Çelik fiyatları bir ayda %27 düştü, sektör endişeli

SERGÜL KESKİN

İSTANBUL - Dünyada yaklaşık 600 milyon ton çelikte kapasite fazlası var. Dünya çelik üretiminin yüzde 50’sinden fazlasını Çin yapıyor. 800 milyon ton sıvı çelik üretiminin 300 milyon tonu atıl kapasite. Çin’deki tüketimin üretimin altında olması baskıyı artırıyor. Bunun etkisiyle dünya pazarlarına teşvikli, dampingli hatta hileli yollara başvurarak mal ihraç etmeleri, dünya çelik piyasasını olduğu kadar Türk çelik sektörünü de olumsuz etkiliyor. Oluşan fiyat baskısı nedeniyle çelik fiyatları hızla gerilirken, sektör temsilcileri gelişmelerden endişeli. Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan (üstte), üretimin kasım ayında 8.6, ocak-kasım arasında ise 1.7 oranında daraldığını belirterek, Çin’in bu kadar kontrolsüz satış yapması karşısında tedbir alınmasını ve piyasaların tahrip edilmesine imkan verilmemesini talep etti. Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Namık Ekinci de eylülden ekime fiyatlarda 350 dolar gibi yıkıcı bir düşüş olduğunu, ihracatın yılın 11 ayında yüzde 5.8 gerilediğini, bu düşüşün devam edeceğinden endişe duyduklarını söyledi. 

Öngörü yapmanın zor olduğu bir yıla giriyoruz

DÜNYA’ya çelik sektöründe yaşanan fiyat gerilemesine ilişkin değerlendirmede bulunan Veysel Yayan, çelik fiyatlarındaki düşüşün hurda fiyatlarına da yansıdığını, bu konuda tam bir istikrar oluşmadığı gibi cevher fiyatlarının nerede duracağının henüz belli olmadığını söyledi. 

Öngörü yapmanın zor olacağı bir yıla gireceklerini ifade eden Yayan, geçen yıl yüzde 10’luk talep artışına karşın bu yıl yüzde 1 seviyesinde kaldığını ve bu yılı geçen yıl ile başabaş kapatmaları halinde başarı sayacaklarını kaydetti. Yayan, 2015’in belirsiz bir yıl olduğunu ifade ederek, “Biz umutlu olmak istiyoruz. Olumsuz bakmak istemiyoruz. Bizdeki fiyat düşüşünün inşaat sektörü ile enerji projeleri için boru üretecek firmalara olumlu yansımasını umuyoruz. Çeliği kullanan tüm sektörler, ucuz fiyatları kullanmanın avantajını yaşıyor. Ancak üretici firmalar açısından sorun var. Kar marjları çok daraldı” dedi. 

Bakanlık çalışma yapıyor içeriğini bilmiyoruz 

Yayan, Çin’li üreticilerin de yüzde 0.7 gibi kâr marjıyla çalıştığını, tamamen daha çok üretim yapıp, piyasalarda daha çok olmaya yönelik bir strateji izlediklerini belirterek, “Bindikleri dalı kesiyorlar. Dünya çelik sektörünün içini boşaltıyorlar. Hem kendilerine, hem de dünya çelik sektörüne zarar veriyorlar. Ümit ediyoruz 2015’de piyasalarda biraz daha kontrollü olurlar” diye konuştu. 

Rahatsızlıklarını her vesileyle bakanlığa ilettiklerini dile getiren Yayan, şunları söyledi: “Çin’in kontrolsüz satışı karşısında tedbir alınmasını istiyoruz. Bakanlık inşaat demirinde bir takım vergileri yükseltti. Diğer demir çelik ürünleri üzerinde çalışıldığını duyuyoruz, ama ne tür çalışma yapılıyor bilmiyoruz. Biz piyasaların tahrip edilmesine imkan verilmemesini talep ediyoruz. Çelik sektörü ekonomik büyümenin 2 misli büyüme gösterirken, son 2 yılda değil büyüme daralma söz konusu.”

Vardiya eksiltiliyor 

Çelik İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Namık Ekinci de Türkiye’nin Çin’den çelik ithalatı ortalama birim fiyatının eylülde 1.285 dolar civarıyken ekim ayında 930 dolar civarına düştüğünü belirterek, “Ortalama birim fiyatı eylülden ekime 350 dolar kadar yıkıcı bir düşüş gösterdi. Bu durum ihracatımız üzerinde baskı oluşturuyor. Bu baskı üretimimize de yansıyor. Şimdilik üretimi kısmamıza, yani vardiya eksiltmemize neden oluyor” dedi. 

Bakanlığın da konuya hassasiyet gösterdiğini, ithalatının engellenmesi için çalışmalar yaptığını dile getiren Ekinci, “Çalışmalar ihracat pazarlarımızdaki kaybı gidermese de yerli üreticinin zararını önemli ölçüde gidermektedir” diye konuştu. Sektörünün 2014 yılı 11 aylık ihracatının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.6 azalışla 12 milyar 49 milyon dolar, miktar bazında ise yüzde 5.8 düşüşle 15 milyon 831 bin tona gerilediğini belirten Ekinci, sektörün ihracatına, diğer birliklerin faaliyet alanına giren demir çelik ürünleri de eklendiğinde 11 aylık ihracatın miktar bazında 16.6 milyon ton, değer bazında ise 14.3 milyar dolar olduğunu kaydetti.

Üreticileri korumak için damping vergisi getirilmeli 

Güntaş Metal Limited Şirketi sahibi Fatih Gündoğar da, çeliğin kasımdaki ton fiyatının da 40 dolarlık gerileme ile 910 dolara indiğini belirterek, “Fiyatlar facia boyutlarına ulaştı. Petrole bağlı olarak yurtdışındaki daha büyük bir kirzin ön ayak sesleri. Para da yok, malzemeyi alacak adam da. Türkiye’de boru üreticilerinin tamamı ihracat yapıyor ve sac alışlarını Çin’e kaydırmış durumda. Üreticiler zarar yazıyor. Hem ihracatı hem de üreticileri korumak için damping vergisi konulmak zorunda. Bu yüzde 10’da 20’de 30’da olabilir” diye konuştu.