Çapraz naklin önü açıldı

ANKARA/ANTALYA -  Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünden böbrek ve karaciğer nakli yapan merkezlere gönderilen yazıda, Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Kurulunun (UKK), etik kurul kararlarının incelenmesi amacıyla yaptığı toplantıda, "Akraba dışı nakillere ilişkin yeniden mevzuat oluşturulana dek çapraz nakiller ile ilgili dosyaların UKK'da değerlendirilmesine gerek olmadığı" kararı alındığı belirtildi.

"Organ nakli olmayı bekleyen iki hastanın akrabalarının birbirlerinin alıcılarına karşılıklı organ verdikleri nakil türü" olarak tanımlanan çapraz vericili nakillerin, akrabalık ilişkisi temelinde gerçekleştirilmesi nedeniyle ilgili mevzuat çerçevesinde oluşturulan etik kurullara başvurmaksızın yapılmasının mümkün olduğu kaydedilen yazıda, etik kurul kararı olmadan yapılacak çapraz nakillerde, alıcı ve verici konumundakilerin karşılıklı rıza göstermeleri ve alıcı hastalar ile verici olacak akrabaları arasında dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlığı ilişkisinin bulunması veya eşi olması gerektiği bildirildi.

Yazıya göre, nakil merkezinin gerçekleştirdiği her çapraz nakil için şu bilgi ve belgeler bir hafta içinde Sağlık Bakanlığına ulaştırılacak:

"-Alıcı ve vericilere ait onaylı kimlik örneği ve akrabalık derecesini gösteren belge ve bilgiler.

-Çapraz olarak eşleşen alıcı ve vericiye ait verici bilgi ve alıcı izleme forumu.

-İlgili mevzuata göre düzenlenecek alıcı ve vericinin nakil merkezi sorumlusu tarafından onaylanmış olurluk raporu.

-Alıcının, yapılacak organ nakliyle ilgili olarak bilgilendirildiğini, eşleşmeyle belirlenen vericisinin karşı tarafa organ verecek olan akrabasıyla aynı sağlık koşullarına sahip olduğunu ve bu durumu kabul ettiğini gösteren kendisi tarafından imzalanmış belge.

-Nakil merkezi sorumlusunun yapacağı çapraz nakille ilgili her iki tarafın alıcı ve vericisine ayrıntılı bilgi verildiğini gösteren imzalı belge ile çapraz olarak eşleşen alıcı ve vericiler arasında oluşan yaş, tıbbi koşul eşitsizliği ve farklılıklar ile bu farklılıkların neden olabileceği tıbbi sonuçlar hakkında alıcı ve vericilere ayrıntılı bilgi verildiğini gösteren imzalı belge."

Medical Park Antalya Hastanesi Organ Nakli Merkezi Direktörü Prof. Dr. Alper Demirbaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de organ nakli olan kişi sayısının artırılması için, organ naklinin önündeki engellerin kaldırılması gerektiğini belirterek, bu yöndeki çabaların da sonuç vermeye başladığını kaydetti.

Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye genelindeki organ nakli merkezlerine resmi bir yazı gönderildiğini ifadede eden Prof. Dr. Demirbaş, bu yazıyla organ nakli bekleyen iki hastanın akrabalarının, birbirlerinin alıcılarına karşılıklı organ vermesi şeklinde gerçekleşen çapraz naklin önünün açıldığını söyledi.

Alper Demirbaş, gönderilen yazıyla, çapraz vericili nakil için etik kurullara başvurulması zorunluluğunun kaldırıldığını, alıcı ve verici konumdakilerin karşılıklı rıza göstermiş olmaları, alıcı hastalar ile verici olacak akrabaları arasında dördüncü dereceye kadar kan veya kayın hısım ilişkisi bulunmasının zorunlu kılındığını kaydetti.

Bu kararın organ nakli bekleyenler için çok önemli bir gelişme olduğuna değinen Demirbaş, "Bizim tahminimiz, bu kararla böbrek nakillerinde yüzde 10-15 oranında artış olacak. Bu kadar kısıtlı kadavranın olduğu bu ülkede organ nakillerinin sayısının artırılması çok büyük önem arzediyor. Sağlık Bakanlığının bu kararı hastaların önünü açmıştır, çok doğru bir karardır" dedi.

Aynı kararın kan grubu uyumsuz nakiller için de hayata geçirilmesi gerektiğini savunan Prof. Dr. Demirbaş, şöyle devam etti:

"Bugün bile birçok insan organ beklerken hayatını yitiriyor. Son olarak Sakarya'da 17 yaşındaki bir genç kız hayatını kaybetti, 10 yıldır böbrek bekliyordu. Biz bu hastaları kaybediyoruz. Rakamlar, her saat başı organ bulunamadığı için bir hastanın hayatını kaybettiğini gösteriyor. Bunun mutlaka önüne geçilmesi lazım. Domuz gribinden 630 kişi öldü. Halbuki bu yıl organ bulunamazsa 6 bine yakın insanımızı kaybedeceğiz ki bunların yüzde 95'inden fazlası organ nakliyle normal, üretken hayatlarına dönebilirler."

Prof. Dr. Alper Demirbaş, ailelerinde kan grupları birbirine uymadığı için nakil olamayan, ancak vericisi bulunan kişilerin bir an önce organ nakli merkezleriyle bağlantıya geçmesi gerektiğini sözlerine ekledi.