Elektrikte yeni uygulama 99 OSB'yi çarptı!

YILDIZ DOĞRUER YEMİŞ

Türkiye’nin 99 büyük organize sanayi bölgesinde (OSB) ‘son kaynak tedarik tarifesi uygulaması’nın ardından elektrik faturaları kabardı. Geçen ay başlayan uygulama ile Nisan öncesi ve Nisan sonrası faturalarda yüzde 26 artış oldu. Bu durumda OSB dışında üretim yapan firmalar daha avantajlı konuma geçti. OSB dışında kalıp ‘ulusal tarife’den elektrik alan firmalar, OSB’lere oranla yüzde 15 daha ucuza elektrik kullanır hale geldi.

Elektrik fiyatlarındaki artıştan en büyük 99 OSB’nin etkilendiğini ifade eden Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kurulu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, “323 OSB’miz var. Bunun 225 tanesi faaliyette. Bu OSB’lerden büyük ölçekli olanların tamamı şuanda 50 milyon kw saattin üzerinde tüketim yapıyor” dedi. Bu OSB’lerin tek tüketici gibi görüldüğünün altını çizen Kütükcü, “Yani bunlar üretim faaliyeti ile daha yüksek enerji tüketen OSB’ler. Türkiye üretiminin büyük bölümü buralarda gerçekleşiyor. Bu 99 OSB’nin yıllık enerji tüketimleri 36 milyar kw saat ve malesef son kaynak tarifesi uygulamasından dolayı şu anda daha yüksek fiyattan enerji kullanmak zorunda kalıyorlar” dedi.

OSB’ler adına iki büyük sıkıntıları olduğunu belirten Kütükcü, şunları söyledi: “İlki yüksek enerji tüketen OSB’lerimizin tamamının tek tüketici gibi görülüyor. Bu OSB’lerin içinde yıllık 50 milyon kw saatin altında enerji tüketen küçük üreticiler de var. OSB’nin tek tüketici olarak görülmesi ve bundan dolayı da yüksek fiyattan enerji tüketiyor olması küçük üreticilerin sanki büyük üretici gibi yüksek fiyattan enerji tüketmekle karşı karşıya olmasına neden oluyor. Yani OSB içindeki tüm sanayiciler 50 milyon kw üstünde enerji tüketen sanayiciler gibi bir tarifeye muhatap oluyorlar. Hâlbuki hepsi aynı kategorideki firmalar değil. Bunların içinde KOBİ’ler de yüksek ölçekli üreticiler de var. Aynı sektörde üretim yapan rakibiniz OSB’nin bir karış dışında ise ulusal tarifeden enerji tükettiği için sizden yüzde 15 daha uygun enerji tüketiyor. Bu haksız rekabeti oluşturuyor.”

Sanayici her ay farklı enerji fiyatı hesap etmek zorunda

Ayrıca son kaynak tedarik tarifesi uygulamasının EPDK tarafından her ay yeniden ilan edilmesi uygulamasının da üreticilerde başka bir olumsuzluk oluşturduğuna dikkat çeken Kütükcü, “Sanayiciler için uzun vadeli bağlantılar yaparken tüm girdilerin ölçülebilir ve ön görülebilir olması gerekir. Kaçınılmaz ve zorunlu maliyet oluşturan ve olmazsa olmaz maliyet girdisi olan enerji maliyetlerinin her ay değişecek olan değişken bir son kaynak tedarik tarifesine tabii olarak fiyatın hesaplanıyor ve ilan ediliyor olması her ay farklı fiyatla enerji maliyeti ile sanayici karşı karşıya bırakılıyor” şeklinde konuştu.

Kütükcü, “Tedarik şirketleri fiyatlamada ve sözleşmede doğrudan son kaynak tedarik tarifesi fiyatını referans alıp, ‘Bu fiyattan yüzde 2-3 iskonto veririm’ diyerek referans fiyatına son kaynak tedarik tarifesini oturtuyor ve o tarifeye anlaştığı belli iskonto oranları ile de fiyatlamasını yapıyor. Dolayısı ile her ay değişen son kaynak tedarik tarifesi bize her ay değişen, anlaşılmış da olsa değişken fiyat ile karşı karşıya bırakıyor. Biz son kaynak tedarik tarifesi ile enerji almıyor, serbest piyasadan enerji alıyor olsak bile tedarik şirketleri son kaynak tedarik tarifesini referans fiyat koyup oradan iskonto yaparak bize fiyat veriyor. Son kaynak tedarik tarifesi açıklandığı an o açıklanan fiyata göre de tüketicinin fiyatı oluşuyor. Tüketicinin fiyatı doğrudan her ay değişen fiyatlara dönmüş oluyor. Bu yönetilebilir ve sürdürülebilir değil. Bu uygulama tedarik şirketlerinin ve serbest piyasanın derinleşmesine izin vermiyor” açıklamalarını yapıyor.

Üretim Reformu Paketi’nin heyecanını aldı

Kütükcü, “Geçtiğimiz yıl 1 Temmuz’da yürürlüğe giren Üretim Reform Paketi özellikle OSB’de üretim yapan sanayicinin üzerinden belli yükleri kaldırmıştı. Bu da bizi çok mutlu etmişti. Şuanda ise OSB’deki firmalar dezavantajlı duruma düştüler. OSB’de üretim yapmak şuanda cazip olmaktan çıktı. Planlı sanayileşmede soruna neden olur" dedi.

Kütükcü'den çözüm önerileri

 -Elektrik fiyatlarının daha makul düzeylerde oluşmasının çaresi, yenilenebilir enerji uygulamalarının geliştirilmesidir. Bununla ilgili destek mekanizmaları geliştirerek teşvik ediliyor. Güneş Enerji Santral projeleri hızla arttı. HES ve RES projeleri arttı. Yenilenebilir enerjinin teşvik edilmesinden yanayız. Ancak burada başka bir yanlışlık var. YEKDEM maliyetleri son kaynak tedarik tarifesinden enerji tüketen yüksek tüketimli sanayicilere taşıtılıyor. YEKDEM maliyetini sadece serbest tüketiciye taşıtmayı doğru bulmuyoruz. YEKDEM maliyetini tabana yaymalıyız ve tüm tüketicilere yansıtmalıyız.

 -YEKDEM’İN bugünkü maliyeti toplam olarak son kaynak tedarik uygulamasının içinde 4,5 kuruşlara gelmiş durumda. Ama biz yenilenebilir enerji kapasitemizi arttırdıkça daha da yüksek rakamlara doğru tırmanacak. Dolayısı ile bu enerji maliyetini de sanayicinin tek başına taşıması mümkün olan bir yük olmaktan çıkacak. Bu yükü tabana yaymamız lazım.Bunun da önümüzdeki süreçte çözülmesi lazım.

"OSB yönetimleri süreci yönetebilir"

 -Son uygulama daha adil hale getirilmeli. OSB’leri tek tüketici gibi görmek yerine üreticinin tüketimini baz alarak uygulama getirmemiz gerekiyor. Biz OSB’lerde bu süreci yönetebiliriz. Sanayicilerin bir ay önceki tüketimini referans alarak bir sonraki ay hangi tarifeden enerji tüketmesi gerektiğini yönetebilir kurgulayabilir doğrudan bu tarifeyi OSB yönetimleri yönetebilir.