Buğday ve arpa üretimi arttı
Spekülasyonların hedefi kırmızı mercimekte artış yüzde 158
ANKARA - Türkiye'nin buğday üretimi geçen yıl, önceki yıla göre 2 milyon 818 bin ton, arpa üretimi 1 milyon 377 bin ton artarken, önemli tahıl ürünlerinden çeltik ve mısır üretimi hemen hemen aynı kaldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2009 yılına ilişkin bitkisel üretimin son tahmin miktarlarını açıkladı. Verilere göre, geçen yıl, toplam tahıl üretimi yüzde 14,6 artış ile 29 milyon 287,3 bin tondan 33 milyon 577,1 bin tona çıkarken, tahıl üretiminin yüzde 34,4'ünü oluşturan buğday üretiminde yüzde 15,8 artış gerçekleşti ve 20 milyon 600 bin tona ulaştı. Buğday üretiminde önceki yıla göre artış olmasına karşın, şimdiye kadar en yüksek buğday üretimi, 21,5 milyon ton ile 2005 yılı için açıklanmıştı.
TÜİK verilerine göre, geçen yıl, önceki yıla göre, meyvelerde yüzde 6 üretim artışı, sebzelerde ise yüzde 1,6 üretim düşüşü tahmin edildi. Önceki yıl fiyat spekülasyonları yaşanan kırmızı mercimek üretimi yüzde 158,6 artarak 275 bin tona çıktı. Tütün ve pamuk üretimi azalmaya devam etti, kota uygulanan şeker pancarında üretim 1,7 milyon ton arttı. Yağ bitkileri ayçiçeği, aspir ve kolza üretiminde önemli artışlar kaydedildi. Zeytin üretimi yüzde 11,9, fındık üretimi yüzde 37,6 düştü.
Türkiye'de geçen yıl, buğday üretimi 2 milyon 818 bin ton artarak 20,6 milyon tona, arpa üretimi 1 milyon 377 bin ton artarak 7,3 milyon tona çıktı. Önemli tahıl ürünlerinden mısır üretiminin, yüzde 0,6 oranında, 24 bin ton azalarak 4 milyon 250 bin tona düştüğü tahmin edildi. Çeltik üretimi de yüzde 0,4 azalarak 750 bin ton düzeyinde gerçekleşti. Çavdar üretimi yüzde 39,3 artarak 343,3 bin ton, yulaf üretimi yüzde 11,3 artarak 218,3 bin ton oldu.
Kırmızı mercimek üretimi fırladı
TÜİK verilerine göre, önceki yıl fiyat spekülasyonları yaşanan kırmızı mercimek üretimi, geçen yıl yüzde 158,6 artarak, 106,3 bin tondan 275 bin 50 tona yükseldi. TÜİK, 2. tahminine göre kırmızı mercimek üretimini, 71 bin ton düşürdü.
Yeşil mercimek üretimi yüzde 9,3 artışla 27 bin 131 tona, kuru fasulye üretimi yüzde 17,2 artışla 181,2 bin tona, nohut üretimi de yüzde 8,6 artış ile 562 bin 564 tona çıktı. Yumru bitkilerden patatesin üretimi yüzde 4,8 artarak 4 milyon 397,7 bin ton düzeyinde gerçekleşti.
Türkiye açısından büyük önem taşıyan yağlı tohumların toplam üretiminde geçen yıl yüzde 11,4 artış kaydedildi. Ayçiçeği üretimi yüzde 6,6 artışla 1 milyon 57,1 bin tona çıkarken, biyodizel üretimi açısından önem taşıyan ve üretimine özel destekler verilen aspir üretimi yüzde 184 artarak, 20 bin tona ulaştı. Kolza (kanola) üretimi de yüzde 35,6 artış ile 113 bin 886 ton oldu. Soya üretimi yüzde 11,6 artarak 38 bin 442 ton, yerfıstığı üretimi de yüzde 5,6 artarak 90 bin 81 ton düzeyinde gerçekleşti.
Geçen yıl keten tohumunda yüzde 97,5, kenevir tohumunda yüzde 75 üretim düşüşü dikkat çekti. TÜİK, geçen yıl 1 ton keten, 3 ton kenevir tohumu üretildiğini tahmin etti.
Verilere göre, geçen yıl haşhaş kapsülü ve tohumu üretiminde yüzde 200'ün üzerinde artış kaydedildi. Haşhaş kapsülü üretimi yüzde 215,6 artış ile 31 bin 86 tona, haşhaş tohumu üretimi yüzde 215,6 artış ile 34 bin 194 tona çıktı.
TÜİK'e göre, geçen yıl tütün ve pamuk üretiminde azalma olurken, şeker pazarlama kotası uygulanan şeker pancarı üretimi arttı. Kütlü pamuk üretimi, yüzde 5,2 azalma ile 1 milyon 725 bin tona, tütün üretimi yüzde 9 azalma ile 85 bin tona geriledi. Şeker pancarı üretimi ise yüzde 11,5 düzeyinde, 1 milyon 786 bin ton artarak 17 milyon 274 bin 674 tona çıktı. TÜİK, 2. tahminine göre şekerpancarı üretim rakamını 974 bin ton artırdı.
Sebze azaldı, meyve arttı
TÜİK verilerine göre, geçen yıl sebze üretimi düştü, meyve üretimi arttı. Toplam sebze üretimi, yüzde 1,6 azalma ile 27,2 milyon tondan 26,7 milyon tona geriledi.
Halen perakende kg fiyatı 2 lira civarında seyreden kuru soğan üretimi yüzde 7,8 azalma ile 1 milyon 849,5 bin tona, domates üretimi yüzde 2,2 azalma ile 10 milyon 745,5 bin tona düştü.
Hıyar üretimi ise yüzde 3,1 artarak 1 milyon 735 bin ton düzeyinde gerçekleşti. Kültür mantarı üretimin yüzde 25 azalarak 19 milyon 501 bin ton düzeyinde gerçekleştiği tahmin edildi.
Geçen yıl meyve üretimi genel olarak yüzde 6 artarak 16 milyon 621,9 bin tona yükseldi. Üzüm üretiminin yüzde 8,8 artış ile 4 milyon 264,7 bin tona, çay üretiminin yüzde 0,3 artış ile 1 milyon 103,3 bin tona çıktığı tahmin edildi.
Zeytin üretimi, geçen yıl yüzde 11,9 azalarak 1 milyon 290 bin tona, fındık üretimi ise yüzde 37,6 azalarak 500 bin tona düştü.
Verilere göre, geçen yıl elma, armut, turunçgiller üretimi arttı. Toplam turunçgil üretimi, yüzde 16,1 artış ile 3 milyon 513,7 bin ton düzeyinde gerçekleşti.
TÜİK verilerine göre belli başlı tarımsal ürünlerin 2006, 2007, 2008 yılları üretimiyle 2009 yılı 2. ve üçüncü (son) üretim tahmin rakamları, bin ton olarak şöyle:
. (BİN TON) (BİN TON) 2009/2008
. ÜRETİM MİKTARI 2009 2009 DEĞİŞİM (X)
ÜRÜN 2006 2007 2008 2. Tahmin 3. Tahmin (Yüzde)
Buğday 20.010 17.234 17.782 20.600 20,600,0 15,8
Mısır 3.811 3.535 4.274 4.250 4,250,0 -0,6
Çeltik 696 648 753,3 750 750,0 -0,4
Arpa 9.551 7.306 5.923 7.300 7,300,0 23,2
Çavdar 271 240,5 246,5 334,3 343,3 39,3
Yulaf 208,7 189,1 196,1 213 218,3 11,3
Patates 4.366 4.228 4.196,5 4.300 4,397,7 4,8
Kuru soğan 1.765 1.859 2.007,1 1.844,6 1,849,6 -7,8
Nohut 551,7 505,3 518,0 579,5 562,6 8,6
Fasulye 195,9 154,2 154,6 165 181,2 17,2
K. Mercimek 580,3 508,4 106,3 346,5 275,0 158,6
Y. Mercimek 42,3 26,8 24,8 28,3 27,1 9,3
Ayçiçeği 1.118 854,4 992,0 1.057,1 1,057,1 6,6
Tütün 98,1 74,6 93,4 85,0 85,0 -9,0
Şeker Panca. 14.452 12.415 15.488,3 16.300 17,274,6 11,5
Pamuk 2.550 2.275 1.820 1.725 1,725,0 -5,2
Kapsül Haşhaş 27,4 8,1 9,8 31,1 31,1 215,6
Domates 9.855 9.945 10.985,3 10.785,3 10,745,5 -2,2
Kavun 1.766 1.661 1.749,9 1.720,1 1,679,2 -4,0
Karpuz 3.805 3.797 4.002,3 3.697,4 3,810,2 -4,8
Üzüm 4.000 3.613 3.918,4 4.103,4 4,264,7 8,8
İncir 290,1 210,1 205,1 240,3 244,3 19,2
Zeytin 1.767 1.076 1.464,2 1.271,0 1,290,6 -11,9
Fındık 661,0 530,0 800,8 500,0 500,0 -37,6
Çay 1.121 1.145 1.100,2 1.100,0 1,103,3 0,3
(x) Değişim, 2008 yılına göre 2009 yılı son tahminindeki değişimi vermektedir.
