Benzin içeriye 4, dışarıya 1 TL'den satılıyor

Özlem ERMİŞ BEYHAN

İSTANBUL - Türkiye dünyanın en pahalı benzinini kullanıyor. Bu artık hemen hemen herkesin bildiği bir gerçek. Peki Türkiye'nin ürettiği benzinin, iç tüketimin iki katından fazla olduğu, artan miktarın elde kaldığı için ancak 1 TL'nin altında bir fiyatla ihraç edilebildiği ne kadar biliniyor?

Benzinde motorin ve dizele göre daha yüksek oranda vergi olması, fiyatı yukarı taşıyor. Zaman içinde benzin ağırlıklı yapılan vergi artışları ile Türkiye'de üretilen benzin ile ithal edilen yakıtlar arasındaki fiyat farkı iyice açıldı. Oysa Avrupa ülkelerinde makas bu kadar açık değil, hatta İngiltere'de motorinden, benzinden daha fazla vergi alınıyor. TABGİS Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Şüküroğlu, "Benzinde vergi indirimi ile fiyat 3 TL'ye çekilse, döviz kaybı azalacak, vergi geliri de artacak" dedi.

Üretilenin yarısı tüketilebiliyor

Türkiye ham petrol işlenmesinden sonra zorunlu olarak elde ettiği yıllık benzin miktarı yaklaşık 4 milyon ton. Bu benzinin ancak 2 milyon tonu iç pazarda tüketiliyor. TÜPRAŞ‘ın 1 TL'ye yakın bir rakama verdiği benzin, üzerine eklenen KDV ve ÖTV sonrası tüketiciye 4 TL'ye ulaşıyor. Bu yüksek fiyat nedeniyle vatandaş otogaz ve dizel yakıta yöneliyor.

Türkiye'de kullanılan otogazın yaklaşık yüzde 83'ünün, motorinin ise yüzde 79'unun ithal edildiğini vurgulayan Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Şüküroğlu, içinde bulunulan çelişkiyi şu sözlerle ortaya koydu:

"Benzinin üzerindeki yüksek vergi indirilse ve örneğin 3 TL'ye satılsa, tüketici dizel ve otogaza yönelmek yerine benzini tercih edecek. Böylece 1 TL'ye ihraç edilen benzin içeride 3 TL'ye satılabilecek. Bu sayede vergi gelirleri azalmayacak, aksine artacak. Aynı zamanda otogaz ve dizel ithalatı düşeceği için döviz kaybı azalacak. Dizel ve otogazda korsan uygulamalar nedeniyle ciddi bir vergi kaybı yaşanıyor. 10 numara yağ kullanımı, kaçak ev ve dökme tüplerden dönüştürülmüş otogaz kullanımı çok arttı. Benzindeki vergi indiriminin bu açıdan çok yönlü bir katkısı olacaktır."

LPG'nin yüzde 83'ü ithal

Türkiye'de kullanılan otogaz miktarı 2007 yılında 2 milyon ton iken bu rakam 2009 sonu itibarıyla 2.3 milyon tona ulaştı. 2009 yılında tüketilen toplam 3.7 milyon ton LPG'nin yüzde 83'ü yani 3 milyon tonu ithal edildi. 2009 yılında motorin üretimi 4.7 milyon ton olurken yaklaşık 11 milyon tonluk motorin ithalatı yapıldı. Yani kullanılan motorinin yüzde 79'u ithal edildi. Türkiye'nin benzin üretimi ise 2009 yılında 3.8 milyon ton olurken, bunun sadece 2.2 milyon tonu iç pazarda satılabildi. Geri kalan bölüm ihraç edildi.

Benzinin litresindeki vergi 1 TL indirilse toplanan vergi aynı kalır

Mehmet Şüküroğlu bir iddiada bulunuyor:

"Kurşunsuz benzinin litresinde 2.48 TL vergi var. Motorin'de bu rakam 1.80, otogazda ise 1.06 TL. Benzindeki vergi motorin ve otogazın arasında bir rakama, örneğin 1.45 TL'ye çekilse, üretilen benzinin tamamını satarak toplanan vergi ile aynı vergi geliri elde edilir. Böylece hem vatandaşın sırtındaki yük azalır, hem sektör nefes alır, hem de döviz kaybı azalır."

Türkiye'de vergi makasındaki açıklık nedeniyle dizel araca ilgi giderek artıyor. Geçtiğimiz yılın ilk 9 ayında satılan 312 bin binek aracın 166 bini dizel olarak gerçekleşti. Uzmanlar dizelin benzinden daha fazla zararlı emisyon bıraktığını belirterek, uygulamanın özünde çevrecilikle ilgili olmadığının altını çiziyor.

Neden yok pahasına benzin ihraç ediyoruz?

Türkiye'de kurşunsuz benzin neden tüketimin iki katı kadar üretiliyor? Mehmet Şüküroğlu anlatıyor: "Çünkü petrol en kalınından en inceye kadar rafine edilerek üretilir. Bu bir süreçtir. Şu kadar benzin, şu kadar motorin üreteyim diyemezsiniz. O üretim sürecinde belirli miktarlarda belirli ürünler ortaya çıkar. Ürünleri koyacak bir kap bulamadığınızda da bizde olduğu gibi yok pahasına ihraç etmek zorunda kalırsınız."