Emtianın seyri baş döndürüyor

Evrim KÜÇÜK

İSTANBUL- Geçtiğimiz ay küresel emtia piyasalarında olağandışı bir oynaklık yaşandı ve ocak-mart dönemini kapsayan yılın ilk çeyreğinde petrol fiyatlarından tarımsal ürünlere, değerli metallerden endüstriyel metallere kadar birçok ürünün fiyatında önemli değişimler kaydedildi.

Ortadoğu'daki gerilim, Japonya'daki deprem ve sonrasında yaşanan nükleer kriz, enflasyon endişesi, arz-talep dengesine dair beklentiler emtia piyasalarında belirleyici unsurlar oldu. Bu dönem içinde emtia fiyatlarının birbirinden ayrıştığı görülen bir tablo ortaya çıkarken, pamuk ilk çeyrekte fiyatı en çok yükselen hammadde oldu.

Benzin ve petrol de fiyatı en çok artanlar arasındaydı. Ocak-mart döneminde en büyük düşüşü ise şeker ve buğday fiyatları gösterdi.

Japonya'daki deprem ve tsunami sonrasında ülkenin otomotiv üretiminin darbe alması nedeniyle, bu sektörün önemli hammaddelerinden paladyum da birinci çeyrekte en fazla değer yitirenler arasındaydı.

Bugün sona eren ilk çeyrekte yatırımcı petrol fiyatlarını yakından izledi. Cezayir, Bahreyn, Yemen ve Avrupa'nın enerji gereksiniminin karşılanmasında önemli rol oynayan Libya'daki ayaklanmalar petrol fiyatını 120 dolar/ varile yaklaştırdı. Bölgedeki gerilimin sürmesi nedeniyle petrol fiyatları 100 doların üzerindeki seyrini sürdürüyor fakat ABD'nin 10 yıl içinde petrol ithalatını üçte bir oranında azaltma planı ve ABD'de stokların tahminlerin üzerinde çıkması fiyatları baskılıyor.

Brent türü hafif petrolaün varili dün 114 doların biraz üzerinden satılırken, Amerikan petrolünün varili de 104 dolar civarından işlem gördü. Tarımsal emtialarda geçen yıl kaydedilen hızlı yükseliş yılın ilk çeyreğinde durdu.

ABD Tarım Bakanlığı'nın (USDA) bugün açıklayacağı rapor öncesinde buğday, mısır, soya fasulyesi dün Chicago Borsası'nda sırasıyla 7.34 dolar/buşel, 6.73 dolar/buşel, 13.64 dolar/buşel seviyesinden işlem gördü. Tarımsal ürün fiyatlarındaki artışın yavaşlamasında, dünyanın en büyük hububat ithalatçılarından Japonya'nın deprem sonrası talebinin düşeceği beklentisi etkili oldu. Fildişi Sahilleri'ndeki ihracat yasağı ilk çeyrekte kakao fiyatlarını desteklerken, üretim ve arz beklentisinin iyileştiği şeker fiyatları geri çekildi.

Mayıs teslimi kakao dün 3.060 dolar/tondan satılırken, ABD piyasalarında şeker 27.12 dolar/lb, Avrupa'da ise 700 dolar/ton seviyesinden işlem gördü. Metal fiyatlarına bakıldığında ise, jeopolitik risklerin artmasıyla kendini güvenceye almak isteyen yatırımcı gümüş ve altın fiyatlarını rekora taşıdı.

Ancak altın, kar satışları ve gerilimin azalmasıyla 1.447 dolar/ons rekorundan 1.420 dolara geldi. Yatırımcılar, altın fiyatlarının yılın ikinci yarısında da yatay bir seyir izleyeceği görüşünde.

Reuters tarafından 28 analist ve işlemcinin katılımıyla yapılan bir ankete göre, altın fiyatlarının haziran ayı sonunda 1.401-1.450 dolar/ons olacağı tahmin ediliyor. Ankete katılanların yarısı altın fiyatının 1.450 doların üzerine çıkmayacağını söylerken, yüzde 43'lük kısım fiyatların 1.451-1.500 dolar bandında seyredebileceği öngörüsünde bulundu. Değerli metaller içinde en kötü performansı ise paladyum gösterdi. Japonya'daki deprem ve tsunami sonrasında ülkenin otomotiv üretiminin darbe alması nedeniyle, bu sektörün önemli hammaddelerinden paladyum, 29 Mart itibariyle ilk çeyrekte yüzde 6.4 değer kaybetti.

Temel metallerde, üretimin azaldığı ancak talebin arttığı kalay ve alüminyum en çok yükselenler arasında yer aldı. Dünyanın en büyük bakır tüketicisi Çin'in talebine ilişkin kaygılar ve stoklardaki artış ise bakırı zayıflattı. 15 Şubat'ta 10.190 dolar/ton ile Londra Borsası'nda rekor kıran bakır fiyatları, dün 9.535 dolardan işlem görüyordu.