Faizi bugün artırdık, gerekirse yarın düşürürüz

ANKARA - Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2011 Ekim Enflasyon Raporu'nu açıkladıktan sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Başçı, faiz artırımlarına ilişkin bir soruya, döviz kurlarının seviyesi ile ilgili en etkili aracın faiz olduğunu söyleyerek, "Bunu tüm iktisat öğrencileri bilir. Bizim yabancı analistlerden öğreneceğimiz bir konu değil. Biz bugün faizi artırdık. Bugün yüzde 12 seviyesinde. Şuan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın iki faizi var. Bir yüksek faizi var. Bir de düşük faiz var 5.75.

Yüksek faiz 12.50. Uygun gördüğümüz gerekli gördüğümüz zaman bu 12.50'dir, uygun gördüğümüz gerekli gördüğümüz zamanda bu 5.75'tir. Bunu kontrolü bizdedir ve bunu günlük olarak yapıyoruz. Onun için hiç kimsenin faiz artırılsın diye şunu demesine gerek yok şuanda. Biz faizi artırdık bugün itibariyle. Yarın itibariyle gerekli görürsek faizi 5.75'e indiririz. Bu derece güçlüyüz. Gerek görmezsek indirmeyiz. Şuanda T.C. Merkez Bankası'ndan daha güçlü bu anlamda günlük bazda politika yapabilecek hiçbir Merkez Bankası dünyada yok" şeklinde yanıtladı.

Altında 'zorunlu' hamle

Altının ilk defa zorunlu karşılıklar arasında yer almasının kendisine sorulması üzerine de Başçı, "Türkiye'de çok fazla altın var. Vatandaşlarımızın en büyük servetlerinden bir tanesi. Bunu da bankacılık sistemimiz yavaş yavaş buna alışırsa, altın mevduat hesapları yaygınlaşabilir. Bazı bankalar başladılar bile. Dolayısıyla bir miktar getiri sağlayarak altını mevduata kabul ediyorlar. Ne yapacaklar o elde ettikleri altını. Arzu ederseniz getirip Merkez Bankasına Türk Lirası zorunlu karşılığa karşın zorunlu karşılık yerine saydırmak istiyorsanız, biz onun altyapısını hazırlıyoruz. Onu yapabilirsiniz büyük ihtimalle, o süreci belki teşvik eder. Böylece siteme altınları kazandırmış olabilir. Faydası olabilir diye düşünüyoruz" yanıtını verdi.

Sigara zammının enflasyona etkisi

Başçı, bir gazetecinin "Sigara zamları ile ilgili hükümete bir uyarınız oldu mu? Böyle giderse enflasyon çift haneye gider diye düşündünüz mü?" sorusuna, Merkez Bankası'nın temel görevinin fiyat istikrarını sağlamak olduğunu söyleyerek, sigarada yüzde 38 civarında artış olduğu ve enflasyon hedeflerinin ise 5.5 olduğu anımsatmasında bulundu.

Başçı, sigaradaki fiyat artışlarının enflasyon üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu ifade ederek, "O yüzden elbette bunu yetkilileri hükümete derhal ilettik. Sözlü olarak ilettik. Bu Türkiye için çok önemli. Burada biliyorsunuz şuanda önemli bir değişiklik, 2 partide yapılacak anladığım kadarıyla bir tanesi 2012 yılının Aralık ayının sonunda dolayısıyla 2013 enflasyonuna yansıyacak o da. 2012 enflasyonunu kurtardık arkadaşlar. Sigara ile ilgili bir daha bir şey gelmezse 2012 enflasyonu konusunda bir sorun yok. 2013 enflasyonuna da ne kadar etki yapacağını da önceden arkadaşlar hesapladılar bizde ona göre para politikasını ayarlarız" dedi.

Zorunlu karşılıklarla ilgili basın duyurusu hazır

Başçı zorunlu karşılıklara ve tüketici kredilerine ilişkin sorular üzerine, zorunlu karşılıklarla ilgili bankaları rahatlatıcı ve maliyetlerini azaltıcı tedbirleri Liderler Zirvesi sonuçlarını görmeye bırakmakta fayda olduğunu belirterek, "Bankalara ne yapacağımızı önceden bildirirsek, burada bunun hemen veya iki hafta sonra fiilen yürürlüğe girmesi çok fark ettirmez" dedi.

Zorunlu karşılıklarla ilgili basın duyurusunun hazır olduğunu ve gerekirse hemen devreye sokabilecek durumda olduğunu söyleyen Başçı, TL zorunlu karşılıklara ilişkin, yüzde 40'ına kadar olan kısmının Merkez Bankası nezdinde döviz olarak tutulması opsiyonundan bahsetti. Başçı, bu limitin daha önce yüzde 20 olduğunu ancak, yüzde 40'a çıkarılabileceğini söyledi.

Tüketici kredileri yüzde 10'un altında kalsa bizim içimiz çok rahat olacak

Tüketici kredilerinde BDDK'nın aldığı önlemlerden sonra önemli bir yavaşlama olduğunu söyleyen Başçı, "Yüzde 10'lar veya biraz altında kalsa bizim içimiz çok rahat olacak. Türkiye'nin tasarrufları artacak ve dolayısıyla ithal ürünlere olan talepte dolaylı olarak tasarruf oranının artmasından dolayı yükselmiş olacak, ithal olan ürüne talep düşecek ve dolayısıyla cari açık düşmüş olacak. Orada oldukça yakınız biraz daha yavaşlasa sanki herkes daha rahat edecek gibi görünüyor" diye konuştu.

Seviyeyi etkilemek istiyorsak kısa vadeli faiz oranlarını kullanmak zorundayız

Başçı, bir soru üzerine de döviz rezervleri ile ilgili durumun net olduğunu, sterilize edilmiş ve edilmemiş döviz satışları olduğu söyleyerek, "Sterilize edilmiş döviz satışlarında faiz oranları değişmez, sterilize edilmiş döviz satışları sisteme döviz likiditesi sağlar, sistemi o açıdan rahatlatır bir de dövizlerdeki aşırı oynaklığı yumuşatır. Kurların seviyesi üzerinde etki yapmaz, oynaklığı üzerinde etki yapar. Eğer bunlarla birlikte faizler değişirse o zaman kurun seviyesini de etkiler. O zaman etkili müdahale olur. Dolayısıyla biz ne yaptığımızı biliyoruz, bir miktar sisteme döviz likiditesi sağlamanın kamu maliyesine yansımaları da var. Her açıdan faydalı oldu, sistemi rahatlattık. Nerede duracağımızı biliyoruz. Devam edebilir miyiz? Elbette devam edebiliriz, 26 milyar doları satın aldığımıza göre bunun tamamını da gerekirse piyasaya satabiliriz. Eğer seviyeyi etkilemek istiyorsak kısa vadeli faiz oranlarını kullanmak zorundayız" yanıtını verdi.

Cari açık çok hızlı artıyorsa paranın bir miktar değersiz kalmasında fayda var

Başçı, kur seviyesine ilişkin bir soruya, bu konuda konuşmamaya devam edeceklerini ancak aşırı değersiz ya da aşırı değerli TL görmeleri halinde bunu kamuoyuyla paylaşacakları yönünde cevap verdi. TL için "Şu anda bir miktar aşırı değersiz görünüyor" diyen Başçı, paranın ekonomik konjonktür gereğince zaman zaman bir miktar değersiz olması bazen de bir miktar değerli olmasının gerektiğini, çünkü otomatik dengeleyici tarafı bulunduğunu belirtti.

Cari açık çok hızlı artıyorsa paranın bir miktar değersiz kalmasında fayda olacağını, bunların fiyat istikrarı kısıtına bağlı olduğunu dile getiren Başçı, "Ama fiyat istikrarını tehdit etmeye başlarsa buna izin vermeyiz dur deriz. Sonuçta paramızın değeri satın alabileceği mallarla ölçülüyor enflasyon üzerinde herhangi bir tehdide izin vermeyiz" dedi.