Cari açık 10 milyar dolara dayandı

İSTANBUL – Cari açık, yılın ilk çeyreğinde ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 402.8 artarak 1 milyar 979 milyon dolardan 9 milyar 951 milyon dolara yükseldi. Mart ayında ise cari açık yüzde 266.6 artışla 1 milyar 179 milyon dolardan 4 milyar 322 milyon dolara ulaştı.

Merkez Bankası Ocak-Mart Ödemeler Dengesi gelişmelerini açıkladı. Buna göre, geçen yılın Mart ayında 1 milyar 179 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı ayında 4 milyar 322 milyon dolar açık verdi. Cari açık geçen yılın Mart ayına göre yüzde 266.6 artış gösterdi.

Dış ticaret açığının geçen yılın Mart ayına göre yüzde 189.6 artarak 3 milyar 562 milyon dolara ulaşması, hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirlerin yüzde 59.4 azalarak 188 milyon dolara gerilemesi ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderlerin yüzde 95.5 artarak 1 milyar 54 milyon dolar olması cari açığın artışında etkili oldu. Bu gelişmeler sonucunda, Ocak-Mart döneminde cari açık yüzde 402.8 artışla 1 milyar 979 milyon dolardan 9 milyar 951 milyon dolara ulaştı.

Dış ticaret açığı

Geçen yılın ilk üç aylık döneminde 1 milyar 266 milyon dolar açık veren dış ticaret dengesi, bu yılın aynı döneminde 8 milyar 444 milyon dolar tutarında açık verdi. Bu dönemde, geçen yılın aynı dönemine oranla ihracat (FOB) gelirleri yüzde 7 artarak 26 milyar 199 milyon dolara ve bavul ticareti gelirleri yüzde 28.6 artarak 1 milyar 446 milyon dolara yükseldi. Altın dahil ithalat (CIF) harcamaları da yüzde 32.7 artarak 38 milyar 325 milyon dolara ulaştı. Bunun yanı sıra, parasal olmayan altın kaleminden kaynaklanan net girişler, geçen yılın Ocak-Mart dönemine göre yüzde 87.8 azalış göstererek 421 milyon dolara düştü.

Net turizm geliri 1.4 milyar lira

Bu yılın Ocak-Mart döneminde turizm gelirlerinin geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 2.2 azalarak 2 milyar 413 milyon dolara gerilediği, turizm giderlerinin ise yüzde 10.4 artarak 990 milyon dolara yükseldiği gözlendi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 9.4 azalarak 1 milyar 423 milyon dolara düştü.

Taşımacılık kaleminde bu yılın aynı döneminde de 340 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Navlun geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19.3 artışla 644 milyon dolar net çıkış, diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 9.7 artışla 304 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti.

İnşaat hizmetlerinden gelen döviz dörtte bir düştü

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2009 yılının ilk çeyreğine oranla yüzde 25.4 azalarak 209 milyon dolar oldu. Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 42.9 artarak 150 milyon dolar net gider kaydetti. Bu gelişmeler sonucunda, Hizmetler Dengesi kalemi, yüzde 49.2 azalışla 463 milyon dolar fazla verdi.

Gelir dengesi kalemi

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2009 yılının ilk çeyreğine göre yüzde 8.3 artarak 2 milyar 253 milyon dolar net çıkış kaydetti. Doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 593 milyon, 341 milyon ve 1 milyar 292 milyon dolar oldu. Ocak-Mart döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20.7 azalarak 1 milyar 510 milyon dolar olarak gerçekleşti. Cari transferler, yılın ilk çeyreğinde yüzde 37.9 azalarak 283 milyon dolar giriş kaydetti.

Net sermaye girişi yarı yarıya azaldı

Finans hesaplarında geçen yılın Ocak-Mart döneminde 3 milyar 436 milyon dolar net sermaye çıkışı gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 7 milyar 849 milyon dolar tutarında net sermaye girişi oldu. Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2009 yılının Ocak-Mart döneminde 2 milyar 419 milyon dolar olarak gerçekleşirken, 2010 yılının aynı döneminde yüzde 39 azalışla 1 milyar 476 milyon dolar oldu.

Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2009 yılının aynı dönemine göre yüzde 69.5 artarak 566 milyon dolar olurken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 58 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi. Geçen yılın ilk çeyreğinde net 356 milyon dolar tutarında yatırım yapılırken, 2010 yılının aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 448 milyon dolara yükseldi. Doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın ilk çeyreğinde gerçekleşen net sermaye girişi, 2009 yılının aynı dönemine göre yüzde 50.2 azalarak 1 milyar 28 milyon dolar oldu.

Portföy yatırımları

2009 yılının ilk çeyreğinde 3 milyar 142 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında 2010 yılının aynı döneminde 2 milyar 632 milyon doları net giriş gerçekleşti. Varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2009 yılının Ocak-Mart döneminde 1 milyar 61 milyon dolar net alım, 2010 yılının aynı döneminde ise 948 milyon dolar net alım yapıldı. Genel Hükümet, bu yılın Mart ayında yurtdışında tahvil ihracı yoluyla 1 milyar dolar tutarında borçlanma gerçekleştirerek Ocak-Mart döneminde 1 milyar 632 milyon dolar net borçlanmada bulundu. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında bu yılın Mart ayında yapılan 1 milyar 389 milyon dolar tutarındaki net alımla birlikte Ocak-Mart döneminde yurtdışı yerleşik kişilerce toplam 1 milyar 370 milyon dolar tutarında net alım gerçekleştirildi.