Benzin rafineriden alınsa litre fiyatı sadece %9 düşer

Serap GÜNEŞ

İSTANBUL - Artan akaryakıt fiyatları, dikkatleri bayi ve dağıtım kar marjlarına yöneltti.

Avrupa'da yüzde 6'lar seviyesinde olan kar skalasının Türkiye'de yüzde 9'u bulması nedeniyle hükümet yeni yapılandırma çağrısında bulunurken, sektör temsilcileri fiyat farkının Türkiye'de uygulanan vergilerden dolayı oluştuğuna dikkat çekiyor. Petrol Sanayi Derneği, bu ‘yanlış‘ algılamayı düzeltmek için bir çalışma yapmaya başladı. Bir hafta içinde tamamlanacak çalışmayla akaryakıt piyasasının durumu masaya yatırılacak.

Avrupa ile büyük fark var

Petrol Sanayi Derneği (PETDER) Genel Sekreteri Erol Metin, Türkiye'de akaryakıtta bayi ve dağıtım kar marjlarının AB'deki ülkelerle doğru mukayese edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, "Vergiler de göz önünde bulundurulduğu zaman, Türkiye'deki kar marjlarının İtalya'dan, Fransa'dan daha yüksek olmadığı görülecek" dedi. Türkiye'de yüzde 9 seviyesinde olan kar marjı içerisinde sistemin bütün öğelerinin yer aldığına vurgu yapan Metin, "Bunun içinde tesis yatırımları, terminaller, çalışanlar, promosyonlar, karlar ve zararlar da var. Türkiye'deki bütün dağıtım sistemini yok edin, çalışanları çıkartın, arabayla direkt rafineriden benzin alın yine şimdiki fiyatın yüzde 91 kadarını ödersiniz. Çünkü bizde akaryakıt bedelinin çoğunu vergiler oluşturuyor" açıklamasında bulundu. Avrupa ile Türkiye arasında önemli farklılıklar bulunduğuna işaret eden Metin, konuyla ilgili şunları kaydetti:

"Dağıtım sektörünün son 4 yılında brüt marjlarda artış olmadı. Buna rağmen giderleri de arttı. Akaryakıt dağıtım sektörü artık yatırım alanı olmaktan çıkıyor. Hiçbir cazibesi kalmadı. Biz akaryakıt kar marjlarına ve sektöre yönelik bir çalışma yapıyoruz. Bir hafta içinde bu çalışmamız bitecek. Burada bütün konulara değindik. Doğru karşılaştırmalar yapılması açısından önemli bir çalışma."

Kârlar aşağı çekilirse işletmeler kapanır"

Energy Petrol Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mehmet Can, Petrol Piyasası Kanunu gereğinde 2005 yılı Ocak ayı itibariyle serbest fiyatlandırma sistemine geçildiğini belirterek, "Bu sistem ile sektördeki akaryakıt dağıtım şirketleri farklı fiyat politikalarına göre depo satış fiyatını belirlemekte serbesttir. Bayilerde ise, dağıtım şirketinin kendilerine tavsiye edilen tavan pompa satış fiyatlarını uygulamakta, ancak bulundukları bölgede rekabet koşullarına göre kendi satış fiyatlarını uygulamaktadır" dedi. Rafineri satış fiyatının ise gümrüksüz rafineri fiyatı artı ÖTV ve EPDK payının eklenmesiyle oluştuğuna işaret eden Can, "Türkiye koşullarında akaryakıt bayileri müşterilerini fonlamaktadır. Bu fonlamaya resmi kamu kurum ve kuruluşları da dahildir. Piyasada yüksek hacimli tüketimi olan müşterilere de 120-150 güne varan vadeler tanınıyor.

Ayrıca ihalelerde de minimum karlarla bu işi yapıyorlar" dedi. Akaryakıt istasyonlarının işletme giderlerinin de çok yüksek olduğuna dikkat çeken Can, sözlerini "Avrupa'da istasyonların büyük çoğunluğu dağıtım şirketi mülkiyetinde. Mevcut karlarla ancak ayakta kalabilen akaryakıt istasyonları karların daha da aşağıya çekilmesi halinde işletmelerini kapatmak zorunda kalırlar. Dağıtım şirketlerinde ise maliyetleri çok yüksek işletmelere sahip olmalarının yanında, yeni istasyon yatırımlarının maliyetleri de çok yüksek" değerlendirmesini yaptı.

Kar marjı düşerse kalite de düşer

REKABET Kurumu'nun almış olduğu kararla beş yıla inen rekabet etmeme süresinin yapılan yatırımları dahi karşılamadağını belirten Can, "Kâr marjları ancak giderlerimizi karşılamakta iken daha da aşağıya çekilir ise tüketiciler bugünkü aldığı hizmeti alamayacaklar. İstasyonlara bakım, temizlik, personel gibi gider payı ayrılamayacağından yeterli kalitede hizmet verebilmek mümkün olmayacak" dedi.