Akkuyu'da radyasyon değeri sınırın altında kalacak

ANKARA - Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) için hazırlanan çevresel etki değerlendirme raporunda, "mümkün olan en düşük dozun alınması olarak bilinen uluslararası ALARA prensibi esas alınarak  tasarlandığı, yapılan hesaplamaların, nükleer santral sahasındaki yıllık toplam radyasyon değerinin,  sınır değerin oldukça altında kalacağını gösterdiği" belirtildi.

Akkuyu NGS Projesi Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu'nda, santralin yılda yaklaşık 35 milyar kWh elektrik enerjisi üretmesinin planlandığı ifade edildi. Bu miktarın, bugünkü elektrik tüketiminin yüzde 16'sına karşılık geldiğine yer verildi. Toplam maliyetin 20 milyar dolar civarında olmasının öngörüldüğü belirtilen raporda, Akkuyu NGS’nin işletme ömrünün 60 yıl olarak planlandığı ifade edildi.

NGS tasarımında, "derinlemesine savunma prensibi" gereğince radyoaktif maddelerin çevreye salımını engelleyici fiziksel bariyerlerin yer alacağına işaret edilen raporda, her bir farklı güvenlik seviyesinin bağımsız olarak etkili olmasının, santralde "derinlemesine savunma" kavramının temel unsurunu oluşturduğu, bu sayede bir güvenlik seviyesinde oluşan hatanın bir başka güvenlik seviyesinde de hataya neden olması önlenmiş olacağı kaydedildi.

Akkuyu NGS’de radyoaktif maddelerin önceden belirlenmiş sınırların ötesinde kontrolsüz salımını izlemek üzere Radyasyon İzleme Sistemi kurulacağı ifade edilen raporda, reaktör tasarımının, geçmişte yaşanan kazalardan dersler çıkarılarak, çok daha güvenli ve nükleer gücün daha sorumlu kullanımını ortaya çıkaracak önemli iyileştirmelerle oluşturulduğu belirtildi. Raporda, güvenlik sistemleri ve bunların bileşenlerinin, tasarımda dikkate alınan tüm dış tehlikelerin etkisi altında işlevlerini devam ettirecek şekilde tasarlandığına, reaktör tasarımında da olumsuzluk oluşturacak tüm senaryoların dikkate alındığına yer verildi.

Akkuyu NGS’nin işletilmesinde özel uzmanlık eğitiminden geçmiş yaklaşık 2 bin uzman personel istihdam edileceği; uzmanların, Türk ve Rus Üniversiteleri ile araştırma enstitülerinde eğitimden geçerek uzmanlık stajlarını faaliyette bulunan Rus nükleer santrallerinde yapacağı kaydedildi.

Raporda, Radyasyon İzleme Programı'nın, doğal radyasyon ölçümleri ve yerel ortamda yıllık değişkenliği incelemek amacıyla santralin işletmeye alınmasından 2 yıl önce başlayacağı ve santral sökülene kadar devam edeceği, ölçümlerin kamuoyu ile paylaşılacağı bildirildi.

Raporda, Akkuyu NGS'nin, "mümkün olan en düşük dozun alınması olarak bilinen uluslararası ALARA prensibi esas alınarak  tasarlandığı, yapılan hesaplamaların, nükleer santral sahasındaki yıllık toplam radyasyon değerinin,  sınır değerin oldukça altında kalacağını gösterdiği" belirtildi.

Bölgedeki canlıların durumu

Raporda, Akkuyu NGS'nin çevreyle etkileşimi ve alınacak önlemlere ilişkin şu değerlendirmelerde bulunuldu: 

- Akkuyu NGS'nin işletilmesi sırasında ihtiyaç duyulacak soğutma suyu, Akdeniz’den karşılanacak. En olumsuz koşullar altında dahi soğutma suyu deşarjının deniz suyu sıcaklığında en fazla 0,5 derece sıcaklık artışına neden olacak. Bu artış, su ortamındaki tek hücreli canlılar, deniz yosunu gibi çeşitlilikler, gıda zinciri ve foklar üzerinde herhangi bir olumsuzluğa neden olmayacak. Yetişkin balıklar her zamanki yaşam alanlarında güvenle yaşayacak. Akdeniz fokları, caretta carettalar korunacak ve takip edilecek.

- Akkuyu NGS’de inşaat-işletme aşamasından santralin sökümüne kadar Deniz Ekolojisi İzleme Programı uygulanacak. Bu program bölgenin yakından izlenmesini ve biyolojik zenginliğin korunmasını sağlayacak.

- Santral sahası seçimi uluslararası ve ulusal standartların, gereksinim ve tavsiyelerin dikkate alınması ile yapıldı. Akkuyu NGS, deprem bölgesi sınıflandırmasında en güvenli sınıf olan 5. derece deprem bölgesinde yer alıyor. Santral, 9 şiddetindeki depreme dayanıklı inşa edilecek.

Atık yönetimi

- Kullanılmış yakıtlar ve radyoaktif atıkların yönetimine ilişkin işleme, taşıma, depolama ve bertarafı dahil bütün faaliyetler ilgili ulusal mevzuat ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşme ve anlaşmalar ile uluslararası kabul görmüş güvenlik ve emniyet standartlarına göre yapılacak. 

- Planlanmayan işletmeden çıkarma da dahil olmak üzere işletme lisansı süresi sonunda Akkuyu NGS AŞ tarafından işletmeden çıkarma işlemi gerçekleştirilecek ve nükleer santral sahası çevre ile uyumlu hale getirilecek. 

- Nükleer santralin işletmeden çıkarılması sırasında ortaya çıkan radyoaktif atıklar, hacim ve aktivite olarak mümkün ve makul olan en düşük seviyede tutulacak. Proje şirketinin nükleer santral sahasında depolanan kullanılmış yakıtların ve radyoaktif atıkların mülkiyeti ile güvenli yönetimi sorumluluğu, santral işletmeden çıkarılması ve  nükleer santral sahası çevre ile uyumlu hale getirilmesine kadar devam edecek.

- Taze ve kullanılmış yakıtlar ile radyoaktif atıklar, her türlü güvenlik ve emniyet tedbiri alınarak, mekanik darbelere karşı dayanıklı ve güvenlik testleri yapılmış özel taşıma kapları (konteynerler) ile uygun araçlarda taşınacak. Söz konusu konteynerler, acil durumda radyoaktif maddelerin çevreye salımını engelleyecek özelliklerde olacak.