Destekler kabul görmedi

Ali Ekber YILDIRIM

İZMİR - Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker düzenlediği basın toplantısında DÜNYA'nın 7 Şubat'ta manşetten okurlarına duyurduğu hayvancılık desteklerini açıkladı. Eker, besicilere yönelik yeni bir desteği de kamuoyu ile paylaştı.

Buna göre besi hayvanını kestiren ve yenisini alan besicilere hayvan başına 300 lira destek verilecek. Besicilerin talep ettiği ithalattaki gümrük vergi oranlarının yüzde 60 - 70'e çıkarılması ise bakanlıkça uygun görülmedi.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın besicilere yönelik yeni destek paketi tepkiyle karşılandı. Besiciler, para dağıtarak ette yaşanan sorunlarının çözülemeyeceğini belirterek, "Hayvan başı ödeme şeklinde para dağıtılarak yerli besicinin sorunları çözülemez. Eğer bu şekilde çözülseydi 2002 yılında 80 milyon lira olan hayvancılık destekleri 1.2 milyar liraya çıkarıldığında çözülürdü.

Şimdi tam da seçim öncesinde hayvancılık desteğini 1.7 milyar liraya çıkarmak da sorunları çözmeyecektir. Hayvan başı ödemede çok yolsuzluk olur. Bu destekten yine gerçek üreticiler değil, aracılar, kaçak hayvan satıcıları yararlanır. Besicilerin istediği ithalattaki gümrük vergisinin en azından yüzde 60-70 oranına yükseltilmesi. Başka bir destek istemiyoruz. Destekleri parasal olarak artırmak çözüm olmaz. Seçim yatırımı olur"  örüşünü dile getirdi.

Bakanlık sütte önlem alıncaya kadar fiyat düştü

Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, çiğ süt fiyatının düşmemesi için 38 bin ton süt tozu üretimi için piyasadan 380 bin ton süt alınacağını söyledi. Bu amaçla süt tozu için 60 milyon lira destek verilecek. Bakan, bu açıklamayı yaptığında çiğ süt fiyatı 1 Şubat'tan geçerli olmak üzere düşürüldü. Çiğ süt üreticileri, süt fiyatını düşüren sanayicilere süt tozu için ayrıca destek verilmesinin büyük bir hata olduğunu, süt üreticisinin elindeki bir aracın sanayiciye verildiğini düşünüyor. Süt üreticileri, üretilen süt tozunun büyük bölümünün iç piyasada satıldığını belirterek, sanayicilerin hem sütün fiyatını düşürdüğüne hem de süt tozunu ucuz fiyatla piyasaya sürerek süte olan talebi düşürdüğüne dikkat çekiyor.

Çiğ süt fiyatındaki düşüş endişeleri artırdı

Bakan Eker et ve sütte yeni desteklerle ilgili bilgi verirken, hayvancılık sektörü çiğ süt fiyatındaki düşüşün şokunu yaşıyor. 2008'de olduğu gibi çiğ süt fiyatının düşmesi ile süt hayvancılığının ciddi sorunlar yaşayacağını belirten süt üreticileri fiyat düşüşü durdurulamazsa hayvancılığın sonu olacağını ileri sürdü.

Agrita ve Efeler Çiftliği'nin yöneticisi Söktaş Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Kayhan, düşürülen süt fiyatı karşısında üretici olarak çaresiz kaldıklarını belirterek, "Biz kendi sütümüzü değerlendirmek üzere bir yatırım başlattık. Şimdi ne kadar doğru bir karar aldığımızı görüyorum. Çiğ süt fiyatındaki bu düşüş özellikle sektöre yeni giren ve önemli yatırımlar yapan girişimcileri zor durumda bırakacak" dedi. Kayhan, daha önce 1500 liraya kadar çıkan buzağı fiyatının ise 350 liraya kadar gerilediğini belirterek, bunun süt üreticilerini çok olumsuz etkilediğini ifade etti.

Süt tozu desteği üreticiye verilmeli

Konya'nın ilk modern çiftliğini kuran ve hastalıklardan ari işletme belgesi sahibi olan Uğur Devecioğlu ise, hiçbir destek almadan bu modern çiftliği kurduğunu belirterek: "Biz bu kadar yatırım yaptık. Fakat ürettiğimiz sütün fiyatını belirleyemiyoruz. Çiğ süt fiyatı düşürülüyor ve geriye dönük olarak uygulanıyor. Kesilmiş faturalarımız var. Fakat 1 Şubat itibariyle süt fiyatını düşürdüklerini söyleyerek gelecek faturaya bunun yansıtılacağını söylüyorlar. Böyle bir uygulama dünyanın neresinde var. Bakanlık, süt tozuna verdiği desteği üreticiye verse bu sorunlar yaşanmaz" dedi.

Arz fazlası süt 1 milyon ton

Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Başkan Yardımcısı Osman Vasfi Yasun, Türkiye'de yaklaşık 1 milyon ton arz fazlası süt olduğunu belirterek DÜNYA'ya şu bilgileri verdi, " Süt sektörüne 54 bin yeni girişimci katıldı. Sütteki üretim artışı yüzde 5 olarak görülüyor. Bu veriler çok sağlıklı değil. Fakat, ithal edilen 18 bin ton süt tozunun 11 bin tonunu bir tek firma kullanıyor. Şimdi bu süt tozunun ithalat yerine iç piyasada üretilmesi söz konusu. Tarım Bakanlığı, 1 Şubat itibariyle süt tozu üretimine yönelik uygulamayı başlattı. Süt tozu tebliğine göre süt tozu için alınacak çiğ sütün 73 kuruştan alınması ve üretici örgütlerinden alınması gerekiyor.

Sanayiciler bu durumdan memnun değiller. Bu nedenle fiyat düşürdüler. Süt tozu üretimi olan ve iç piyasaya üretim yapan,aynı zamanda ihracat yapanlar için sorun yok. Fakat süt tozu üretimi olmayan sanayici ve mandıracılar bu şartlarda rekabet edemez. Aradaki makas hızla açılıyor. Bandırma'da üretici birlikleri olarak sanayicilerle toplantı yaptık. Bize şubat için 61 kuruş fiyat önerdiler. Biz en azından 68.5 olsun dedik. Fakat kabul etmediler. 65 kuruşta direttiler. Kabul etmekten başka çaremiz kalmadı. Mart için ise 60 kuruş diyorlar. Sanayici almazsa üreticinin sütü satacak veya toz yapacak olanağı yok. Bu nedenle söz sahibi olamıyor."

Gözler Çanakkale'de

Türkiye'de çiğ süt fiyatı 3 ayda bir Çanakkale Biga'da yapılan ihale ile belirleniyor. Çanakkale Köy Koop Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özkurnaz, bugün kooperatiflerle toplantı yapacaklarını ve sanayicileri de çağıracaklarını belirterek, "Bandırma'da yapılan toplantıda, geçen yıl süt grevi yapan süt üretici birlikleri sanayicinin her dediğini kabul etmiş. Bu saatten sonra bizim yapabileceklerimiz sınırlı. Bu nedenle kooperatiflerimizin yöneticileriyle bir değerlendirme yapacağız. Fakat çok umutlu değiliz" dedi. Süt tozu desteklemesinin sanayiciye verilerek üreticinin sonunun hazırlandığını ileri süren Özkurnaz, "Hep sanayiciyi kollayan bir politika uygularsanız, sanayici de fiyatı düşürür. Üreticiyi bitirme noktasına getirir.

Süt tozuna ton başına 2 bin 450 lira destek veriliyor. Bunun anlamı sanayici bir litre çiğ sütü 24.5 kuruş düşük fiyatla alması demektir. Her yerde sanayiciyi kollarsanız, sanayici parayı almam der mi? Hem parayı alıyor hem de süt fiyatını düşürüyor. 2008'de olduğu gibi gücü olan, arkası kuvvetli olan dayanacak. Ama küçük üretici hayvanını kesime götürür. Daha büyük biret krizi yaşanır."