Bu zamanda durmak felaket olur

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Akkök Grubu İcra Kurulu Başanı Mehmet Ali Berkman, 2012'ye dair "çok karamsar" değl ancak içinde bulunulan duruma dair bir farkıdalı oluşasıgerektiğni vurguluyor. "Hepimiz 2012 yııda sııbir ceket giyeceğz" diyen Berkman, ekonominin içinde bulunduğ durumu ve beklentilerini "istatistikler her şyi anlatıor" diyerek rakamlarla ortaya koyuyor.

Berkman'ı "enteresan bir gösterge" olarak altııçizdiğ bir korelasyon var. İracatı ithalatıkarşıama oranıile döviz kuru arasıdaki ilişi... Berkman şyle anlatıor: "1994'te, 2001'de ihracatı ithalatıkarşıama oranıyüzde 50-52 seviyelerine düşüşü. 1994'te yüzde 50 devalüasyon oldu, 2001'de yüzde 30'a yakı devalüasyon oldu. 2011'de ihracattı ithalatıkarşıama oranıyüzde 53'e düşü. Dolar kuru ise 1.53'ten 1.89'a geldi. Yani bu yı TL’de yaşnan değr kaybıyüzde 23. Birebir korelasyon var. Baktığııda 2012'nin ilk yarııda bunun etkisini küçülme olarak göreceğz."

Berkman, kurdaki oynama ile kiş başımilli gelirde de düşşolduğnun altııçiziyor: "Yüzde 23 eksilecek tabii kiş başıa düşn gelir de, 9 bin dolara gerileyecek. Herkes fakirleşi. Bunun da çok farkıda değliz" diyor. Mehmet Ali Berkman cari açığı da altııçiziyor: "Yüzde 100’e yakı arttıcari açı 2011'de. Cari açığı üçte ikisi enerji. Enerji talebi bu yı artarak yüzde 6'dan 8'e çıtı Bu, tabi üretim artışıı bir göstergesi. Enerji talebindeki artışnası karşıanmış yüzde 20'si sıak parayla. İerde hükümetin elinde araçlar var, örneğn 2B gibi dolaylıbir  yoldan parayıemip talebi sıılandıabileceğ gibi değşk araçlar var ama mühim olan döviz dengesi, nakit yönetimi."

30 milyar doların TL karşıığı kadar uzun vadeli borç arttı

Mehmet Ali Berkman bu süreçte şrketler için de en önemli şyin nakit yönetimi olduğnu vurguluyor. Berkman, "Bankacıı sistemimiz evet sağam ama toplam varlıları650 milyar dolar. Bir tek Deutsche Bank'ı varlılarıı toplamı2 trilyon euro civarıda. Yani bizim bu hılıbüyüme tempomuzda dışkaynağ mutlaka ihtiyacıı var" diyor.

Akkök Grubu İra Kurulu Başanıresmi, yine rakamlarla netleşirmeye devam ediyor: "Özel sektörün 126 milyar dolar borcu var. Uzun vadeli... Bu yıki döviz kurunun yüzde 23 kadar artmışolmasıyaklaşı 30 milyar doları TL karşıığıkadar borcumuzu yükseltti.. Sanal gerçi ama şrketler tekrar kara geçecek, bu ilave finansman borcunu geri ödeyecek ve kalanıüzerinden vergi verecek."

Berkman, kur seviyesinin artı oturduğnu, bundan sonra bu kur seviyesine adapte olunmasıgerektiğni söylüyor. "Ben bunlarıkara bağamak için söylemiyorum. 40 yıdı işhayatıdayı, kaçıcıbu... Biz aşııı bu tip krizlere" diyerek 2012'ye dair çok kötümser olmadğıı altııçiziyor. Ancak bu noktada proaktif risk yönetimi çok hayati olacak. "Tren kaçtıtan sonra değl, zamanıda riskler yönetilmeli" diyen Berkman bu süreçte yürüyen işerde yarıyolda durmanı en tehlikeli hareket olacağııbelirtiyor. "Çünkü siz  yatıılarııı finansmanıa başamışıı, geri dönüşn bir an önce olmasılazı. Durduğnuzda maliyet de artmaya devam eder. Tekrar geri dönüşsüreci de gecikir ve o zaman felaket oluyor. Borcu borçla ödemeye başıorsunuz, bu bir fasit daire..."

Yönetimimdeki en iyi yı 2011 oldu, enerjide % 50 büyüdük

Dünya ekonomisinde dalgalanmaları yaşndığı2011 yııAkkök için çok iyi bir yı olmuş Berkman, "Benim Akkök Grubu'na katıdığıdan bu yanaki en iyi sene diyebilirim" diyor. Bu yı Akkök'ün 5 yeni hidroelektrik enerji yatıııdevreye girdi. "Bu HES'ler bizi daha sürdürülebilir ve dayanılıbir ticaret yapma gücüne kavuşurdu" diyen Berkman 3 yeni HES projesinin de yolda olduğnu belirtiyor. Bu yatıılardan 2'si 2012'nin ilk çeyreğnde bitecek, 3'üncüsü de Haziran ayıda hazı olacak. Böylece halen var olan toplam 659 megawattlı enerji üretim kapasitemize 87 megawatt daha eklenerek 746 megawatt seviyesine gelinecek. Berkman, Hatay'da 900 megawattlı bir gaz santralıı da inşasıı sürdüğnü belirtiyor. 2013'de devreye girecek bu yatııla ve planlanan bir hidroelektrik santrali ile 2000 megawatt seviyesine ulaşıacak. Berkman, "Yenilenebilir enerjinin avantajıçok tabii" diyor, çünkü "yağur yağığısürece üretim devam ediyor ve maliyeti de  düşk seviyede oluyor."

Bu yatıılarla Akkök enerjide yüzde 50 büyüme yakalamış Berkman anlatmaya devam ediyor: "Kimyada Ak-Kim yüzde 30 civarıda büyüdü. Aksa yüzde 25 civarıda büyüdü. Her ikisinde de hem miktarsal hem de fiyat bakııdan avantajlıbir büyüme oldu. Karbon Elyaf iş oturdu. Üretim kapasitemizi 3.500 tona çıaracak yatıı önümüzdeki yıı ilk 6 ayıda tamamlanmışolacak. Burada hedefimiz 10 yı içinde ilk 3 büyük firma arasıa girmek. Teknoloji şrketimiz Aktek de katlanarak büyüdü. Gayrimenkul gelişirmede alışerişmerkezi Akbatıdevreye girdi. Akasya projesinde iki faz bitti, üçüncüsü yürüyor. 2013'ün ilk çeyreğnde alışerişmerkezi devreye girecek. Akasya projesi   Sağam GYO ile birleşi ve böylece halka açımışoldu. Büyük yatıılar bunlar,  finansman giderleri nedeniyle karlııta sonuçlarışmdi görünmüyor ama ekonomi kafayıyukarıkaldıdığıda ciddi bir şkilde bunları meyvelerini toplayacağı.”

2012’de dolar bazıda Akkök için büyüme beklemiyoruz

Peki ya 2012? Berkman ekonomiye dair yaptığıanaliz paralelinde  dolar bazıda büyüme beklemiyor. Berkman 2012 projeksiyonuna şyle devam ediyor: “Yaptığıı kur senaryolarıa göre TL bazıda yüzde 6 büyüyeceğz gibi gözüküyor. Türkiye'de ise büyüme en fazla yüzde 4 olur diye düşnüyorum. Üzeri zor diye görüyorum. Hükümet, ihracatı ithalatıkarşıama oranııorta vadede yüzde 62-63 gibi görüyor.. Bu da kurda sıramalı bir artışolmayacağıı işreti. Bugünkü kur seviyesine adapte olacağı.  Alı gücü düşcek. Nitekim bunu otomotivde görüyoruz. Kimsenin  artı 1.6 litre üzerinde, büyük araçlara baktığıyok. Lüks harcamalarda da düşşolacak. Ama nüfusun yüzde 5'i etkilenmeyecek. Genele baktığııda sııbir ceket giyeceğmiz görülüyor..”

Kimya, tekstili geçip ihracatta tekstil sektörünü geride bıaktı

Mehmet Ali Berkman Türkiye’nin önündeki fıatları 2012 yııda daha çok sektörel bazda gerçekleşceğni öngörüyor. Tekstilin şnsıı artacağııdüşnüyor ancak kimya sektörünün yükselişnin altııçizmeden de geçmiyor. Kimya sektörünün 2011 yııda 16.5 milyar dolarla tekstili geçerek ihracatta ikinci sıaya oturduğnu belirtiyor. Berkman, “Kimyanı önemli bir potansiyeli olduğnu düşnüyoruz. 2012’de vazgeçilemez ürünler üreten sektörler için fısat olacak. Otomotiv almayabilirsiniz, gayrimenkul, yatıı içinse vazgeçebilirsiniz” diyor.  

Bu yıl 780 milyon $ yatırım yapacak

Akkök 2011 yııda imza attığıyatıılarla “koşaya başayacağızaman karşıaşcağıengelleri" de ortadan kaldııor. 2011’de yaklaşı 500 milyon dolarlı bir yatııa imza atıdığııaçılıor Berkman. 2012 yııda ise 780 milyon dolar gibi çok yüksek bir yatıı hedefi var. Bunun yüzde 47’si enerjiye, yüzde 33’ü gayrimenkule yönelecek. 

Ekonomik dalgalanma 2012’de bitmez, uzun bir süre devam edecek

Mehmet Ali Berkman global ekonomide yaşnan sorunu basitleşirerek şyle anlatıor: “Temelde çok basite indirgersek; dünyanı bir zenginliğ var, tabii kaynaklar,madenler, yatıılar... Bunun karşıığıda da bunun ticaretini sağayan bir meta var, para. Bundan 15-20 yı önce bu ilişi 1'e 3 gibiydi. Şmdi 1'e 20 gibi. Çünkü arada katma değr yaratmayan bir takı suni şylerle değr yaratııor. Türev işemler gibi... Böylece paradan para kazanma şklinde türevler silsilesi… Bir süre sonra balon patlıor. Bunun nedeni üretimsizlik. Üretim bu şşeye ayak uyduramıor, geri kalıor. Gerçek olmayan zenginlik karşıığıda para artıor. Bu dengesizlik yaratıor. Bankacıı sisteminde borçlar ödenemiyor, finansmanlar geri ödenemiyor çünkü katma değr yaratıamıor. Amerika’da Gayrimenkulde başayı adı adı gitti bu.” Berkman’a göre yaşnan ekonomik dalgalanma “çok kolay temizlenecek bir şy değl”. Berkman öngörülerini şyle ortaya koyuyor: “Bu kadar büyük boyuta geldikten sonra uzun seneler gerekecek sistemin düzelmesi için. Şmdi Avrupa'nı ortaya çıardığıbu durumda Çin, Japonya, ABD, AB birlikte hareket etmezse uzun sürer, 2012'de bitmez. Oturacaklar yeni bir mimari kurulacak, bu balonun nası emileceğ tasarlanacak. İsanları birikimlerine, refahlarıa çok da zarar vermeden. Çünkü herkes 10 senesini falan feda edemez ama sorunlar 4-5 yı sürebilir.”

Amerikalılarla 3.5 ayda anlaşık

Aksa'nı Dow Chemical ile yaptığıyüzde 50'lik ortak girişm anlaşasıçok kıa bir sürede, 3.5 ayda tamamlanmış Berkman, ABD'li şrketle "kimyalarıı tuttuğnu" ş sözlerle anlatıor: "Kıa sürede anlaşı. Ağstos'da başadı Aralı ortasıda bitirdik. Böyle uluslararasıbir anlaşa için çok iyi bir süre.  Amerikalıar çok sonuç odaklıar, her yı yaptığıı geleneksel toplantııa denk geldi, eğencemize bile katıdıar. Bundan sonra nerede imkan varsa hep beraber olacağı.  Bizim precursor kapasitemiz 300 bin ton. Bu, hiç akrilik üretmesek 150 bin ton karbon elyaf demek. Bu da, 10 yı sonra dünyanı ulaşcağıkarbon elyaf üretim kapasitesine eşt gözüküyor..”

Avrupa'da büyük bankalar batarsa bu felaket olur

Gelecek yıa dair en büyük tedirginliğniz nedir?

Avrupa. Orada İpanya, İalya gibi ülkelerin ekonomilerinde bir patlama kaldııamaz. O bankacıı sistemini etkiler. Bu bizi de etkiler. Euro bölgesinden çıışolursa çok kötü olur. Büyük bankalar batar.

Sizi önümüzdeki döneme dair en çok heyecanlandıran gelişe nedir?

Karbon elyaf işnde Dow ile yaptığıı ortaklı ve onun türev ürünlerine hılıbir şkilde girip, katma değri, teknolojisi yüksek bir yola girmişolmak bizi heyecanlandııor. Bizim civarııda bir kümelenme yapmamı ve Türkiye'de bir talep yaratmamı gerekiyor. Bina güçlendirme, rüzgar enerjisinde kullanıan türbinler ve otomotiv alanıda çok önemli bir potansiyel var. Buraya yoğnlaşcağı. Burada bir talep oluşurmak için hükümet de gerekli teşikleri sağarsa insanlar da gemilerle türbin kanatlarıgetirmek zorunda kalmayacaklar.

2012  yılda kişsel olarak yapmak istediğniz bir şey var mı?

 Bu yı yabancıortaklıve halka açı  işerimize odaklanacağı. Özel hayatıda ise  tatili daha fazla bir dönemi özlüyorum.