Akıllı şehirler, teknoloji devlerinin gündemine giriyor

Hilal SARI BAŞARAN

DIŞ HABERLER - 2050’de dünyanın, şehirlerde yaşayan nüfusu 9.7 milyara ulaşacak. Hem bu büyük nüfusa hizmet sunumu, hem de yaşam kalitesini düşürmeden, aksine artırarak geliştirmek için akıllı kent sistemleri gerekecek. Singapur, günümüzün en “akıllı şehri” olarak kabul ediliyor ancak, kentlerdeki akıllanma seviyesi çok daha ileri gidecek. Temel konu, trafikten sağlığa, güvenlikten enerjiye kadar kent altyapılarının hem birbiri ile iletişimi ama asıl olarak da içinde yaşayanlarla iletişiminin gelişmesi... Konu Google, Microsoft, IBM gibi teknoloji devlerinin gündeminde. 2008 yılında tarihte ilk kez şehirde yaşayan insanların sayısı kırsalda yaşayan insan sayısını geçmişti. 2050 yılında dünyanın şehirli nüfusunun 9.7 milyara ulaşacağı öngörülüyor. Şehirlerin nüfusları hızla büyüdüğü ve gelecek on yıl boyunca da hızlanacağı için şehir yaşamını vatandaşlar için iyileştirmek, ‘nesnelerin interneti’ni kaldıraç olarak kullanmak, teknolojiyi şehir yaşamını daha akıllı hale getirecek çözümlerle entegre etmek gerekiyor olacak. ‘Akıllı şehir’ kavramına gerçek anlamda en yaklaşmış bazı şehirler incelendiğinde birçok uzman tarafından Singapur’un başkenti Singapur’un dünyanın en akıllı şehri olduğu belirtiliyor. Öte yandan Google, IBM, Microsoft gibi teknoloji firmaları da ‘akıllı şehir’ hayalleri için çalışmalar yürütüyor.

Singapur’da kamera ve sensörlerle akıllı trafik

Peki şehirler nasıl daha akıllı hale geliyor? Kilit yanıt dijital dönüşümün birçok alanında olduğu gibi ‘veri’. Şehir trafiği sensör ve kameralarla izlenerek şehir trafiğini rahatlatıcı akıllı veriye dönüşüyor. Araçlara trafiğin daha az yoğun olduğu bölgelere yönlendirme bile gönderilebilirken, yönetimler az kullanılan yolu seçen sürücüleri daha düşük vergi ve otoban ücretleriyle ödüllendiriyor. Singapur bu işi en iyi yapan şehirlerden biri. 2014 sonunda Başbakan tarafından başlatılan Akıllı Ulus (Smart Nation) programı sadece filmlerde görmeye alışık olduğumuz bazı uygulamaları gerçek hayatta kullanmaya başladı bile. Şehrin trafiği araçlardaki vericiler ve kamera-sensör sistemleriyle dijital bir harita haline gelirken, trafik cezaları da bu yöntemle otomatik olarak sürücüye kesilebiliyor - hatta yere çöp atan yayalar bile yüz tanıma programlarıyla tanımlanabiliyor.

Deniz suyundan içme suyuna, yağmurdan sifonlara

Tam anlamıyla 21. yüzyıl şehri olan Singapur hem iş dünyasını güçlendiriyor, hem eğitimi teşvik ediyor hem de yolsuzluktan tamamen uzak bir hükümet sağlıyor. Ama en dikkat çeken yanı kısıtlı kaynakları özenle kullanmak için ‘akıllanmış’ olması. Bir ada devlet olan Singapur su kaynakları bakımından komşusu Malezya’ya bağımlıyken, gıdasının yüzde 90’ını ithal ediyor. Singapur şehri 5.5 milyon nüfusunun su ihtiyacı için iki arıtma tesisinde deniz suyundan her gün 100 milyon galon temiz su elde ediyor. Yağmur suyu ise şehirde içme suyu için arıtılırken, çok katlı gökdelenlerde tuvaletlerdeki sifonlarda kullanılıyor.

Yaşlı bakımı için sifonun kaç kere çekildiği izleniyor

Smart Nation kapsamında bazı teknolojiler kamuda ‘özel hayatın mahremiyeti’ açısından tartışmalara da yol açabiliyor. Çünkü bu program kapsamında devletin inşaa ettiği konutlar tüm veri toplayıcı sistemlerle inşa edilirken, özel şirketler tarafından sağlanan bazı sistemler sayesinde yaşlı bakımına destek olmak için bir evde sifonun kaç kere çekildiği bilgisi dahi ‘bulut’ta hasta yakınlarıyla ve doktorlarla paylaşılabiliyor. Tek başına yaşayan yaşlı bir hastanın uzun bir süre hareket etmemesi aile bireylerinin akıllı telefonlarına mesaj olarak giderken, ev içindeki hareketleri genel sağlıklarını kontrol etmek adına birer enstrüman haline geliyor.

En hassas konu başlığı mahremiyet ve güvenlik

Yetkililer hükümetin tüm teknolojik altyapıyı vatandaşlarıyla daha iyi

bir bağ kurabilmek ve özel sektörde inovasyonu teşvik etmek amacıyla yapıldığını belirtirken, Akıllı Ulus programı kapsamında toplanan herhangi bir verinin onay veya cezalandırma için bir mahkeme kararına ihtiyaç duymayacağı da ekleniyor. Singapur Dışişleri Bakanı ve Smart-Nation programından sorumlu bakan Vivan Balakrishan “Buradaki en hassas denge mahremiyeti ve güvenliği sağlayabilmek” diye konuştu ve hükümetin bu konudaki çalışmalarının devam ettiğini ve toplanan verinin olabildiğince anonimleştirileceğini belirtti.

IBM sel, fırtına gibi olayları vatandaşla anında paylaşacak

Akıllı şehirler konusuyla yakından ilgilenen öncü şirketlerden biri IBM. Şirket’in 2016 yılında dijital çağa yönelik çözümleriyle 2016 yılında birçok şehir yönetimini, bölgesel yönetimi ve hükümetleri etkileyebileceği belirtiliyor. Yaklaşık on yıldır Smarter Cities (Daha akıllı şehirler) adlı girişimleriyle şehirlere son teknolojik gelişmelerden faydalanarak verimlilik sağlayacak, insanların yaşam kalitesini artıracak ve şehirlerin ekonomilerini kalkındıracak çözümler sunuyor. IBM’e göre şehirler gelecek yıllarda ulaşım, enerji, eğitim ve sağlık hizmetleri gibi bağımsız hizmet sistemlerinin birleşiminden oluşacak dev birer ‘sistemler sistemi’ haline gelecek. Nesnelerin Interneti’ni bir kaldıraç gibi kullanacak olan geleceğin şehirlerinde tüm cihazlar birbiriyle iletişimde olarak şehir yaşamına fayda sağlayacak. Örneğin IBM’in geçtiğimiz yıl satın almış olduğu The Weather Company sayesinde aşırı yağışlar önceden belirlenerek vatandaşlara fırtına, sel, elektrik kesintisi gibi sıradışı durumlar anında cihazlarına iletilebilecek. Bu gibi uygulamalar trafik yönetimi, enerji optimizasyonu, su kullanımı ve günlük yaşamımızı etkileyen birçok alanda yaygınlaşacak.

Microsoft ‘City Next’le tüm çözümlerini şehirlerle paylaşıyor

Teknoloji devlerinden Microsoft da City Next insiyatifiyle akıllı şehir planlarını gerçeğe dönüştürürken şehir yönetimlerinin yenilikçi olabilmesini sağlıyor. Operasyonel verimlilikten kamu güvenliğine, eğitimden insanların yaşayabileceği ve çalışabileceği sürdürülebilir çevre çözümlerine birçok seçenek sunan City Next, şehir yönetimlerine Microsoft’un ve çözüm ortaklarının mevcut çözüm portfolyosuna erişim sağlayan yenilikçi bir insiyatif ve yeni bir yatırım gerekmeden mevcut yatırımlarla şehirlerin faliyetlerini ve altyapılarını dönüştürebilmesini mümkün kılıyor, ekonomik kalkınmayı hızlandırıyor ve sürdürülebilir şehir fikrini mümkün hale getiriyor.