Ekmek zammı yetki tartışması yarattı

ANKARA – Türkiye Fırıncılar Federasyonu, ekmeğe bugünden itibaren geçerli olmak üzere azami yüzde 15 zam yapılması kararı aldı. Ancak Federasyonun kararı tartışmaları da beraberinde getirdi.

İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İSTESOB) Başkanı Faik Yılmaz, ekmeğe şu anda zam yapılmasının söz konusu olmadığını belirterek, "Zam yetkisi olmayan Fırıncılar Federasyonu, zam açıklaması yapmasın" dedi.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de  Türkiye Fırıncılar Federasyonu'nun "ekmeğe zam yapma yetkisinin olmadığını, bu yetkinin illerde bulunan Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği'ne ait olduğunu" kaydetti.

Tüketici Hakları Derneği (THD) Genel Başkanı Turhan Çakar, Fırıncılar Federasyonunun yasaya aykırı davrandığı savunarak, “Fırıncılar zamma uymak zorunda değil” dedi.

Yetki tartışması çıktı

TESK Başkanı Palandöken, 5362 sayılı yasanın 62. maddesine göre Türkiye Fırıncılar Federasyonu'nun ekmeğe ve unlu mamullere zam yapma yetkisi bulunmadığını belirtti.

Palandöken, ekmeğe zam yapma yetkisinin illerde bulunan Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği'ne ait olduğunu, Türkiye Fırıncılar Federasyonu'nun birliklerin görevine müdahalede bulunduğunu savundu.

Türkiye Fırıncılar Federasyonunun zam yapma yetkisi bulunmadığını belirten İSTESOB Başkanı Faik Yılmaz ise ekmek zammı konusunun, esnaf birliklerinin yetkisinde bulunduğunu ve İstanbul'da da şu anda ekmeğe zam yapılmasının söz konusu olmadığını bildirdi.

İzmir'de zam yok

Bu arada İzmir Fırıncılar Odası Başkanı Necdet Durmuş, İzmir'de ekmeğe zam yapılması yönünde şu an için bir talepleri olmadığını, İstanbul ve Ankara'da belirlenecek yeni fiyatlara göre bir düzenleme yapılabileceğini ifade etti.

İç Anadolu Fırın İşverenleri Sendikası Başkanı Necati Mülazımoğlu, yapacakları zamla Eskişehir'de ekmeğin 75 kuruşa satılmasını planladıklarını söyledi.

Hatay Fırıncılar Odası Başkanı Semih Özdeşir de, 2 yıldır ekmeğe zam yapmadıklarını, şimdilik yapmayı düşünmediklerini söyledi.

Adana Fırıncılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Mahmut Alptekin ise ekmek fiyatlarını şimdilik artırmayacaklarını bildirdi.

ATO'ya kayıtlı fırınlar zam yapmıyor

Öte yandan Ankara Ticaret Odası'na (ATO) Başkanı Sinan Aygün, ekmek zammı haberlerinin tüketicide endişe yarattığını belirterek, "İstanbul'un ardından Ankara'da da zam olur mu endişesi yaşayan vatandaşlarımız rahat olsunlar. Ankara'da bu yıl ekmeğe zam yapılmayacak"dedi.

Aygün, şunları kaydetti:

"Ankara'da her gün 3,5 milyon ekmek üretiliyor. Bu ekmeklerin yüzde 90'ı Ankara Ticaret Odası'na bağlı fırınlarda üretilmektedir. Üyelerimle istişarede bulunarak bu yıl sonuna kadar kesin olmak üzere, yakın zamanda ekmeğe zam yapmama kararı aldık. Emekli maaşlarına yapılacak zam daha dün açıklanmışken, bugün ekmek fiyatlarına zam yaparak emeklilerin ağız tadını bozmamamız lazım. Türkiye Fırıncılar Federasyonu'nun da imkanları zorlayarak bu doğrultuda hareket etmelerini rica ediyorum."

Ankara'da ekmek fiyatlarının halen 50-60 kuruştan satıldığını hatırlatan Aygün, Türk halkının et fiyatlarından sonra ekmek fiyatlarında da bir şokla karşılaşmasını arzu etmediklerini, gramajda bile oynamadan bütün yıl boyunca fiyatları sabit tutacaklarını kaydetti.

Tüketiciler tepkili

Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Nazım Kaya ise ekmeğe yapılması planlanan zamla ilgili olarak, Türkiye'de ekmeğin zaten pahalı olduğunu belirterek, "Dünyada 1 milyar insanın aç olduğu konuşulurken, Türkiye'de karnını ekmekle doyuran dar gelirlileri de düşünerek bu ekmek zammını kabul edilemez buluyoruz" dedi.

Fırıncılar Federasyonunun buğday fiyatlarını gerekçe göstererek zam yapma kararı aldığını belirten Kaya, "Ancak, fırınların ana konusu un fiyatlarındaki artış değildir. Un, ekmekte yüzde 20-25'lik maliyet unsurudur. Burada fırınların esas maliyeti sabit giderleridir" dedi.

Fırıncıların, işçilik ve kira giderlerinin artması, özellikle yeni fırınların açılması yüzünden zam yaptığını vurgulayan Kaya, şöyle konuştu:

"Fırın sayısı arttıkça, işletme başına üretilen ekmek azalıyor. Fırıncı, 5 bin ekmeğin maliyetini bin ekmeğe yüklemeye çalışıyor. Fazla sayıda fırın olması nedeniyle önemli çoğunluğu düşük kapasiteyle çalışıyor. Bu da maliyetlerini yükseltiyor. Sektördeki sorun zamla giderilmez. Gramaj ve sağlıklı üretim kontrolü sağlıklı yapılmıyor. Bu zam, sorunu büyütecek olan zamdır. Bu zammın yapılmasındaki gerekçe, buğday fiyatları değil kazanamamalarıdır."

Kaya, il ve ilçelerdeki fırınlar arasında anlaşma yapıldıktan sonra düşük fiyattan ekmek satan fırınların cezalandırılması yoluna gidilebileceğini de belirterek, böyle bir cezalandırma uygulaması yapılmasının rekabetin ihlali olacağını ve konuyu Rekabet Kurumuna taşıyacaklarını bildirdi.

ÇETKODER, Yargı'ya taşıyacak

Merkezi Mersin'de bulunan Çevre ve Tüketici Haklarını Koruma Derneği (ÇETKODER) Genel Başkanı Mustafa Göktaş, bugün açıklanan ekmeğe zam kararını, yargıya taşıyacaklarını bildirdi.

Göktaş, yazılı açıklamasında, geçmişte ekmeğe zam yapılmayacağı şeklinde açıklamaların gündeme geldiğini, bu nedenle Türkiye Fırıncılar Federasyonunun ekmeğe azami yüzde 15'in üzerinde olmamak kaydıyla zam kararı almasına anlam veremediklerini belirtti.

Halkın geçim sıkıntısı çektiğini savunan Göktaş, şunları kaydetti:

"Ülkede enflasyon oranı belli. Unun ve ekmekteki girdilerin fiyatı belli. Yapılan, doğru ve yerinde bir zam değildir.

Değişik katkı maddeleri ile süslenen ekmekler vitrinlerde. Biz halk sağlığının hiçe sayıldığını söyleyip, bu katkı maddeleri ile savaşırken, şimdi zam haberi ile irkildik. Kimsenin tüketicinin sırtına binmeye hakkı yok. Tüketici haksız oluşan zamlar yüzünden oldukça büyük maddi kayıp içindedir. Bu maddi kayıplar içine birde ekmek zammını koydurmayacağız. Zammı yargıya taşıyacağız ve bu işe göz yuman ilgililer hakkında da suç duyurusunda bulunacağız."