Cumhurbaşkanı Erdoğan, hafta sonu Fransa'da olacak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1. Dünya savaşını sona erdiren ateşkes anlaşmasının 100. yıldönümü törenleri ve Paris Barış Forumu'na katılmak üzere bu hafta sonu Fransa'ya bir ziyaret gerçekleştirecek.

Ziyaret sırasında törenlere katılacak devlet ve hükümet başkanları ile ikili görüşmeler de gerçekleştirecek olan Erdoğan'ın özellikle ABD Başkanı Donald Trump ile iki ülke ilişkilerinde yaşanan gergin dönemin ardından gerçekleştireceği ilk yüz yüze görüşmede ele alınacak konu başlıkları açısından kritik önem taşıyor.

Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un daveti ile yarın gideceği Paris'te öncelikle Birinci Dünya Savaşı’na son veren ateşkes antlaşmasının 100. yıldönümüyle ilgili Arc de Triomphe’da düzenlenecek törene katılacak. Törenin ardından Macron katılımcı devlet ve hükümet başkanları için Elysee Sarayı'nda bir de öğle yemeği düzenleyecek. Erdoğan, Paris temasları kapsamında ilk kez düzenlenecek olan "Paris Barış Forumu"na da katılacak.

Ancak Erdoğan'ın Paris ziyaretinin en dikkat çekici ayağını Trump ile gerçekleştirmesi beklenen ikili görüşme oluşturacak.

İki lider son olarak Temmuz ayındaki NATO zirvesinde görüşerek, basına sıcak fotoğraflar vermişti ancak zirvenin hemen ardından iki ülke arasında Türkiye'de tutuklu bulunan ABD'li rahip Andrew Brunson davası nedeniyle yaşanan kriz patlak vermişti.

ABD yönetimi, özellikle de Trump, Brunson'ın serbest bırakılmayarak ev hapsine alınmasına sert tepki göstermişti. ABD Hazine Bakanlığı Türk içişleri ve adalet bakanlarını yaptırım listesine alırken, Trump Türkiye'ye yönelik olarak çelik ve alüminyumdaki gümrük vergilerinin iki katına çıkarılmasına yetki verdiğini duyurdu.

Ancak iki ülke ilişkileri, terör örgütleriyle bağlantılı olduğu iddiasıyla yargılanan Brunson'ın 12 Ekim'de gerçekleştirilen duruşmasında yaklaşık üç yıl hapis cezasına çarptırılması ancak tutuklu bulunduğu süre göz önünde bulundurularak serbest bırakılması ve ABD'ye dönmesinin ardından hızlı bir ivme kazandı.

ABD ve Türkiye geçen hafta Brunson nedeniyle karşılıklı uygulamaya başladıkları Türk ve ABD'li bakanlara yönelik yaptırım kararlarını kaldırdı.

Yaz aylarında üzerinde mutabakat sağlanan ancak Türk tarafının gecikme yaşandığı yönünde şikayetlerini dile getirdiği Menbiç yol haritasında da geçen hafta önemli aşamalardan biri daha gerçekleşti ve iki ülke silahlı kuvvetleri Menbiç'te ortak devriyelere başladı.

Erdoğan ve Trump da son haftalarda iki telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Hem Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'da öldürülmesi ile ilgili gelişmeleri hem de başta Suriye olmak üzere ikili ilişkilerdeki bazı başlıkları ele aldı.

Trump ile Halkbank konusu görüşülebilir

Erdoğan, bu hafta partisinin TBMM'deki grup toplantısının ardından gazetecilere yaptığı açıklamalarda Trump ile görüşmede bizzat gündeme getireceği iki konu başlığına dikkat çekti.

Bu konu başlıklarından ilkini Halkbank konusu oluşturuyor.

Erdoğan geçen hafta sonu yaptığı açıklamada Trump ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Halkbank konusunun gündeme geldiğini belirterek, "Hazine ve Maliye Bakanlarına da hemen talimatı vereceğim dedi ve oraya da talimatı verdiğini, çünkü bizim Hazine ve Maliye Bakanımızı da hemen ertesi gün aradılar ve şu an da görüşmeler bu konuyla ilgili de devam ediyor. Yani bu konuda bu sürecin başlamış olması tabii her türlü önemi haiz" dedi.

Erdoğan Salı günü de iki ülkenin hazine ve maliye bakanlarının görüştüğünü belirterek, "Yani olumlu bir yolda o da devam ediyor" dedi.

ABD tarafından Halkbank'a İran ile ilgili bir yaptırım gelebileceği endişeleri zaman zaman Türkiye piyasalarında satış baskısı oluşturuyor. Trump'ın Erdoğan'la yapacağı görüşmede özellikle ABD Hazine Bakanlığı'nın Halkbank konusunda ne tür adımlar atacağına dair vereceği mesajlar önemli olacak.

Görüşmede Türk tarafı ABD'nin Brunson nedeniyle Türkiye'ye yönelik olarak çelik ve alüminyumdaki gümrük vergilerini iki katını çıkarma kararının da diğer yaptırımlar gibi kaldırılmasını gündeme getirebilir.

Türk-Amerikan ilişkilerinde son yıllardaki en önemli ayrışma noktası olan Suriye'deki gelişmeler ve Ankara'nın PKK ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle "terör örgütü" olarak nitelendirdiği Kürt gruplar PYD/YPG ile ABD'nin geliştirdiği işbirliği de masadaki diğer önemli konu başlığı olacak.

"Suriye'nin kuzeyinde bir terör koridoruna izin vermeyeceğini" dile getiren Ankara geçen hafta Fırat Nehri'nin doğusunda YPG/PYD kontrolündeki bazı bölgeleri, buralardan taciz atışları gerçekleştiğini belirterek top atışı ile vurmuştu.

ABD, Menbiç'teki PYD/YPG varlığına son vermek üzere Türkiye ile mutabakat sağladığı Menbiç yol haritası kapsamında geçen hafta Türkiye ile ortak devriyelere başlamış iken, basında yer alan haberlere göre Türkiye'nin Fırat'ın doğusuna yönelik top atışlarının ardından bu defa bu bölgede PYD/YPG'yi de bünyesinde bulunduran Suriye Demokratik Güçleri ile de devriye faaliyetleri başlattı.

Bu adım Ankara'nın tepkisini çekerken konuyu Trump ile yapacağı görüşmede gündeme getireceğini belirten Erdoğan, "Bu kabul edilebilir bir şey değil. Yani bizim bunları kabul etmemiz mümkün olmayacağı gibi böyle bir durum kesinlikle sınırda ciddi olumsuzluklara neden olur. İnanıyorum ki Trump ile konuştuğumuzda herhalde bununla ilgili süreci durduracaklardır diye düşünüyorum" dedi.

ABD bu hafta sürpriz bir adımla 1997'dan beri "terör örgütü" olarak tanıdığı PKK'nın üst düzey üç ismi için de para ödülü koyduğunu açıklamış, Ankara bu kararı temkinli karşılamıştı. Erdoğan-Trump görüşmesinde ABD'nin bu adımının temel amacı ve Ankara'dan beklentilerinin de gündeme gelmesi bekleniyor.

ABD'nin İran yaptırımları kapsamında Türkiye'ye sağladığı altı aylık muafiyet ve sonrasında nasıl bir yol izleneceği; Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'da Suudi Arabistan başkonsolosluğunda öldürülmesinin ardından yaşanan gelişmeler ve ABD'de yaşayan Fethullah Gülen'in iade süreci iki liderin görüşmesinde gündeme gelmesi olası başlıklar.

Erdoğan ve Trump arasındaki görüşmenin nasıl geçeceği ve sağlanacak ilerleme yeni bir görüşmenin kapısını da açabilir; zira iki lider 30 Kasım-1 Aralık tarihlerinde de G20 liderler zirvesi için Arjantin'e gidecekler.