BMW’den ‘doğuştan elektrikli’ nesil

Didem ERYAR ÜNLÜ

LEIPZIG - 2007 yılında elektrikli otomobil konusunda çalışmalarına başlayan BMW, 2009’da MINI markası ile elektrikli otomobile yönelik çalışmalarını gün ışığına çıkarmaya başladı.

2011 yılında Active E adını verdiği bir diğer elektrikli araç konsepti tanıtıldı. Bu modeller müşteri tepkisini değerlendirmek için bir tür test niteliğindeydi. Bunun hemen ardından ise BMW grubu altında bir alt marka olarak boy gösteren BMWi geldi.

Markanın sürdürülebilir mobiliteye olan inancının bir sonucu olan BMW i, elektro mobilite kavramına “yeni premium” anlayışını getirdi. Nitekim BMW, son sekiz yıldır sürdürülebilir premium otomobil üretiminde Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi’nde sektör lideri konumunda bulunuyor.

BMW i markasının ilk modeli BMW i3

Yeşili destekleyen “havalı” bir şehir otomobili olan BMW i3’ün sloganı, “doğuştan elektrikli.” Tamamen elektrikle çalışacak şekilde tasarlanan model, dünyanın ilk lüks elektrikli otomobili olmasıyla ön plana çıkıyor. Söz konusu olan, çelik gövdeli aracın elektrikli motorla dönüştürülmesi değil. Karbon elyaf ile üretilen ve sıfırdan tasarlanan bir otomobil.

BMW’ye göre, BMW i3, sadece yeni bir otomobil modeli değil, yeni bir otomobil nesli. Toplumsal, ekolojik ve ekonomik zorlukların üstesinden gelmeyi hedefleyen BMW i3 ile çağdaş hafif yapı malzemelerinin yanı sıra, yenilikçi üretim süreçleri de devreye giriyor.

BMW i3’ün seri üretimi ekim ayında Leipzig fabrikasında başlamış. Spor bir model olan BMW i8’in ise ön üretimi yapılıyor. Bu modelin seri üretimi 2014’te başlayacak. 2005 yılında kurulan, 2010 yılında ise elektrikli otomobil üretimine geçme kararı alan Leipzig fabrikasında 3 bin 700 kişi çalışıyor ve günde 740 otomobil üretiliyor. Üretilen otomobiller, sessiz bir şekilde, çalışanların üzerinde yer alan platformlardan akarcasına ilerliyor. Amaç, çalışanların “otomobil” düşüncesini akıllarından hiç çıkarmamaları.

BMW i3’ün Almanya fiyatı 35 bin euro. Bu yeni model 2014 temmuz ayında Türk tüketicisi ile buluşacak. Fiyatını ise hükümetin karar vereceği ÖTV oranı belirleyecek.

Leipzig fabrikasını birlikte ziyaret ettiğimiz BMW, Land Rover ve MINI’nin Türkiye distribütörü Borusan İcra Kurulu Başkanı Eşref Biryıldız, ÖTV konusunda Ankara ile görüştüklerini ve cevap beklediklerini söylüyor. Biryıldız, şu bilgileri veriyor: “Motor gücü, 85 kw’ın altında olan araçlara uygulanan ÖTV oranı yüzde 3. 85-120 kw arası yüzde 7; 120 kw üstü ise yüzde 15. BMW i3’ün teknik belgede yazan motor gücü 73 kw. Bunu 125 kw’a çıkarmak mümkün. Eğer hükümet, daha çok insanın elektrikli otomobil satın almasını istiyorsa, elektrikli aracı destekleyecektir. Biz yüzde 3’lük bir ÖTV öngörüyoruz ve Türkiye fiyatını 40 bin euro altında konumlandırmak istiyoruz.”

100 bin euroluk şarj istasyonu

 Türkiye pazarına ayrılan BMW i3 adedi 120. Biryıldız, modelin Türkiye’de oldukça ilgi göreceğine inanıyor. Hatta şimdiden bin kişi ilgilenmiş. Biryıldız şunları söylüyor: “Çok sayıda insan elektrikli otomobil kullanmakta ilk olmak isteyecektir. Bugünkü elektrikli otomobillerin, elektrikli oldukları belli değil, oysa BMW i3 ile diğer otomobillerden ayrılacaksınız. Lüks elektrikli otomobil satmak daha kolay. Bu otomobilin performansı anlaşıldığında, piyasanın ilgisi daha da artacak. Avrupa’da dizel yakıt için ödenen her 1 euroya karşılık, elektrik için ödenen miktar 30 cent. En pahalı benzinin satıldığı Türkiye’de tasarruf oranı daha da yüksek olacaktır.”

Borusan’ın BMW satış noktalarının olduğu yerlere şarj istasyonu kuracağını, bir istasyonun maliyetinin 25 bin euro olduğu bilgisini veren Biryıldız, İstinye, Avcılar gibi BMW yetkili satış noktalarına 3-4 istasyon kuracaklarını kaydetti.

Sürdürülebilir otomobil üretimi

BMW i3’ün hedefi, toplumsal, ekolojik ve ekonomik zorlukların üstesinden gelebilmek. Bu yüzden çağdaş hafif yapı malzemelerinin yanı sıra, yenilikçi üretim süreçleri de devreye giriyor.

i3 için, fabrika içinde fabrika oluşturulmuş. Sadece yeni bir tasarım değil, tamamen farklı bir üretim süreci devreye girmiş.

Elektrikli otomobil üretimi kararı ile eş zamanlı olarak rüzgar türbinleri kurulmuş. Fabrikanın kendi enerji merkezi var. Şehir enerji şebekesine bağlı değil. Her bir rüzgar türbininin kapasitesi 2.5 megavat. Dört türbin ile toplamda 10 megavata ulaşılıyor. Yıllık enerji üretimi ise 26 gigavat/saat. Dolayısıyla BMW i modellerinin üretimi için gerekli olan enerjinin tamamı rüzgar türbinlerinden sağlanıyor. Bu sayede üretim sürecinde yüzde 50 elektrik, yüzde 70 su tasarrufu sağlanıyor.

Karbon elyafla ilk seri üretim

BMW i3 modelinde çelikten yüzde 50 oranında daha hafif bir madde olan karbon elyaf kullanılıyor. Karbon elyaf, direnç anlamında en az çelik kadar güçlü bir malzeme. BMW, karbon elyaf hammaddesini Japonya’da Mitsubishi’den alıyor. BMW i3’ün yaşam hücresinde kullanılan karbon elyaf takviyeli plastiğin (CFRP) imalatı ve işlenmesinde, çevre ve kaynakların korunması ile yenilenebilir enerji kullanımına öncelik veriliyor. Bu yüzden elyaf üretimi, yüzde 100 hidroelektrik enerji kullanılan ABD Moses Lake tesislerinde başlıyor. Daha sonrasındaki aşamalar Almanya, Wackersdorf ve Landshut’tagerçekleşiyor. Son aşama ise Leipzig’de tamamlanıyor. Burada reçine ile kalıplama işlemi gerçekleştiriliyor. Karbon elyafla seri üretim gerçekleştiren tek şirket BMW. BMW tarafından uygulanan bu yeni üretim süreçleri, geleneksel hatlarda üretilen muadil bir araç ile karşılaştırıldığında, hem üretim süresinin yarı yarıya inmesini sağlıyor, hem de geleneksel preshane ve boya atölyesi ihtiyacını oryadan kaldırarak, yatırım oranlarını ciddi şekilde aşağı çekiyor. Bu arada BMW i3’ün gövdelerinin oluşturulduğu bölümde 160 robot çalışıyor. İşlemlerin yüzde 100’ü robotlar tarafından gerçekleştiriliyor. Robotları kontrol etmek için ise 200 kişi çalışıyor. Otomobillerin montajında vida kullanımı yok. Montaj tamamen yapıştırma yöntemi ile gerçekleştiriliyor. Otomobillerin dış gövdesi termoplastik malzeme ile kaplı. Bu malzeme sayesinde kazaların yüzde 95’inde batarya zarar görmüyor. Otomobilin tüm parçaları ise, “evlilik” adı verilen bölümde mutlu sonla, bir araya getiriliyor.

“Doğuştan elektrikli” BMW i3 emisyonsuz sürüş sağlıyor

- BMW i3, 0-100 km/s hızlanmasını 7.2 saniyede tamamlıyor.

- Ev elektriği ile sekiz saatte şarj oluyor. Kamuya açık şarj istasyonlarında ise 20 dakika içinde yüzde 80 şarj tamamlanıyor.

- Lityum iyon batarya gündelik sürüşte 130-160 kilometre gibi bir menzile ulaşabiliyor. Bu mesafe ECO PRO modunda 20 kilometre artış gösteriyor.

- BMW i3’ü, hareket halindeyken lityum iyon bataryasının şarjını sabit bir seviyede tutan menzil uzatıcı motorla birlikte satın almak mümkün. Menzil uzatıcı, otomobilin azami menzilini günlük sürüşte 300 kilometreye kadar yükseltebiliyor.

- BMW i3’te kullanılan bataryanın ömrü 8-10 yıl. Samsung tarafından üretilen bateri, otomobilin bir parçası olarak satılıyor.

- Karbon elyaf ile üretilen yolcu kabini yüksek dayanıklılığıyla bir yandan yolculara kazalarda mümkün olan en yüksek güvenliği sunuyor, diğer yandan akünün ek ağırlığını dengeleyebilecek kadar hafif. Böylece, daha fazla güvenlik ve ağırlıktan tasarruf sağlanıyor.

Kalite kontrolden bir Türk sorumlu

Leipzig fabrikasında her gün 740 otomobil üretiliyor. Bu otomobillerin kalite kontrolünden 196 kişilik bir ekip sorumlu. Ekibin başında ise bir Türk var: İrfan Koçer. Würzburg Teknik Üniversitesi’ni bitirdikten sonra, bir de ekonomi diploması alan Koçer, 33 yaşında ve 1995 yılından bu yana BMW’de çalışıyor. “BMW’den başka bir şirkette çalışmam” diyecek kadar işini seven Koçer, “BMW sayesinde bu noktadayım. Her şeyi burada öğrendim. Burada her şey net bir disiplin içindedir. Sabah altıda işte olmak zorundasınız. Altıyı bir geçe değil. Motorlar, altıda çalışmaya başlar. Ben, her sabah işe gelirken kendimi çok mutlu hissediyorum” diyor.