Cari açıkta rekor artış

İSTANBUL - Cari açık yılın ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 300 artarak 3 milyar 562 milyon dolardan 14 milyar 251 milyon dolara yükseldi.

Bir önceki yılın Nisan ayında 1 milyar 583 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı ayında 4 milyar 361 milyon dolar açık verdi. Beklenti, 4 milyar 350 milyon dolar olması yönündeydi.

Alt kalemler itibarıyla bakıldığında, dış ticaret açığının bir önceki yılın Nisan ayına göre yüzde 171,7 oranında artarak 3 milyar 994 milyon dolara ulaşması, hizmetler dengesi kaleminden  kaynaklanan net gelirlerin yüzde 82,7 oranında azalarak 102 milyon dolara gerilemesi cari açığın artışında etkili oldu.

Bu gelişmeler sonucunda, 2009 yılının ilk dört aylık döneminde 3 milyar 562 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde 14 milyar 251 milyon dolar açık verdi.

12.4 milyar dolarlık dış ticaret açığı verildi

Geçen yılın ilk dört aylık döneminde 2 milyar 736 milyon dolar açık veren dış ticaret dengesi, bu yılın aynı döneminde 12 milyar 455 milyon dolar açık verdi. Bu dönemde, geçen yılın aynı dönemine oranla ihracat (FOB) gelirleri yüzde 11.3 artarak 35 milyar 663 milyon dolara ve bavul ticareti gelirleri yüzde 21.9 artarak 1 milyar 849 milyon dolara yükselirken, altın dahil ithalat (CIF) harcamaları yüzde 36.6 artarak 53 milyar 262 milyon dolara ulaştı. Bunun yanı sıra, parasal olmayan altın kaleminden kaynaklanan net girişler, geçen yılın Ocak-Nisan dönemine göre yüzde 88.3 azalarak 417 milyon dolara düştü.

Net turizim gelirlerinde yüzde 10.5'lik azalış

2010 yılının ilk dört aylık döneminde turizm gelirleri 2009 yılının aynı dönemine göre yüzde 1.1 azalarak 3 milyar 450 milyon dolara gerilerken, turizm giderleri yüzde 17.7 artarak 1 milyar 372 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.5 azalarak 2 milyar 78 milyon dolara gerilediği görüldü. Taşımacılık kaleminde bu yılın aynı döneminde 407 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Navlun kaleminde geçen yılın aynı dönemine göre 882 milyon dolar net çıkış, diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 475 milyon dolar net giriş gerçekleşti.

İnşaat sektöründe net döviz girişi 266 milyon dolara geriledi

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2009 yılının Ocak-Nisan dönemine göre yüzde 17.4 azalarak 266 milyon dolara geriledi. Sigorta hizmetleri kalemindeki net çıkış, bu yılın ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 54.2 artarak 222 milyon dolar oldu.

Bu gelişmeler sonucunda, 2009 yılının Ocak-Nisan döneminde toplam 1 milyar 502 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2010 yılının aynı döneminde yüzde 58.8 azalışla 619 milyon dolar fazla verdi.

Gelir dengesinde 2.8 milyar dolarlık net satış

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi yılın ilk dört aylık döneminde 2 milyar 806 milyon dolar net çıkış kaydetti. Doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 798 milyon, 329 milyon ve 1 milyar 643 milyon dolar oldu. Ocak-Nisan döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25.2 azalarak 1 milyar 927 milyon dolara düştü. Cari transferler kalemi ilk dört aylık dönemde yüzde 29.5 azalarak 391 milyon dolar giriş kaydetti.

Net gayrimenkul alımları yüzde 65.9 arttı

Finans hesaplarında geçen yılın Ocak-Nisan döneminde 1 milyar 308 milyon dolar net sermaye çıkışı gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 15 milyar 464 milyon dolar net sermaye girişi oldu. Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar yüzde 31.1 azalarak 3 milyar 305 milyon dolardan 2 milyar 276 milyon dolara geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2009 yılının aynı dönemine göre yüzde 65.9 artarak 768 milyon dolara ulaştığı tahmin edildi.

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlar 533 milyon dolara yükseldi. Bu dönemde doğrudan yatırımlarda bu yılın Ocak-Nisan döneminde gerçekleşen net sermaye girişi, 2009 yılının aynı dönemine oranla yüzde 38.6 azalarak 1 milyar 743 milyon dolar oldu. 2009 yılının Ocak-Nisan döneminde 2 milyar 267 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında, 2010 yılının aynı döneminde 7 milyar 270 milyon dolar net giriş gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımlarında 1 milyar 410 milyon dolar net alım yapıldı.

Hükümet tahvil ihracı yoluyla net 3.6 milyar TL borçlandı

Genel Hükümet, bu yılın Nisan ayında yurtdışında tahvil ihracı yoluyla 2 milyar 12 milyon dolar borçlanma gerçekleştirirken, Ocak-Nisan döneminde ise 3 milyar 644 milyon dolar net borçlanmada bulundu. Yurtdışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında Nisan ayında gerçekleşen 137 milyon dolar tutarındaki net alımla birlikte Ocak-Nisan döneminde toplam 715 milyon dolar net alım gerçekleştirdi. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında bu yılın Nisan ayında yapılan 2 milyar 951 milyon dolar net alımla birlikte Ocak-Nisan döneminde yurtdışı yerleşik kişilerce toplam 4 milyar 321 milyon dolar net alım gerçekleştirildi. Ticari ve nakit krediler ile mevduatlar geçen yılın Ocak-Nisan döneminde 5 milyar 948 milyon dolar net çıkış gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 11 milyar 543 milyon dolar net giriş oldu.

Yükümlülüklerde 4.8 milyar dolarlık artış

Nakit kredilerde geçen yılın ve bu yılın Ocak-Nisan döneminde yurtdışında yerleşik kişilere sırasıyla 541 milyon ve 156 milyon dolarlık kredi açıldı. Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2009 yılının Ocak-Nisan döneminde 168 milyon dolar azalırken, bu yılın aynı döneminde 6 milyar 964 milyon dolar azaldı. 2009 yılının Ocak-Nisan döneminde 7 milyar 192 milyon dolar azalış gözlemlenen yükümlülüklerde, bu yılın aynı döneminde 4 milyar 788 milyon dolar artış oldu.

İthalat karşılığı sağlanan ticari kredilerde bu yılın Ocak-Nisan döneminde 375 milyon dolar net kullanım kaydedildi. Aynı kalemde geçen yılın aynı döneminde 838 milyon dolar net geri ödeme gerçekleşti.

Mevduat hesaplarında 5.6 milyar dolarlık giriş

Genel Hükümet, Ocak-Nisan döneminde Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak 235 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirirken, yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 1 milyar 487 milyon dolar net kullanımda bulundu. Bankacılık sektörü bu yılın Ocak-Nisan döneminde 1 milyar 99 milyon dolar net kullanım, diğer sektörler ise 3 milyar 562 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Aynı sektörler, 2009 yılının ilk dört ayında sırasıyla 3 milyar 723 milyon dolar ve 2 milyar 432 milyon dolar net geri ödeme kaaydetmişti. Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, geçen yılın Ocak-Nisan döneminde 167 milyon dolar net giriş gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 5 milyar 589 milyon dolar tutarında net giriş gözlendi. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 5 milyar 65 milyon dolar artış gösterdi. Resmi rezervler ise bu yılın aynı döneminde 5 milyar 92 milyon dolar artış gösterdi.