Bakan, askeri hakime disiplin cezası veremeyecek

ANKARA - Anayasa Mahkemesi'nin, Milli Savunma Bakanının askeri hakim ve savcıya, disiplin cezası vermesini ve bu cezanın kesin olduğunu öngören kanun hükümlerinin iptaline ilişkin kararının gerekçesi, Resmi Gazetede yayımlandı. İptal hükümleri, 6 ay sonra yürürlüğe girecek.  

Ordu Komutanlığı Askeri Savcılığında görev yapan davacı, uyarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin işlemin yok hükmünde sayılması ve iptali istemiyle dava açtı. 

Davaya bakan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Üçüncü Dairesi, 357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu'nun 29. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "...Milli Savunma Bakanı tarafından..." ibaresinin, ikinci fıkrasında yer alan "Bu cezalar kesin olup" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine başvurmuştu.  

Yüksek Mahkeme, Milli Savunma Bakanının askeri hakim ve savcıya, savunmasını aldıktan sonra disiplin cezası vermesini ve bu cezanın kesin olduğunu öngören kanun hükümlerinin iptaline karar vermişti.  

İptal kararının gerekçesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.  

Gerekçede, başvuru kararında, askeri hakimler hakkında disiplin cezası verme yetkisinin yürütme organının bir üyesi olan Milli Savunma Bakanı'na ait olmasının, Anayasa'da belirtilen mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı ilkelerine aykırı olduğunun savunulduğu belirtildi.  

357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu'nun 29. maddesinde, askeri hakimlere verilecek disiplin cezalarının, uyarma ve kınama cezası şeklinde belirlendiği, maddenin birinci fıkrasında yer alan itiraz konusu kuralla da askeri hakimler hakkında disiplin cezası verme yetkisinin Milli Savunma Bakanı'na tanındığı hatırlatıldı. 

Gerekçede, Anayasa'nın 138. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında, hakimlerin görevlerinde bağımsız oldukları, Anayasa'ya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre karar verecekleri, hiçbir organ, makam, merci veya kişinin, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremeyeceği, tavsiye ve telkinde bulunamayacağının hüküm altına alındığı vurgulandı.  

"Disiplin cezaları, meslekte yükselmede önemli"  

Gerekçede, itiraz konusu kuralla askeri hakimler hakkında uyarma ve kınama cezası verme yetkisinin Milli Savunma Bakanına tanınmasının, mahkemelerin bağımsızlığı ilkesi ile doğrudan ilgili olduğu belirtildi. 

Nitekim askeri hakimlerin birinci sınıfa ayrılabilmeleri için Kanun uyarınca, uyarma ve kınama cezalarını aynı olmasa bile ikiden fazla almamış olma şartı getirildiği belirtilen gerekçede, disiplin cezalarının, askeri hakimlerin meslekte yükselmeleri bakımından büyük önem taşıdığı kaydedildi.  

"Cezaların kesinliği..." 

Kanun'un 29. Maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "bu cezalar kesin olup," ibaresinin iptaliyle ilgili gerekçede de bu kuralın, Milli Savunma Bakanı tarafından askeri hakimler hakkında verilecek uyarma ve kınama cezalarının kesin olduğunu hüküm altına aldığı hatırlatıldı. 

Gerekçede, buna göre, hakkında uyarma ve kınama cezası verilen askeri hakimlerin, bu cezaların iptali istemiyle dava açamayacaklarının öngörüldüğü belirtildi.