Binlerce ürün varantıyla 3 yılda 1.5 milyar $'lık pazar oluşacak

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

İSTANBUL - Dünyada ilk olarak 1850 yılında ABD'de emtia dayalı olarak başlayan ve şu anda 500 bini aşan ürünle 1 trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşan varant piyasasının, Türkiye'de 3 yıl sonra binleri aşan ürün sayısı ile 500 milyon dolarlık işlem hacmine ve 1.5 milyar dolarlık bir piyasa büyüklüğüne ulaşacağı öngörülüyor.

"Uluslararası varant makinesi Türkiye'ye varantları getiriyor" diyen Deutsche Securities Hisse Senetleri Türev Ürünleri Satış Direktörü Albert Krespin, Türkiye piyasasına girecek olan yeni yatırım araçları varantlar hakkında bilgi vermek üzere düzenlenen seminerde, Türkiye'nin ilk varant ihraççısı iznini alan Deutsche Bank olarak bu yatırım araçlarının daha iyi anlaşılması amacıyla eğitimler düzenlediklerini, bu eğitimlerle, İMKB ve VOB'un yüzde 85'inde işlem yapan bütün aracı kuruluşlara ulaştıklarını bildirdi. Varantlarının işleme başlaması için 4 ile 6 haftaya ihtiyaç duyduklarını söyleyen Krespin, ilk aşamada 12 ürünle çıkmayı planladıklarını, piyasadaki toplam varant sayısının bir yıl içinde 500 adete çıkacağını tahmin ederek, "Alt yapıyı hızlı bir şekilde yüksek kapasite kaldıracak duruma gelirse bu piyasa  3 yıl sonra binleri aşan ürün sayısı ile 500 milyon dolarlık işlem hacmine ve 1,5 milyar dolarlık bir piyasa büyüklüğüne çıkabilir. Gelecek 5 yılda ihraçcı kurum sayısı 15'e sonraki 5 yılda ise 5'e düşebilir, konsolidasyon yaşanabilir. Çünkü uluslararası piyasalarda trend böyle." diye konuştu. Krespin ilk ürünlerinin ise 4-12 ay vadelere sahip olabileceğini kaydetti. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Deutsche Bank'a varant ihracı için geçtiğimiz hafta onay vermişti. Varantlarla, yatırımcılar beklentileri doğrultusunda dayanak varlığın yukarı ya da aşağı yöndeki hareketlerine primi riske ederek yatırım yapabilme imkanına sahip oluyorlar.

Albert Krespin, endeksler, hisse senetleri ve sepetlerin olduğu varantlar çıkarmayı planladıklarını belirterek ilk aşamada endeks ve Garanti Bankası  varantlarını ihraç etmeyi planladıkları kaydetti. İMKB'de ilk 10'a giren hisse senetlerinin varantlarını ihraç etmeyi düşündüklerini belirten Krespin, varantlar için olası dayanak varlıkları ise şöyle sıraladı: Akbank, Garanti Bankası, Yapı Kredi Bankası, İşbank, Koç Holding, Sabancı Holding, Ereğli Demir Çelik, Tüpraş, Turkcell, Türk Telekom, Halkbank, Vakıfbank, Türk Hava Yolları, Bank Asya, TAV Hava Limanları.

Deutsche Bank'tan daha önce yapılan açıklamada, ilk aşamada İMKB-30 endeksi, İMKB-30 hisse senetleri ve İMKB-30 hisselerinden oluşan sepetler üzerine alım ve satım varantları ihraç edilmesinin planlandığı ifade edilmişti.

İMKB'de işlem hacmi 2-3 kat artabilir

İlk aşamada çıkarılacak varantların ardından bir sonraki aşamada, dayanak varlık kapsamının artabileceğine dikkat çeken Krespin, bankalar, telekom şirketleri ve büyümeye duyarlı şirketler gibi temalı ve sektörel sepetlerin olabileceğini belirterek, bunlardan sonra Turbo varantlar, sertifakalar, kupon ödeyen bonolar varantının çıkarılabileceğini kaydetti. Krespin, "Yabancı dayanak varlıkları hatta yabancı kurdan alınıp satılacak varantlar da çıkarabiliriz" dedi ve varantlardan sonra İMKB işlem hacminin bir kaç yıl içinde 2-3 katına çıkmasını beklediğini de sözlerine ekledi.

Krespin'in verdiği bilgiye göre; yatırımcılar alım varantları alarak yükselen piyasalarda, satım varantları alarak da düşen piyasalarda yatırım yapma imkanı bulabilecekler. Varantların hisse senedi piyasası getirilerine 'sınırlı sermaye riski' alarak katılma imkanı sağlayacağını ifade eden Krespin, ayrıca yatırımcılar için her iki yönde kaldıraçlı yatırım imkanının sağlanacağını ifade etti. Deutsche Bank'ın ihraç ettiği 45,000 civarında varant ürünü halihazırda dünyada çeşitli borsalarda işlem görüyor. Varant ihracı için Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), İş Yatırım Menkul Değerler ve Deutsche Bank SPK'ya başvurmuştu. İş Yatırım Menkul Değerler 50 milyon lira, Deutsche Bank 1.5 milyar lira, TSKB ise 10 milyon dolar nominal değerli alım ve satım varantlarının kayda alınması için SPK'ya başvurmuştu.

Bir hisse üzerine yüzlerce varant yazılabiliyor. Almanya'da BMW üzerine yazılmış 1000 varant işlem görüyor. Ayrıca yatırımcılar daha çok alım varantına ilgi gösteriyor. Üstelik varantlar hisse senedi gibi istenilen banka veya aracı kurumdan alınabiliyor. 

Yüzde 10'luk stopajın kaldırılması için girişimlerde bulunduk

Albert Krespin, varantlar üzerinde uygulanacak olan yüzde 10'luk stopajın kaldırılması için girişimlerde bulunduklarını ve bu anlamda Gelirler İdaresi ve Maliye Bakanlığı'na mükteza başvurusu yaptıklarını söyledi. İMKB ve SPK'nın da yüzde 10'luk stopajın kaldırılması için girişimlerde bulunduğunu dile getiren Krespin, "Vergi bu piyasanın önünü kesecektir. Varantlar, hisse senediyle aynı oranda vergilendirilmelidir. Fakat eğer bir vergi olacaksa da en adil ve en tutarlı olarak dayanak varlık bazında gruplamak olacaktır" dedi. Bu arada SPK'nın varantların bireysel emeklilik yatırım fonlarının çeşitlendirilmesinde kullanılması için önünü açtığına değinen Krespin, vergilendirme sorunu ortadan kalkarsa altıncıların merakla bekledikleri 'altın varantı'ı da çıkartabileceklerini sözlerine ekledi.