Arz tsunamisi demir fiyatlarını düşürecek
Yılbaşından bu yana fiyatlar yüzde 35 düştü. Uzmanlar 2015-2017 döneminde fiyatların gerilemeye devam edeceğini öngörüyor
EVRİM KÜÇÜK
Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin’de zayıflayan imalat ve konut sektörünün talebi azaltacağı beklentisi ve Avustralya’dan Brezilya’ya kadar büyük demir üreticilerinde arzın artmasının yarattığı küresel stok fiyatları son yılların en düşük seviyesine çekti. Çelik üretiminde kullanılan demir cevherinde gösterge fiyat 87 dolar/ton seviyesine geriledi. Uzmanlara göre arz fazlası nedeniyle demir fiyatları 75 dolara kadar düşecek.
Kârlılıklarını korumak için demir cevherine bağımlı olan üç büyük üretici Vale, Rio Tinto ve BHP Billiton’un üretimlerini ve satışlarını önemli oranda artırmalarıyla 2014 yılının ilk yarısında demir cevheri fiyatlarında sert bir gerileme yaşandı. Yapılan satışın büyük bir kısmı, demir cevheri tüketiminin üçte ikisini gerçekleştiren Çin’e gitti. Ancak bu büyük arza karşın talep kısmına dair endişeler fiyatları düşürdü. Çin’de imalatın yavaşlaması ve konut sektöründe talebin azalması fiyatları zayıflattı. Çin’in Qingdao Limanı’nda %62 Fe fiyatı 87.10 dolara indi. Fiyatlar Ekim 2009’dan bu yana en düşük seviyeye gelirken, yılbaşından bu yana fiyatlardaki düşüş yüzde 35’i buldu. Uzmanlara göre demir cevheri fiyatlarında düşüş sürecek. Anglo American CEO’su Mark Cutifani, demir cevheri piyasasında yaşanan keskin fiyat düşüşünün kendisini endişelendirdiğini, yaşanan sert düşüşün global arz fazlasının yakın zamanda azalmayacağına işaret ettiğini söyledi. Wall Street Journal gazetesine konuşan Cutifani, “Piyasada çok fazla demir cevheri arzı ve bu karları etkileyecek, endişeliyim” dedi.
2015’in ilk yarısında 80 dolar/ton
CLSA tarafından hazırlanan bir rapora göre, 2015 yılında demir cevherinin ortalama satış fiyatı daha önceki tahminlerin 5 dolar altına inerek 80 dolar olacak. 2016 ve 2017 yıllarında ise ortalama fiyat beklentisi 75 dolar. Raporu hazırlayan analistlerden Ian Roper, çeyrek dönemlik olarak bakıldığında, gelecek yılın ilk çeyreğinde fiyatların 90 dolar, ikinci çeyreğinde 80 dolar ve yılın son iki çeyreğinde 75 dolar olacağını öngördü. Roper, Çin’in gayrimenkul pazarındaki talep daralmasının 2015’te çelik satışları üzerinde önemli bir baskı yaratacağına dikkat çekerek, önümüzdeki birkaç yılda demir piyasasında arz fazlası durumunun kötüleşeceğini kaydetti. Goldman Sachs da hammaddenin fiyatının 2015’te 80 dolar olmasını beklerken, Morgan Stanley ve Citigroup fiyatların ortalama 90 dolar olarak tahmin ediyor.
2015'te 94 milyon ton eklenecek
Roper, artık piyasaya teşvik sağlanması yerine piyasadan fazlanın çekilmesi gerektiğini ve 200 milyon ton yüksek maliyetili kapasitenin piyasadan çıkması gerekebileceğini belirtti. CLSA’ya göre Avustralya ve Brezilya’nın üretim artışı nedeniyle, bu yıl 155 milyon ton olan üretime 2015’te 94 milyon ton daha eklenebilir. 2016’da 75 milyon ton ve 2017’de 81 milyon tonun daha üretime katılması bekleniyor. Roper’a göre Çin’in bu kadar büyük bir arzı absorbe etmesi mümkün olmadığından fiyatlarda düşüş devam edecek.
Diğer yandan Hindistan’ın demir cevheri madeni açısından zengin Goa eyaletinde demir cevheri madenlerinde çevresel endişelerle durdurulan üretimin 2015’in ilk çeyreğinde yeniden başlaması bekleniyor.
