Denetleme Kurulu, üst kurulları mercek altına aldı

İSTANBUL - Devlet Denetleme Kurulu'nun (DDK), Cumhurbaşkanlığının talimatı üzerine bazı kurum ve kuruluşları inceleyerek detaylı raporlar hazırladı.

DDK'nın hazırladığı raporlar ve öne çıkan başlıklar şöyle:

"Kamuya Yararlı Dernek Statüsünün İrdelenmesi ile Kamuya Yararlı Derneklerle İlgili Yürütülen İş ve İşlemlerin Değerlendirilmesi"

- Kamuya yararlı dernek uygulamasının, şeffaflık ve hesap verilebilirlik uygulama ve araçları ile donatılmadığı anlaşılmıştır

- Kamu yararına çalışan derneklerin denetimlerine ilişkin sistem ve süreçlerin yetersiz olduğu tespit edilmiştir

- Denetçi sayısındaki yetersizlik nedeniyle, 2005-2008 arası dönemde söz konusu derneklerin sadece yüzde 2'sinin profesyonel olarak denetlenebildiği ortaya çıkmıştır

- İmtiyazlı hale getirilen bazı derneklerin sivil toplum yapısının bozulmasına, kamu yararı faaliyetlerinin belli alanlarda sınırlanmasına ve mali kaynakların birkaç dernekte yoğunlaşmasına sebebiyet vermerktedir.

Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) SPK'nın 2006-2007 ve 2008 Yılları Faaliyet ve İşlemlerinin Denetlenmesi"

- SPK ile doğrudan ilgili bir takım işlevsel sorunların piyasanın gelişimine göz ardı edilemeyecek düzeyde zarar verdiği anlaşılmaktadır.

- SPK'nın borsada işlem yasağı getirilen kişilere kendi hesaplarını kullandıran şahıslarla ilgili olarak daha etkili tedbirler alması gerekmektedir.

- İstanbul Uluslararası Finans Merkezi (İFM) Projesine sağlanan kurumsal destek ve kurul merkezinin İstanbul'a taşınmasına dönük çalışmalar devam ettirilmeli

- Örtülü kazanç dağıtımı mahiyetli eylemler tespit edildiğinde, suç duyurusunda bulunulmalı.

-Yatırımcıları Koruma Fonu, aracı kurumların hisse senedi dışındaki işlemlerinden doğan yükümlülüklerini de karşılamalı.

- Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının halka arz sürecine ilişkin sürenin daha kısa tutulması ve hakim ortakların halka arz edilen payları edinmelerinin engellenmesi uygun olacaktır.

- Olağan genel kurul toplantısı yapmayan halka açık anonim ortaklıklara ilişkin olarak Sermaye Piyasası Kanununda yer alan müeyyideler uygulanmalı.

- Mevcut paylarını halka arz eden ancak Kanunda yer alan ihraççı tanımına girmeyenlerden Kurul kayıt ücreti alınmamalı.

- Borsada işlem görmeyen halka açık şirketlerin gözetim ve denetimi daha dikkatli ve özenli yapılmalı.

- Elektronik emir iletim sisteminin uygulamaya geçirilmesinde yaşanan türden gecikmelere mahal verilmemeli.

"Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının 2006-2007 ve 2008 Yılları Faaliyet ve İşlemlerinin Denetlenmesi"

- İletişimin ve internet ortamının denetlenmesine ilişkin ortaya çıkan tartışmalar, TİB'in uygulamalarından ziyade yasal düzenlemelerdeki eksiklikler ile adli mercilerin ve diğer yetkili birimlerin uygulamalarındaki hata ve eksikliler ile hukuk dışı yöntemlerle yapılan iletişimin denetlenmesi faaliyetleri ile ilgili etkin bir mücadele yöntemi belirlenememesinden kaynaklanmaktadır

- Kurumun faaliyetleri hakkında Başbakanlığa kamuoyuna sunulmak üzere her yıl düzenli olarak rapor verilmesi konusunda Teşkilat Yönetmeliğinde düzenleme yapılmalı ve ülke genelinde kaç vatandaşın iletişimlerinin denetlendiğine ilişkin sağlıklı istatistiklerin kamuoyu ile paylaşılmalı

- Önleme amaçlı iletişimin denetlenmesine ilişkin mevzuatla ilgili olarak tedbirin uygulanacağı kişilerle ilgili yeterli sınırlamaların getirilmeli

- Önleme amaçlı dinleme yapılma imkanı olan suçların işleneceğine dair bir şüphe seviyesi ve yoğunluğu aranılmalı,

- Önleme amaçlı dinleme süresinin uzatımında keyfiliği önleyici güvenceler getirilmeli

- Mobil telefon yerinin tespitinde hakim yetkisinin sınır ve şartları ile hangi hallerde uygulanacağının belirlenmesi, ayrıca hükümlülerin yakalanmasına da imkan verecek düzenlemenin yapılmalı

- Ölen veya kaybolan kişilerin bulunabilmesi amacıyla iletişimin denetlenmesi tedbirine müracaat edilebilmesinin sağlanmalı

- Hukuk dışı dinleme ve kayda alma faaliyetlerinde kullanılan her türlü yazılım ve donanımın ithalatı, satışı ve sanal ortamda yayılması konularında gerekli kontrol mekanizmalarının oluşturulmalı ve mevzuat düzenlemelerinin yapılmalı

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (TAPDK) 2006, 2007 ve 2008 yıllarında gerçekleştirdiği faaliyet ve işlemleri

- TAPDK, alkol tüketimi, tütün ürünlerinin zararları konusunda uyarıcı ve eğitici mahiyetteki faaliyetlerini artırmalı

- TAPDK, asli görevlerini yerine getirme hususunda kurulduğu günden bu yana başarılı sonuçlar ortaya koyamadı

- Kurul üyelerinin Kurul toplantılarına düzenli katılımı sağlanmalı

- Karar alma sürecinde şeffaflığın güçlendirilmesi için Kurulca alınan "emsal" niteliği olan kararlar kurumun internet sitesinde özet olarak yayımlanmalı

- Sektörde faaliyet gösteren tüm firmalara hizmet edecek bir laboratuvar kurulmalı ve kurulacak laboratuvarda tütün ve tütün mamulleri ile ilgili kimyasal ve rezidü analizlerinin de yapılması tüm sektör açısından gerekli

- Kurum hukuk müşavirleri ile avukatları arasında, aynı veya benzer görevleri yerine getirmelerine rağmen, ücret ve mali haklar bakımından oluşturulan farklılıklar giderilmeli

- Kurumca yapılan vekâlet ücreti ödemelerinde yıllık limitin aşıldığı, bazı kişilere limit üstü ödeme yapıldığı, mevzuatın açık hükmüne rağmen geçmiş yıllara sâri ödeme yapıldığı tespitinde bulunuldu

Kamu İhale Kurumunun 2006, 2007 ve 2008 yıllarında gerçekleştirdiği faaliyet ve işlemler

- Kamu İhale Mevzuatının AB müktesebatına uyumlaştırılması çalışmaları bir an önce tamamlanmalı

- Enerji, posta, su ve gaz sektörlerinin ihale işlemlerini yasal altyapıya kavuşturmak üzere hazırlanmış olan Kanun Tasarı Taslağı TBMM gündemine getirilmeli

- Kurulun oluşumu, üye sayısı ve nitelikleri ile atama ve kontenjan uygulamaları yeniden ele alınmalı

- Kurul Başkan ve üyelerinin mal bildirimlerinin Maliye Bakanlığı tarafından her yıl düzenli olarak incelenmesi sağlanmalı

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) faaliyet ve işlemleri

- Kurulun asli görevlerini yerine getirme konusunda kurulduğu günden bu yana başarılı sonuçlar ortaya koyamadığı görülüyor

- Düzenlenmesi ve denetlenmesi öngörülen sektörün ve siyasi tartışmaların etkisi altında kalıyor

- Zaman içerisinde oluşan hatalı özerklik algılaması ile kurum imkanlarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde kullanılmamasına yol açıldığı ve hesap verilebilirlikten uzak bir çalışma kültürünün Üst Kurul'a hakim olduğu sonucuna varılmıştır

- İzinsiz yayın yapan kuruluşlarla mücadelede yetersiz kalıyor

- Uydu lisanslarının verilmesi ile ilgili işlemlerde yeterli ve etkin davranış gösterilmiyor

- Yayıncı kuruluşların hisse ve ortaklık yapılarına ilişkin Kanun ile getirilen kısıtlara aykırılığı bulunanlara yönelik işlem yapılmıyor

- Yeni teknolojilerle (Sayısal yayıncılık, IPTV, mobil TV gibi) yapılacak yayınlar ve tematik kanallarla ilgili usul ve esasların Üst Kurulca belirlenmiyor

- Reklam ilkelerinin ihlal edilmesine karşı, mevzuata aykırı olarak müsamahalı davranıldığı ve yeterince müeyyide uygulanmadığı

-Alo RTÜK telefon hattına gelen şikayetlerin, yayınları izleme görevinin yerine getirilmesinde yeterince kullanılamadığı

-Üst Kurulca yapılan atamalarda, Üst Kurulun görev alanı ve ihtiyacı ile atanılan unvanın gerektirdiği niteliklere sahip olunup olunmadığına bakılmaksızın tasarruflarda bulunulduğu,

-Üst Kurulun organizasyon yapısının işlevsel olmadığı, kurul ile kurum ayrımına gidilmediğinden Üst Kurulun asli konulardan daha ziyade gündelik konularla meşgul olduğu

-Taşıt ve konut tahsisi gibi uygulamalarda tasarrufa riayet edilmediği, 2006 yılı ve sonrasında harcırah ödemelerinde ve temsil ağırlama harcamalarında önemli artışlar meydana geldiği, Kurum kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılmadığı, harcamalarda savurganlıklar yapıldığı ve mevzuata aykırı harcamalar bulunduğu,

-Yayıncı kuruluşların RTÜK'e aktarmak zorunda oldukları reklam gelirleri paylarını doğru bir şekilde aktarıp aktarmadığının denetiminin yapılmadığı ve yayıncı kuruluşlarca ödenen eğitime katkı paylarının RTÜK'çe ilgili vergi dairesine eksik aktarıldığı gibi önemli hata ve eksikliklere işaret eden uygulamaların varlığı tespit edilmiştir.

-Üst Kurul teşkilat yapısının yeniden ele alınması ve Kuruma bütçe kanunlarıyla tahsis edilen kadro sayısının norm kadro tespiti ve tanımları yapılarak yeniden belirlenmeli

-Üst Kurul üyelerinin seçim sisteminin yeniden gözden geçirilmeli

-Televizyon ve radyo yayınlarında sayısal teknolojiye geçişin hızlandırılmalı

-Yayın ilkelerinin ihlali halinde verilecek cezalarda para cezasına ağırlık verilmeli, lisans iptalinin istisnai ve ağır ihlallerde uygulanmalı

-3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu'nun ve ilgili diğer mevzuatın tavizsiz olarak uygulanmalı

-RTÜK'ün yurt içi ve yurt dışı geçici görev ödeneklerinin yılı bütçe kanunlarıyla kısıtlanmalı

-Üst Kurul Başkan ve üyelerine tahsis edilecek konutların, Kamu Konutları Yönetmeliğinin 4. maddesinin (h) bendine eklenecek "Ancak bu şekilde yurt içinde kiralanacak konutlara ödenecek kira bedeli de konutun tahsis edileceği personelin net maaşının yüzde 25'ini geçemez" hükmü çerçevesinde kiralanması,

-Üst Kurulun tüm taşınmaz mallarının ihtiyaç durumu gözden geçirilmeli, İstanbul Kanlıca'daki iki dairenin ve İzmir Karşıyaka'daki iki villanın ivedilikle satılmalı ve diğerlerinden gerek duyulmayanların ihtiyacı bulunan diğer kamu kurumlarına devredilmeli veya satışının yapılmalı

- Raporda, RTÜK tarafından herhangi bir şekilde izleyici ölçümü yapılmadığı ve reklam piyasası ve izleyici ölçüm sisteminin kendi haline bırakıldığının altı çizildi

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) 2006-2007 ve 2008 Yılları Faaliyet ve İşlemlerinin Denetlenmesi''

- Sektörde BASEL 2 uygulamasına yönelik çalışmalara devam edilmeli.

- Risk değerlendirme faaliyetlerinin uluslararası denetim standartlarına uygun bir şekilde gerçekleştirilmeli.

- Kredi Kayıt Bürosu ile Bankalararası Kart Merkezi denetlenmeli.

- Bankaların aracılık ettikleri Western Union/Moneygram para transferi işlemleri üzerinde düzenli işlem yapılmalıdır.

- Rapor ve belgelere kolay ulaşımı sağlayacak bir dosyalama sistemi oluşturulmalı, dosyalarda raporların akıbetine ilişkin bilgiler bulundurulmalıdır.

- Elektronik Bilgi Yönetim Sistemi uygulamasına geçilmesi ve e-imza çalışmalarına devam edilmesi sağlanmalıdır.

- Tüketici Hakları ve Şikayetler Müdürlüğü ayrı bir birim olarak yapılandırılmalıdır.

- Acil durum ve iş/hizmet sürekliliği planı oluşturulmalıdır.

''Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun 2006-2007 ve 2008 Yılları Faaliyet ve İşlemlerinin Denetlenmesi''

 - Baz istasyonlarının kurulu bulunan sayıları da dikkate alınarak rutin ve olağanüstü denetimlerinin çok az yapıldığı, özellikle 2008 yılında bariz bir denetim düşüklüğünün olduğu görülmüştür

- Sektörünün yasal olarak rekabete açık hale getirildiği ancak kamusal yararı gözetecek ve sektörün beklenti ve ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde rekabeti sağlayıcı bir düzenleme ve denetleme ortamı sağlanamadı

- Geçici görevlendirme taleplerinin yerine getirilmesi konusunda kurumsal bütünlük içerisinde hareket edilmediği tespit edilmiştir. Kurul ve Başkanlık tarafından yapılan farklı uygulamalara son verilerek, kurumsal bir bütünlük içerisinde söz konusu görevlendirme taleplerinin değerlendirilmesi sağlanmalıdır.

- Kurul Başkan ve üyelerine sağlanan lojman, araç ve temsil ağırlama giderleri gibi uygulamalarda hukuka uygunluk sağlanmalıdır.

- Mobil numara taşınabilirliği konusunda uygulanacak yaptırımlar ile ilgili düzenleme boşluğu giderilmelidir.

- Telefon hizmeti almadan ADSL hizmeti alabilme anlamına gelen 'yalın ADSL' konusunda tarife belirleme ve onay sürecinin sürüncemede bırakıldığı vurgulanan raporda, abonelik sözleşmelerinde bilgi/belge eksikliklerinin giderilmesini sağlayacak etkin bir denetimin yapılması gereğine işaret edildi.

- Memurlar eliyle yürütülmesi gereken bazı hizmetlerin bir kısmının ''temizlik işi hizmet alım ihalesi'' ile Kurumda çalıştırılan şirket elemanları tarafından yürütüldüğünün tespit edildiği kaydedilen raporda, bazı Kurul üyeleri ve daire başkanlarının, ''Başka iş ve hizmet yasağına rağmen'' çeşitli ikinci görevler yaptıklarının görüldüğü belirtildi. Raporda, Kurumun faaliyet alanı ile bağdaşmayan ikinci görev uygulamalarına son verilmesi ve başka iş ve hizmet yasakları ile ilgili düzenlemelere titizlikle uyulması istendi.

- Raporda, ''2009 yılında Kurul üyeleri, başkan yardımcıları, daire başkanları ve müdürlerin kullanımına verilmek üzere bir şirketten 46 adet, piyasa değeri 1000–1500 TL arasında değişen cep telefonu cihazı alınarak, Kurum personeline dağıtıldığı tespit edilmiştir. Kurumla iş ilişkisi içinde olan kişi veya kurumlardan maddi değeri bulunan herhangi bir hediye, eşantiyon, emtia vb. kabul edilmesi şeklindeki davranışlara son verilmelidir''

''Rekabet Kurumunun 2006, 2007 ve 2008 Yılları Faaaliyet ve İşlemlerinden Denetlenmesi''

- DDK, Rekabet Kurulu üyelerinden bazılarının görev ilişkisi içinde bulunduğu özel şirketlerce futbol müsabakası izletilmek üzere birden fazla defa yurt dışına bila bedel (ücretsiz) götürülerek ağırlandığı iddialarının doğru olduğu sonucuna vardı. DDK, bu konuda Başbakanlıkça ceza hukuku, disiplin hukuku ve etik hukuku kapsamında inceleme, soruşturma yapılması ve yaptırılmasını kararlaştırdı.

- DDK, Kurul üyelerinden biri tarafından, birden fazla olmak üzere kamu görevlisi olmayan ve masrafları Kurum bütçesinden karşılanması mümkün olmayan üçüncü kişilere ait konaklama ve yemek masraflarının Kurum bütçesinden ödenmesine sebep olunduğu, söz konusu ödemelerin yapılabilmesini teminen bazı evrakların tahrif edildiği ve gerçek dışı beyanda bulunulduğuda tespit etti.

- 631 sayılı KHK ve ilgili Bakanlar Kurulu Kararlarına aykırı olarak Kurum personeline yabancı dil tazminatı adı altında ödemeler yapıldığını tespit eden DDK, 15 Mart 2007-15 Mayıs 2009 tarihleri arasında Kurum personeline ödenen yabancı dil tazminatının toplam tutarının 670 bin 798 lira olduğunu, 631 sayılı KHK'nın 14. maddesinin verdiği yetkiye göre düzenlenen Bakanlar Kurulu Kararı'na aykırı olarak yapılan ödemelerin sona erdirilmesi ve yapılan fazla ödemelerin geri alınması gerektiğini bildirdi. DDK, ayrıca, ilgili Bakanlar Kurulu Kararlarına aykırı olarak ödeme yapılması yönünde karar alan ve kurumu zarara uğratan Kurul üyelerinin sorumluluklarının tespiti amacıyla Başbakanlıkça inceleme, soruşturma yapılması, yaptırılması sonucuna vardı.