Adapazarı Şeker Fabrikası'nda 'kota' sorunu
SAKARYA'DAN / Hasan COŞKUN
1999 depreminden sonra 7 yıl atıl durumda kalan Adapazarı Şeker Fabrikası, 2005'te Adapazarı Pancar Ekicileri Kooperatifi (APEK) tarafından Özelleşme İdaresi Başkanlığı'ndan satın alındığında, fabrikanın yüzde 45'i hasarlı durumdaydı. Yapılan onarım ve yenileme çalışmalarının ardından 2006 yılında fabrika yeniden üretime başladı. Bugüne kadar üretimini sürdüren fabrika şimdi de kota sorunu nedeniyle zor günler yaşıyor.
Yani Adapazarı Şeker Fabrikası'nın geleceği, Eskişehir pancarına bağlı. Eskişehir pancarının polar şeker değeri 17, Adapazarı pancarının polar şeker değeri ise 13. Özetlemek gerekirse, aradaki fark nedeniyle sadece Adapazarı'nın pancarı ile Adapazarı Şeker Fabrikası çalıştırılırsa zarar ediyor. Buranın karlı bir fabrika olabilmesi için Eskişehir Şeker Fabrikası ekim sahasında üretilecek polar şeker varlığı yüksek pancar ile Adapazarı ve ona yakın diğer bölge pancarının birlikte işlenmesi gerekiyor. Ancak bu şekilde Adapazarı Şeker Fabrikası kar ederek varlığını sürdürebilecek.
Adapazarı Şeker Fabrikası günlük 6 bin ton pancar işleme kapasitesine sahip olup, Şeker Üst Kurulu'nun verdiği kota gereği çok düşük kapasitede çalışmak zorunda bırakılmış durumda. Bu nedenle Şeker Üst Kurulu'nun Adapazarı Şeker Fabrikası'na vermiş olduğu kotayı artırarak, şehir dışından pancar alımına müsaade etmesi ve gerekli laboratuar çalışmalarının yapılarak kaliteli şeker üretimine izin verilmesi gerekiyor. Bu şartlar devam ederse zarar eden fabrika yakın bir gelecekte üretimine son vermek durumunda kalır.
Tarım, Sakarya ekonomisinde ağırlığı olan bir sektör. Nüfusun yüzde 50'den fazlası geçimini tarım sektöründen sağlıyor. Tarıma dayalı sanayi kuruluşları da ilde önemli istihdam sağlıyor. Adapazarı Şeker Fabrikası da tarıma dayalı faaliyet gösteren önemli kuruluşlarından. Eğer fabrika üretim yapamaz duruma gelir ve kapanırsa, 60 bine yakın ekici aile ve çalışanları ile birlikte yaklaşık 100 bin insan bu durumdan olumsuz etkilenecek.
Kurulduğu yıldan bu yana Sakarya ve ülke ekonomisine önemli katma değer sağlayan Adapazarı Şeker Fabrikası, aynı zamanda Sakarya ve yakın çevresinde hayvancılık sektörünün yem ihtiyacını da karşılayan önemli bir kuruluş. Şeker üretiminden geriye kalan pancar küspesi hayvancılıkta yem olarak kullanıldığı gibi, yaş pancar yapraklarından da yem olarak istifade ediliyor. Bu nedenle fabrikanın kar ederek üretimini sürdürmesi, Sakarya ve yakın çevresinde hayvancılığın gelişimini ve varlığını sürdürmesi bakımından da önemli.
Bu nedenle Sakarya'ya bugüne kadar sağladığı ve bundan sonra da sağlayacağı ekonomik ve sosyal gelişiminin ve faydasının devam edebilmesi için Adapazarı Şeker Fabrikası'na uygulanan kotanın kaldırılması, pancar ekim ve alımının farklı bölgelerden de yapılması sağlanmalı.