Bankalar kredilerde standartları sıkılaştırdı

ANKARA – Bankalar, 2011 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre hem işletmelere kullandırdıkları kredilerde hem de bireysel kredilerde standartları sıkılaştırdı. Merkez Bankası'nın Banka Kredileri Eğilim Anketine göre ankete katılan bankaların beklentisi, standartlardaki sıkılaşmanın 2011 yılının üçüncü çeyrek döneminde de devam edeceği yönünde.

Merkez Bankası 2011 Yılı Nisan-Haziran Dönemi Banka Kredileri Eğilim Anketi'ni açıkladı. Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları, 2011 yılının ikinci çeyrek döneminde gerçekleşen değişimler ile bankaların yılın üçüncü çeyrek dönemine ilişkin beklentilerini içeriyor.

Ankete katılan bankaların net yüzde 12'si, önceki çeyrek dönemde olduğu gibi, 2011 yılının ikinci çeyrek döneminde de genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartlarda sıkılaştırmaya gitti. Önceki dönemde standartları gevşetici yönde etkileyen diğer bankaların rekabeti de dahil olmak üzere rekabet baskısı, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları ve risk algılamasına ilişkin tüm faktörler standartları sıkılaştırıcı yönde etkiledi. Diğer taraftan, standartlar üzerindeki en etkili faktör bankaların sermaye yeterliliğine ilişkin kısıtlar olmaya devam etti.

İşletme kredilerinde de sıkılaştırmaya gidildi

2011 yılının ikinci çeyrek döneminde bankalar standartların yanı sıra, işletme kredilerine uyguladıkları koşul ve kurallarda da sıkılaştırmaya gitti. Faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar, teminat ihtiyacı ve kredilerin vadesi bu dönemde en fazla sıkılaştırılan koşullar oldu.

Uzun vadeli kredilere olan talep geriledi

Kredi talebi incelendiğinde, işletmelerin büyüklükleri açısından hem büyük hem de küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi talebinin bir önceki döneme göre arttığı, vade açısından ise işletmelerin kısa vadeli kredilere olan talebi artarken, uzun vadeli kredilere olan talebinin gerilediği görüldü. Kredi talebindeki artışta stok artırımı ve işletme sermayesi gereksinimi ile satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar etkili oldu. 2011 yılının üçüncü çeyrek dönemi için bankaların öngörüsü; işletme kredilerinde talebin artmaya devam edeceği yönünde.

Temel neden fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları

Tüketicilere kullandırılan krediler açısından bakıldığında, ankete katılan bankaların net yüzde 11'i konut ve taşıt kredilerinde, net yüzde 5'i ise diğer bireysel kredilerde standartları sıkılaştırdığını bildirdi. Bankalar bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştırılmasının ardındaki temel neden olarak, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamalarını gösterdi. 2011 yılının üçüncü çeyrek dönemi için bankaların net yüzde 6'sı konut ve taşıt kredilerinde, net yüzde 21'i ise diğer bireysel kredilerde standartların sıkılaştırılmasını bekliyor.

Ankete katılan bankaların, bireysel kredilere uyguladığı tüm koşul ve kuralları bir önceki döneme göre sıkılaştırdığı bu dönemde; en fazla sıkılaştırılan koşullar faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar ile ortalama krediler üzerindeki kar marjı oldu.

Biraysel kredi talebi düştü

Bireysel kredilere olan talep, bankaların net yüzde 26'sına göre konut kredilerinde, net yüzde 19'una göre taşıt kredilerinde ve net yüzde 5'ine göre diğer bireysel kredilerde önceki çeyrek döneme göre geriledi. Ankete katılan bankalara göre; konut kredilerinde konut piyasasına ilişkin beklentiler, taşıt kredilerinde taşıt alımı dışındaki tüketim harcamalarındaki artış, diğer bireysel kredilerde ise alternatif finansman kullanımındaki artış talebin daralmasında etkili oldu. 2011 yılının üçüncü çeyrek dönemi için bankaların öngörüsü; konut ve taşıt kredilerinde talep gerilerken, diğer bireysel kredilere olan talebin bu dönemin aksine artacağı yönünde.