Safi Milli Hasılası'nın neredeyse yarısı demek.

Futbol ekonomisinin diğer sektörleri etkileme gücü de yüksek. Uzmanlar futbol ekonomisinin kendisi bir birim gelir yaratırken, diğer sektörlere dokuz birim para akıttığını vurguluyorlar.