Boyada '10 numara' sorun

Gamze ŞENER

İSTANBUL - Bakanlar Kurulu, düğmeye bastı ve 10 numara yağ kullanımının önüne geçmek için hammadde alımındaki taahhüt oranını yüzde 5-25 aralığından yüzde 100'e çıkardı. Ancak bu karar başta boya sektörü olmak üzere kauçuk, matbaa ve yapıştırıcı gibi diğer pek çok sektörü olumsuz etkilemeye başladı. Boya sektöründe önde gelen bir kuruluşun sahibi, "Şimdiden bütün hammadde ithalatları durdu. Gümrüklere baktığınızda da durumu görürsünüz. Sektörde A'dan Z'ye tüm kuruluşlar içinde mal çeken bir şirket yok. Yapılan ithalatlar, daha önceden taahhütlerle olanlar sadece" diye konuştu. Uygulamayla küçük şirketlerin hepsinin kapanacağını öne süren şirket yetkilisi, "Büyükler de kapasitelerini üçte birine düşürür, ihracat yapamazlar. Asıl problem yağda. Uygulama değişmezse ihracat durur, boya ithalatı patlar. Kaçakçılığı önleyelim derken boya sektörünü ve diğer birçok sektörü zor durumda bırakıyorlar. Kaçakçılığa böyle bekçilik yapılmaz. Devletin polisi var, bu durumla o ilgilensin" diye konuştu.
 
Ek finansman arttı, teminat mektubu yetersiz
Bakanlar Kurulu tarafından 3793 sayılı Yasa kapsamında hazırlanan kararname kapsamında oluşturulan Maliye Bakanlığı tebliği ile boya firmaları, verdikleri taahhüt ücretlerini ancak boya yaptıklarını ve ihraç ettiklerini maliye müfettişlerinin denetim sürecinde kanıtladıktan sonra geri alabilecek. Sürecin etkilerini şimdiden hissettiklerini belirten, Türkiye'nin önde gelen bir boya şirketinin sahibi, "ÖTV Yasası çıktı. Nasıl işleyeceğini bilmiyoruz. 3 bin tonluk mal için aylık ek finansman 4 milyon TL'ye çıktı. Teminat mektubuyla bu rakam 8 milyon TL'ye ulaşıyor. Devlet, ÖTV'yi çözmek için 5 gün içinde teminat mektubu ver çözeceğim diyor. Maliyenin ise 5 gün içinde bunu yapması gerekiyor ancak bu mümkün değil. Minimum 1 yıllık sürede teminat mektubunun çözüleceği söyleniyor. Eskiden sanayiciye 700 bin liralık ÖTV yatırmak yerine, teminat mektubu veriliyordu ya da bu oranın yüzde 5'ini veriyordunuz. Şimdi ise yüzde 100'ünü istiyorlar" diye konuştu.

Alınan kararın boya sanayini durduracağını ve inanılmaz bir finans yükü getireceğini kaydeden işadamı, "Yeni düzenleme tamamen ithalatı kolaylaştırıyor. Süreçten en çok zarar görecek olanlar sadece boya sektörü değil; kauçuk, mürekkep, yapıştırıcı sektörü de olacak. Evet, kaçakçılık önlensin, 10 numara yağ kullanımı azalsın ama durum diğer sektörleri etkileyecek duruma gelmesin diye diretiyoruz. Yağı kullanılır hale getiren biziz ama gerçek kaçakçılık yağda. İthalatta ne ÖTV, ne teminat mektubu çekebiliyorsunuz boya ve vernik için" dedi.

Solvente önce serbest dolaşım engeli gelmişti
Solvent, boya, vernik, cila, parlatma ve baskı sektörlerinde kullanılan bir ürün. Kimyasal maddeleri, bileşenlerine ayıran bir çözücü olan solvent, 10 numara yağ için de vazgeçilmez olarak gösteriliyor. Geçtiğimiz haziran ayında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı solvent ve bazyağların artık yalnızca ithalat yapan firma tarafından serbest dolaşıma sokulabileceğini bildirmiş; gerekçe olarak ise kaçak akaryakıtın, bilinenin aksine kaçak yollardan yurda girmediğini, amacı dışında yakıt olarak kullanıldığı için kaçak sayıldığını açıklamıştı.

Sektörde üretim durma noktasına geldi
Merbolin Boya Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Baytaş da "boya sektörü durmuş durumda" derken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüşebilmenin yollarını aradıklarını söyledi. Üretim yapmanın imkansız hale geldiğini söyleyen Baytaş, "Üretimini durduran hem küçük hem de ilk akla gelen bazı büyük markalar var. İSO Başkanı Tanıl Küçük ile de soruna çözüm getirilmesi adına görüştük. Ne ithalat ne ihracat yapabiliyoruz. Gümrükten mal çekemiyoruz" dedi.

Maliyetler artacak ama, disiplin gelecek
Polisan CEO'su Erol Mizrahi ise kararın bazı maliyetler getireceğini ancak sektöre bir disiplin geleceğinin altını çizdi. Mizrahi, "Yeni düzenlemede, yağlı boya tabiriyle bilinen solvent bazlı boyalarda kullanılan solvente ÖTV uygulaması gündemde. Bu durum solvent bazlı boyalarda kısmi maliyet artışlarına neden olacak. Yüzde 100 teminat ödeme konusu özellikle orta ve küçük ölçekli solvent bazlı boya ve tiner üreticilerinin nakit akış dengesini deforme edecek. Kişisel görüşüm; bu uygulama ile üretici firmalara operasyonel ve finansal anlamda ek yükler geliyor evet, ancak amacı dışında kullanılan solvent tüketiminin önüne geçilmesi ve sektöre bir disiplin getirmesi yönleriyle doğru bir yaklaşım. Alınan kararların, yatırım planlarımıza olumsuz bir etkisi olmayacak" açıklamasını yaptı.