Akaryakıtçılardan fedakarlık istedi

DOHA - Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, artan petrol fiyatları karşısında vergileri sabit tutarak, akaryakıt üzerindeki vergiyi azalttıklarını belirterek, rafineri, dağıtım şirketleri ve akaryakıt bayilerine, "Kar marjları ciddi bir sorun. Herkes fedakarlık yapmalı. Sizin de daha makul karlarla bu işi yapmanızı bekliyoruz" dedi.

Türkiye-Katar Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantıları için Katar'ın başkenti Doha'da bulunan Bakan Şimşek, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Türkiye'nin petrolün yüzde 95'ini, doğalgazın ise tamamına yakın bölümünü ithal ettiğine işaret eden Şimşek, petrol fiyatlarındaki artışın tüm dünyayı olduğu gibi Türkiye'yi de olumsuz etkilediğini söyledi.

AK Parti hükümeti döneminde akaryakıt ürünlerindeki vergi yükünün artmadığını, tam tersine azaldığını kaydeden Şimşek, 2002'de 100 liralık benzin alındığında 70,3 liralık kısmın Hazineye vergi olarak gittiğini, bugün ise 100 liralık benzinin 61,40 lirasının Hazineye verildiği belirtti.

Ancak bu dönemde petrol fiyatlarının 4 kat arttığını vurgulayan Maliye Bakanı, şöyle devam etti:

"Petrol fiyatları içinde rafineri, dağıtım şirketleri, bayi kar payı var. Bir de üreticilerin payı var. Petrol fiyatlarını biz belirlemiyoruz. Ama devlet olarak akaryakıt üzerindeki vergi yükünü artırmadık, tam tersine azalttık. Çünkü biz, maktu vergiyi sabit tutarak, akaryakıt üzerindeki vergilerin azalmasını sağladık. Diğer paydaşların da artan petrol fiyatlarının mümkün olduğunca tüketiciye yansıtılmasının sınırlı tutulması konusunda yapabilecekleri çok şey var. 1 liranın yüzde 9'u 9 kuruş eder, 4 liranın yüzde 9'u 36 kuruş eder. 2 kar rakamı aynı mı? Kar marjlarının aynı kalması ciddi bir sorun. Herkesin fedakarlık yapması lazım. Biz, devlet olarak akaryakıt üzerindeki vergi payının, enflasyona karşı erimesini kabullendik. Akaryakıt vergilerinin reel olarak düşmesine razı olduk. Akaryakıt pahalılanırken, vergi yükünün düşük kalmasını sağladık. Şimdi rafineri, dağıtım şirketleri ve bayiler gibi diğer hissedarlardan da daha makul karlarla bu işi yapmasını bekliyoruz."

 Vergi yükü ne zaman düşecek?

Kendilerinin popülist bir yaklaşım içine girip de, akaryakıt üzerindeki vergileri aşağı çekmesi durumunda, bunun Türkiye'ye yüksek bütçe açığı, daha yüksek faiz ve daha düşük yatırım olarak döneceğini anlatan Maliye Bakanı, şöyle konuştu:

"Biz, orta, uzun vadede vergiyi tabana yayarak, doğrudan vergi gelirlerini daha da artırdığımızda, yüksek vergi yükü olan sektörlerde bir takım iyileştirmelere gideriz. Ama bunun zamanlaması çok önemli. Ne zaman ve hangi sırayla? Bugün atılacak popülist adımlar, doğrudan bütçe açığı olarak bize yansır. Türkiye'nin kamu borç stokunda artış olarak yansır. Türkiye'nin orta ve uzun vadede geleceğini her şeyin önünde düşündüğümüz için, istikrarı ve güven ortamını önemsediğimiz için popülist tutum içinde olmadık, olmayacağız da. Orta vadede imkanlar el verirse vergi yükü yüksek alanlarda iyileştirmeler yaparız."

Ek önlemler gelecek mi?

Maliye Bakanı Şimşek, ekonominin soğumasına dönük tedbirlerden istenen sonucun alınamadığı yolundaki değerlendirmeler için de, "Bu tedbirlerin etkilerini görmek için bir süre daha beklemek gerekiyor" açıklamasında bulundu.

Ekonomide bir ivme bulunduğunu, bu ortamda alınan tedbirlerin de etkisinin hemen ortaya çıkamayacağını kaydeden Şimşek, bu önlemlerin etkisinin zamanla görüleceğini söyledi. Şimşek, diğer yandan petrol fiyatlarındaki artışın da dünya ekonomisini olduğu gibi Türkiye ekonomisini de muhtemelen yavaşlatacağını, Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki gelişmelerin de ekonomik ivmeye yavaşlatıcı etki yapabileceğini belirtti.

Maliye Bakanı, "Bütün bu gelişmeler var. Bizim de aldığımız tedbirler var. Bunlar genelde gecikmeli olsa da ekonomiye yansır" dedi.

Moody's raporu ve özelleştirme

Şimşek, Moody's'in Haftalık Görünüm Raporunda yer alan "Türkiye'nin şu anda karşı karşıya bulunduğu sorun, faiz dışı fazla kaydetmesi, döviz rezervlerini daha fazla artırması ve borç seviyesini de azaltarak, dış şoklara dayanıklılığını artırmasıdır" tespitleri için de, "makul değerlendirmeler" nitelemesinde bulundu.

Türkiye'de yılın ilk çeyreği içinde faiz dışı fazlada muazzam bir performans gösterildiğini bildiren Şimşek, cari açığın da esas itibariyle yüksek seviyede bulunduğunu dile getirdi.

Cari açıkta kamu açıklarının etkisi yok

Ancak bunun kamu açıklarındaki artıştan kaynaklanmadığını ifade eden Şimşek, cari açığın daha çok petrol fiyatları ile diğer emtia fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığını söyledi. Şimşek, Türkiye'nin geçen yıl sadece petrol, doğalgaz ve türevleri için 37,2 milyar dolar fatura ödediğine işaret ederek, "Sonuç itibariyle cari açıkta kamu açıklarının etkisi yok. Açık, enerji ve emtia fiyatlarının yüksekliğinden ve iç talebin güçlü olmasından kaynaklanıyor. Özel sektörün yatırım yaklaşımının yüksek olmasından kaynaklanıyor. Biz, kamu olarak tasarrufları artırmaya çalıyoruz. Cari açığı yönetilecek düzeyde tutmak için de ne gerekiyorsa yapıyoruz. Yapmaya da devam edeceğiz" diye konuştu.

Maliye Bakanı, özelleştirmelerle ilgili bir soru üzerine de, seçimlere 3 aydan daha az bir süre kaldığına işaret ederek, özelleştirmelerin uzun bir süreci gerektirdiğini, özelleştirilecek alanlarla ilgili çalışmaların da devam ettiğini anlattı. Milli Piyango İdaresi ve elektrik üretim tesislerinin özelleştirilmesinin bir zaman gerektirdiğini de vurgulayan Şimşek, "Burada süreç devam ediyor. Özelleştirmelerde bir sıkıntı yok. Biz, özelleştirmeleri gelir sağlayıcı değil, rekabeti artıran bir unsur olarak görüyoruz. Buna yapısal bir reform olarak bakıyoruz. Gereği ne ise devam edeceğiz" dedi.

Japonya dünya ekonomisini çok etkilemez

"Japonya'da Kobe depremi olmuştu. Orada büyük zarar oluşmuştu ama dünya ekonomisine kalıcı etkisi olmamıştı" diyen Şimşek, "Japonya gibi ülkelerde sigortacılık sistemi çok iyi işliyor. Depreme maruz kalan bölgenin ülke ekonomisi içindeki payı yüzde 8 dolayında. Ben dünya ekonomisini çok etkileyeceğini düşünmüyorum. Kısa vadeli bir reaksiyon olabilir. Ama yine de bekleyip görmek lazım" şeklinde konuştu.

Japonya'da evlerin de depreme karşı sigortalattırıldığını, Türkiye'de ise deprem sigortası oranının yüzde 25'lerde kaldığını belirten Şimşek, Türkiye'de evlerin de mutlaka sigortalattırılması gerektiğini kaydetti.

Katar'la enerjide anlaştık

Türkiye-Katar Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantılarına ilişkin Mutabakat Zaptı Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Katar İş ve Ticaret Bakanı Şeyh Bin Abdülaziz Bin Cessim Bin Hamid El Tani arasında Doha'da imzalandı.

Mutabakat Zaptı uyarınca Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile Katar Gaz, Katar'da ortak arama ve üretim faaliyeti için çalışma yapacak.

Türkiye ile Katar'ın ticari ilişkileri artırmak ve çeşitlendirmek amacıyla alınması gereken tedbirleri gözden geçirdiği ve Katar'da Türk ihraç ürünleri için sürekli bir Sergi Merkezi kurulması çalışmalarını değerlendirdiği belirtilen Mutabakat Zaptında yer alan konular şöyle:

"İki ülke arasında Serbest Ticaret Bölgeleri ve ekonomik bölgeler alanlarındaki ilişkiler geliştirilecek.

-Her iki ülke yatırımcılarının Türkiye'de, Katar'da ve üçüncü ülkelerde ortak çalışmalarda bulunmaları teşvik edilecek.

-Karşılıklı yatırımcı heyetleri organize edilecek ve potansiyel yatırımcıların karşılaşabilecekleri sorunların çözülmesi yönünde ortak hareket edilecek.

-Fikri mülkiyet haklarının korunması yönünde işbirliği artırılacak.

-Bölgesel tercihli ticaret düzenlemeleri konusunda ortak hareket edilecek.

-Müteahhitlik hizmetleri alanındaki mevcut işbirliği hacminin daha da artırılması ve bu işbirliğinin üçüncü ülkelerde de başlatılması amacıyla iki ülke özel sektörleri arasındaki ilişkiler güçlendirilecek.

Türkiye'de LNG re-gasification tesisi kurulacak

Enerji alanındaki büyük işbirliğini harekete geçirmek amacıyla Katar'dan Türkiye'ye LNG sevkine ilişkin bir anlaşma imzalanması, bu anlaşmaya paralel olarak Türkiye'de bir LNG re-gasification tesisi kurulması, TPAO ile Katar Gaz tarafından bir ortak girişim kurularak, Katar'da arama ve üretim faaliyetlerinde bulunulması konusunu detaylı bir şekilde değerlendirmek ve uygulama koymak üzere bir ortak toplantı yapılacak.