Çılgın Proje belli oldu, İstanbul'a ikinci 'boğaz' kazılacak

İSTANBUL - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, çılgın projesini açıkladı.

Açıklama öncesinde AKP hükümetinin icraatlerinden ve projelerinden bahseden Başbakan Erdoğan, 'çılgın projenin' yeri ve maliyeti konusunda bilgi vermedi.

İstanbul'un içinden nehir geçen dünyanın yegane ülkesi olduğuna işaret eden Erdoğan, proje ile Marmara ve Karadeniz arasına bir kanal daha açılacağını, bu sayede İstanbul'un iki yarımada ve bir adadan oluşan yegane kent haline geleceğini ifade etti. Buna göre 45-50 km uzunluğundaki kanalda, su derinliği 25 metre, genişlik 145-150 metre civarında olacak, tabanda ise genişlik 120 metre olacak.

Kanaldan bugün dünyanın en büyük gemilerinin geçebileceğini açıklayan Başbakan, kara ve demiryolu köprüleriyle ulaşımın aksamayacağını, bunlarla ayrı bir güzellik katılacağını belirtti. Başbakan, kanalın İstanbul Boğazı'ndaki gemi trafiğini de minimize edeceğini belirtti.

Çıkan harfiyatın uygun yerlere taşınacağını, kazı malzemesinin çevre düzenlemesi ve yeni inşaatlarda kullanılacağını belirtti. Kanalın çevreyi kirletip, zarara yol açmayacağını, inşaat sırasında tarım alanlarının yokedilmeyeceğini belirten Başbakan, bunun bilimsel çalışmalarının yapıldığını anlattı.

Başbakan, İstanbul'a yeni bir havaalanı daha inşa edileceğini sözlerine ekledi.

Ağırlıklı olarak Hazine arazilerinin kullanılıp, meskun mahallere girmemeye çalışılacağını ifade eden Başbakan, 'Kanalistanbul'u belirlenen süre içinde hayata geçireceklerini söyledi.

İstanbul dışında, Ankara ve İzmir için de projeleri olduğunu belirten Başbakan, bu projeleri ise o illerde açıklayacaklarını kaydetti.

 Proje ekim ayında basında çıkmıştı

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın tanker geçişleri için İstanbul'un Avrupa yakasına inşa edileceğini duyurduğu 'çılgın proje' Ekim ayında basında ayrıntılarıyla yayınlanmıştı.

'Çılgın projeden boğaz çıktı' başlığıyla 7 Ekim'de birçok basın organında yer alan ve Today's Zaman gazetesine dayandırılan haberlerde 'İstanbul'a ikinci boğaz - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'çılgın proje' olarak adlandırılan projesinin İstanbul'a ikinci bir İstanbul Boğaz inşa etmek olduğu ortaya çıktı' denilmişti.

Başbakan Erdoğan ve yakın çevresi tarafından oluşturulan 'çılgın proje'nin 7 Ekim tarihi itibarıyla özellikleri Türk basınında şöyle yer almıştı:

'Today's Zaman'ın Erdoğan'ın en yakın kurmaylarından elde ettiği bilgilere göre Başbakan Erdoğan, Cumhuriyetin 100. Yılı olan 2023 yılında İstanbul'a Silivri-Çatalca hattı üzerinde yeni ve suni bir boğaz yapmak istiyor. Proje İstanbul Boğaz'ındaki deniz trafiğinin tamamen bu kanaldan yapılmasını sağlamayı hedefliyor. Bunun yanı sıra Erdoğan, İstanbul Boğazı'nda yapılacak üçüncü köprüyü de bu projeye paralel olarak Uygarlık Köprüsü yapmayı düşünüyor."

Belediye Başkanlığı döneminde çıktı

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı sırasında ve AK Parti'nin kuruluşunda Erdoğan'a yakın çalışmış bir isim, projenin ne olabileceğini Today's Zaman'a anlattı. Başbakanın yakın çalışma arkadaşı olan ve adının açıklanmasını istemeyen kurmay, çılgın projenin İstanbul'a ikinci bir İstanbul Boğaz'ı inşası olduğunu söyledi. Projeye ilişkin önemli ayrıntılardan da haberdar olan kurmay, projenin Erdoğan'ın Belediye Başkanlığı döneminde fikir düzeyinde olduğunu ancak 2007 yılında İstanbul'daki sel felaketinden sonra ise projelendirildiğini ifade etti. Eylül 2009'daki sel felaketinde 31 kişinin yaşamını yitirmesiyle birlikte Erdoğan, bu projenin hayata geçirilebileceğine karar verdi. Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, Başbakan daha İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde İstanbul Boğazı'ndaki tanker trafiğine çözüm aramaya başladı. 15 Temmuz 1979'da Libya'dan yüklediği 94, 600 ton ham petrolü Romanya'ya taşıyan Rumen bandıralı Independenta adlı tanker Yunan bandıralı Evriyali adlı kuru yük gemisine çarpmış ve kazada 43 kişi ölürken denizdeki yangın günlerce söndürülememişti.

Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, Başbakan belediye başkanlığı döneminde İstanbul Boğaz'ındaki deniz trafiğine nasıl çözüm bulabileceğini araştırırken, önce İzmit Körfezi'nden Karadeniz'e ulaşacak bir kanal projesi üzerinde çalıştı. Ancak Siirt'te okuduğu bir şiir yüzünden belediye başkanlığı görevinden alının cezaevine gönderilince bu proje sadece fikir düzeyinde kaldı. 3 yıl önce karar verdi Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, 2009 yılında Trakya ve İstanbul'da yaşana sel felaketleri Erdoğan'ın belediye başkanlığı döneminde hayata geçiremediği projeleri için büyük bir fırsat oldu. İstanbul'daki derelerin ıslah edilmesinin büyük maliyet gerektiği de tespit edilince Erdoğan, Silivri-Çatalca hattı üzerindeki dere yatakları boyunca Karadeniz'e ulaşacak bir kanal projesinin mümkün olup olmayacağını araştırmaya başladı. Bunun için İstanbul Üniversitesi'nden bazı uzmanlardan fikir alan Erdoğan, İstanbul'a yapılacak ikinci bir boğazın hem İstanbul Boğaz'ındaki deniz trafiğine kesin çözüm olabileceğini hem de dere Avrupa yakasında yaşanabilecek yeni sel felaketlerinin önüne geçebileceğine karar verdi.

8-10 milyar dolar maliyeti var

Ruslar ve İtalyanlarla görüştü Başbakan Erdoğan, İstanbul Boğazı'ndaki deniz trafiğine kesin çözüm olarak düşündüğü proje kapsamında Rus ve İtalyan firmaları ile de bazı ön görüşmeler yaptı. Hatta İstanbul'daki deniz trafiğine çözüm için çok büyük bir Rus firması kanalın inşasını üstlenebileceğini bildirdi. Ruslar İstanbul Boğaz'ındaki tanker trafiğinin yeni inşa edilecek bu kanal üzerinden yapılması konusunda Erdoğan'la bir araya geldi. 8 ila 10 milyar dolar maliyet çıkarılan projenin bir kanal projesi gibi düz bir hat üzerinden değil, dere yataklarını takip ederek Karadeniz'e ulaşacak yeni bir boğaz projesi olması da kararlaştırıldı. Erdoğan'a verilen bilgilere göre proje yabancı firmalar tarafından Türkiye Cumhuriyeti hazinesine de hiçbir külfet getirmeyecek. Projeyi gerçekleştiren firmalar yeni boğazdaki tanker trafiğinden elde edecekleri gelirle projeyi hayata geçirecekler.

Büyük rant savaşı yaratabilir

Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, Başbakan projenin Cumhuriyetin 100. Yıl dönümü olan 2023 yılında gerçekleşip gerçekleşemeyeceği konusunda da bilgiler aldı. Hem Rus hem İtalyan yetkililerin bunun mümkün olacağını ifade etti. Yeni bir boğaz inşası bölgedin sıfırdan yeniden yapılandırılması anlamına geldiği için Erdoğan, büyük rant savaşlarına yol açabileceğini endişesi ile projesi saklamayı tercih etti.

MHP'li Paçacı: İyi hesaplanmış her projeyi destekleriz

MHP Genel Sekreteri Cihan Paçacı Başbakan Erdoğan'ın açıkladığı 'Kanal İstanbul' projesini 'Milletimize fayda sağlayacak, iyi hesaplanmış her projeyi destekleriz ve yapımı konusunda da desteğimizi veririz' şeklinde değerlendirdi. Paçacı 'Her yıl İstanbul halkı çok büyük tehlike atlatıyor, boğazdaki kazalar nedeniyle. Bu açıdan ikinci bir boğaz ya da kanal geçişi deniz trafiğini rahatlatır' diye konuştu.

MHP Genel Sekreteri Cihan Paçacı Başbakan Erdoğan tarafından açıklanan 'Kanal İstanbul' projesini değerlendirdi. İstanbul'un çok plansız bir büyüme içerisinde olduğunu, yıllar boyunca yoğun göç aldığını ve özellikle trafiğin büyük bir sorun haline geldiğini ifade eden Paçacı şöyle konuştu:

'Bunların ötesinde özellikle deniz trafiği çok tehlikeli boyuta ulaştı. Her yıl İstanbul halkı boğazdaki kazalar nedeniyle çok büyük tehlike atlatıyor. Bu açıdan ikinci bir boğaz ya da kanal geçişi deniz trafiğini rahatlatır. Ancak bu projenin fizibilitesinin, maliyetinin iyi hesaplanmış olması gerekir. Kaldı ki Türkiye'nin sadece İstanbul değil bir çok yerinde çarpık yapılaşma var. Dolayısıyla bir çok projeye ihtiyaç var ülkemiz için. Milletimize fayda sağlayacak, iyi hesaplanmış her projeyi destekleriz ve yapımı konusunda da desteğimizi veririz. Başbakan'ın açıkladığı projenin de çılgın olup olmadığına değil, faydasına bakmak lazım. Alttan bir tüpgeçide de çılgın diyebilirsiniz. Bu projeye çılgın demeyelim de deniz trafiği ve İstanbul'a fayda sağlayacak bir proje gibi görünüyor.'

Kılıçdaroğlu: Çılgın değil, düşünen adamlara ihtiyaç var

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı "Kanal İstanbul" projesine yönelik, "Çılgın projeymiş... Bu memleketin çılgın adamlara değil düşünen adamlara ihtiyacı var" dedi.

İNTES Başkanı: Projenin maliyeti 50 milyar doları aşar

Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (İNTES) Başkanı Şükrü Koçoğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı kamuoyunda "Çılgın Proje" olarak adlandırılan Kanal İstanbul Projesi'nin dünyanın en büyük inşaat projesi olabileceğini belirterek, "Bu entegre projenin maliyeti 50 milyar doların çok çok üzerinde olur diye tahmin ediyorum" dedi.

İNTES Başkanı Koçoğlu, Başbakan Erdoğan tarafından açıklanan "İstanbul Hazır; Hedef 2023" projesine ilişkin soruları yanıtladı.

Projenin henüz çok yeni olduğunu, detayları belli olduktan sonra daha sağlıklı bir değerlendirme yapılabileceğini ifade eden Koçoğlu, şunları kaydetti:

"Dünya'da en büyük proje de yanılmıyorsam 320 milyar dolarla ABD'deki uzay üssü. İnşaat olarak bakacak olursanız bana göre dünyanın en büyük projesi Kanal İstanbul olabilir. Dubai'deki Palmiye Adası projesi 12,5 milyar dolardı. Yani bu ondan çok daha büyük bir proje. Bizim çılgın proje entegre bir proje olduğu için 50 milyar doların çok çok üzerinde olur diye tahmin ediyorum."

TMMOB: Proje spekülatif

TMMOB Şehir Plancıları Odası Başkanı Necati Uyar ise yaptığı değerlendirmede, projenin uygulanabilirliğinin test edilmesi için öncelikle yerinin belli olması gerektiğini belirterek, ancak 120-140 metre genişliğinde kanal açılmasının uygulanabileceğini ifade eden Uyar, şunları söyledi:

"Öncelikle proje doğada nelere neden olur, nasıl bir değişime neden olur, İstanbul'a etkisi ne olur bunların tartışılması lazım. Çünkü proje tek başına kanal projesi olarak söylenmiyor. Aynı bölgede, muhtemelen Silivri yakınlarında bir havaalanı, üstüne yeni bir kentten söz ediliyor. İstanbul'un nüfusunun çok daha artmasına neden olacak ve İstanbul'u yaşanmaz hale getirecek spekülatif girişimin adımlarından biri olarak görülüyor.

Başbakan Süveyş ve Panama kanallarını örnek veriyor. Sorun şu ki oralarda denizde doğal bir geçiş olmadığı için yani doğal bir boğaza sahip olmadıkları için o kanallar yapılmış."

Böyle bir kanal ihtiyacının İstanbul için olmaz olmaz konumda bulunmadığına işaret eden Uyar, "İstanbul'un çok daha önemli sorunları var. İstanbul'un böyle spekülatif gelişmelere neden olacak çılgın projelerden çok daha aklı başında projelere ihtiyacı var. 3. Boğaz Köprüsü gibi İstanbul'un gelişmesinde çok ciddi zararlara  neden olabilecek spekülatif bir adımdır. İstanbul için gerekli bir proje değil diye düşünüyorum."

İki ayrı yerde kent projelerinin gerçekleşeceğini ifade eden Uyar, "Projenin diğer kısımları rant amaçlı olduğu için kolaylıkla yapılır ve gerçekleşecektir, ancak böyle bir ihtiyaç olmadığı için zaten böyle bir kanal yapılmaz. Diğerleri yapılır, kanal kalır" dedi.