Artan domates fiyatı turunçgili vurdu

Derya EĞRİCAN GÜLEÇ

MERSİN - Tuta zararlısının bu yıl dünya ile birlikte etkili olduğu Türkiye'de de domates rekoltesini düşürerek fiyatlarda aşırı yükselişe yol açması, alım önceliği nedeniyle turunçgil tüketiminin ikinci sıraya gerilemesine sebep oldu.

Yoğun tüketim alışkanlığı bulunan ürünlerden domatesin alım önceliğinde ilk sırayı almasıyla birlikte, turunçgil ihracatçısının aldığı yanlış enformasyon da sektörü sıkıntıya soktu. En büyük rakip ülke Arjantin'de turunçgilin "don" yediği şeklindeki abartılı istihbarata dayayarak yapılan yüksek fiyatlı alımlar ihracatçının sıkıntısını bir kat daha artırdı.

Kalıntı sorununun aşılmasıyla iyi bir sezon yaşanması beklenirken, karşılaşılan sorunlar nedeniyle zor günler geçiren üreticiler, sıkıntıları aşmak adına ton başına verilecek destek priminin erken açıklanmasını bekliyor.

Son bir yıldır turunçgilde kalıntı sorununu çözdüklerini ve oldukça kaliteli ürünler aldıklarını kaydeden Mersin Turunçgil Üreticileri Birliği (MERTUB) Başkanı Cemalettin Kurt, buna karşın pazarda önemli sorunlar yaşandığını bildirdi. Ekonomik krizin yeni yeni atlatıldığı dönemde, domates fiyatlarının yükselmesinin bu sıkıntılarda önemli rol oynadığına işaret eden Kurt, ortaya çıkan tabloya ilişkin şunları söyledi: "Bu yıl turunçgilde verim ve kalite açısından sorun yaşamamamıza rağmen pazarda bazı sıkıntılarla karşılaştık. Turunçgili yoğun tüketen Rusya ve Ukrayna'nın yanı sıra Avrupa ülkelerinde hanelerde krizin etkileri yeni yeni geçmeye başlıyor. Diğer taraftan bu yıl domates fiyatlarında da ciddi bir artış yaşanması nedeniyle turunçgil tüketimi azaldı. Yurtdışında halk, turunçgil yerine ana besin maddeleri arasında yer alan domatesi tüketmeyi tercih ediyor ve kısıtlı bütçesini domates alımında kullanıyor."

Dünyada domates üretiminde yıllardır esen "tuta terörü"nün bu yıl Türkiye'ye de geldiğini ifade eden Cemalettin Kurt, tutasız domatesin miktarının toplam hasadın yarısından da az olması nedeniyle gerek iç gerekse dış piyasada sorunlar yaşandığına dikkat çekti. Turunçgilde kalıntı konusunda entegre mücadelenin çok iyi sonuçlar verdiği bir yılda üretici ve ihracatçının daha mutlu olması için tüm birimlerin üzerine düşeni yapması gerektiğini vurgulayan Kurt, bu yıl ton başına verilecek desteklerin vakit kaybedilmeden açıklanması gerektiğini dile getirdi.

Arjantin haberi ihracatçıyı vurdu

Bu yıl Arjantinli limon üreticilerinden gelen yanlış enformasyon nedeniyle de turunçgil ihracatçı ve üreticisinin oldukça sıkıntılı günler geçirdiğine işaret eden Cemalettin Kurt, şöyle konuştu:

"Arjantin'de dolu yağdığı ve bu nedenle ürünün az olduğu söylendi. Oysa bu durum abartılmış. Yalnızca küçük bir alanda don olmuş. Bu durum Türk turunçgil piyasasının Rusya'da yüksek başlamasına neden oldu. Bazı ihracatçı arkadaşlarımız bu haberleri dikkate alarak piyasadan hesapsızca yüksek rakamlara limon aldı. Aldıkları çok ciddi miktarlar değildi, ama piyasada bir beklenti oluşmasına neden oldu."

Limon için "Kara Eylül" oldu

Bu tip suni gündemlere inanılmaması konusunda ihracatçıyı birçok kez uyarmaya çalışmalarına karşın çok etkili olmadadıklarını vurgulayan MERTUB Başkanı Cemalettin Kurt, limonu yüksek fiyata alan ihracatçının zarar ettiğini söyledi. Zararın ardından ihracatçının yeni mal almakta zorlanması nedeniyle üreticinin de sıkıntı yaşadığını kaydeden Kurt, bu durumun piyasanın düşmesini de beraberinde getirdiğini anlattı.

Bu sezonda yaşananları Türk limonu için bir "Kara Eylül" olarak niteleyen Kurt, devlet kurumlarının, önümüzdeki yıllarda genelde Güney Amerika ve özelde Arjantin piyasasını yakından takip ederek üretici ve ihracatçıya daha doğru bilgiler aktarması gerektiğini söyledi. Kurt, bu konuyla ilgili Dış Ticaret Müsteşarlığı ve ilgili ülkelerin ticaret müşavirlerine büyük görevler düştüğünü de vurguladı.