Bütçenin üçte biri gıdaya harcanıyor

ANKARA - Türkiye İstatistik Kurulu (TÜİK) verilerine göre, geçen yıl Türkiye'de gelir düzeyi en düşük kesim, harcama bütçesinin üçte 1'ini gıdaya ayırdı, eğitim hizmetlerine ayırdığı pay ise yüzde 0,7'de kaldı.

Gelire göre sıralı en yüksek dilimdeki hanehalklarında ise eğitim, toplam harcamanın yüzde 3,1'i oluşturdu. Gıdanın payı ise yüzde 17,4'e geriledi.

Ülke geneline bakıldığında, hanehalklarının toplam tüketim harcamaları içinde en yüksek payı, yüzde 28,2 ile konut ve kira harcamaları aldı.

TÜİK "2009 Hanehalkı Tüketim Harcaması Sonuçlarını" açıkladı.

Buna göre, Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamaların yüzde 23'ünü gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 13,6'sını ulaştırma, yüzde 6,2'sini ev eşyası oluşturdu. Eğitim hizmetleri ve sağlık ise yüzde 1,9'arlık pay ile listenin sonunda yer aldı.

2008 ve 2009 Hanehalkı Bütçe Araştırmalarından elde edilen sonuçlar karşılaştırıldığında, 2009'de, konut ve kira ile ulaştırmaya ayrılan payın düştüğü, gıda ve alkolsüz içecekler ile ev eşyası harcamalarına ayrılan payın ise arttığı gözlendi.

Ortalama tüketim 1688 lira

Türkiye'de hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 1.688 lira olarak tahmin edildi. Bu rakam kentsel yerlerde 1.891 lira, kırsal yerlerde ise ortalama 1.181 lira olarak hesaplandı.

Ana harcama kalemi gıda

Araştırmaya göre, düşük gelirli hanehalkları, yüksek gelirli hanehalklarına göre gıdaya 2 kat daha fazla pay ayırıyor.

Gelire göre sıralı gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında, "gelirden en az pay alan" birinci yüzde 20'lik gruptaki hanehalklarının gıda harcamasına ayırdığı pay yüzde 34, "gelirden en fazla pay alan" beşinci yüzde 20'lik gruptaki hanehalklarının gıda harcamalarına ayırdığı pay ise yüzde 17,4 oldu.

Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise birinci yüzde 20'lik grup için yüzde 0,7, beşinci yüzde 20'lik grup için yüzde 3,1'de kaldı.

Gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplarda, 1. grubun en yüksek aylık ortalama geliri 815 lira, 5. grubun ise en düşük aylık ortalama geliri 2.499 lira olarak belirlendi. 1. grupta en düşük, 5. grupta ise en yüksek gelir belirtilmiyor.

Tüketimin dörtte biri İstanbul'dan

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2007-2008-2009 Hanehalkı Tüketim Harcamaları Bölgesel sonuçlarına göre, toplam tüketim harcamasının yüzde 24,6'sı İstanbul'da oturan hanehalklarınca yapıldı. Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinin payı ise sadece yüzde 2 oldu.

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde de hanehalkı harcama bütçesinin üçte 1'inin gıda ve alkolsüz içeceklere ayrılması dikkati çekti.

TÜİK, özellikle bölge bazında tüketim harcaması oransal tahminlerinin verilebilmesi amacıyla 2007, 2008 ve 2009 yıllarında yapılan Hanehalkı Bütçe Anketlerinin veri setlerini bir araya getirerek, sonuçları üç yılı kapsayacak şekilde yayımladı. Birleşik veri seti, kırsal yerleşim yerinden 8 bin 481, kentsel yerleşim yerlerinden 18 bin 662 örnek hanehalkı olmak üzere toplam 27 bin 143 örnek hanehalkını içeriyor.

Kuzeydoğu Anadolu'nun payı yüzde 2

Sonuçlara göre, toplam tüketim harcamasının yüzde 24,6'sı İstanbul'da oturan hanehalkları tarafından yapıldı. İstanbul'da hanehalkı tüketimi 100 kabul edildiğinde, bunun 33,8'i konut ve kira, 18,9'u gıda ve alkolsüz içecekler, 11,9'u ulaştırmaya gitti.

Düzey-1'deki bölgeler itibariyle yapılan sıralamaya göre İstanbul'u, yüzde 13,9 ile Ege, yüzde 12,1 ile Akdeniz bölgesi izledi. Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinin toplam içindeki payı sadece yüzde 2 oldu.