5 milyar € yatırımla 'Chemport' kuruluyor

İBRAHİM EKİNCİ  

İSTANBUL - Kimya ihtisas bölgesi somutlaşıyor. 5 milyar euroyu bulabilecek projenin Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın, bir yıl önceden verdiği ‘fizibilitesini getirin’ talimatıyla fizibilitesi tamamlandı. Babacan, bu kez projenin başlatılması talimatı verdi. Bu gelişmeleri Kimya Sanayicileri Derneği Başkanı Timur Erk anlattı. Erk,”Sanayi Bakanımız Fikri Işık’a da sunum yapıldı. Sanayi Bakanlığı’nda teknik komite kurulduğunu öğrendik” dedi.

Bu projenin önemi şuradan geliyor: Türkiye, akaryakıt, yağlar vs. hariç kimyasallar dış ticaretinde 25 milyar dolar açık veriyor. Bu bölge, özellikle ithalata konu olan bu ürünleri, ara girdileri üretmeyi amaçlıyor. Erk’in analizine göre bu 25 milyar dolarlık açığın en azından yarısının üretilmesi mümkün... Kimya İhtisas Bölgesi işte bunu yapacak. Bu projenin başka bir özelliği daha var: Türkiye’de şimdiye kadar kurulmuş bütün ihtisas bölgelerinden daha komplike bir yapıya sahip olacak. Bunun için alt ve üst yapılar dahil nihayetinde 5 milyar euroluk bir yatırım gerekecek. 5 milyar euro, dolar olarak ifade edersek 7 milyar dolar demek! 

A.T. Kearney fizibilite yaptı 

Projenin fizibilitesini A.T. Kearney yaptı. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’a 29 Nisan’da yapılan sunumda şirket yetkilileri de bulundu. Kimya Sanayicileri Derneği Başkanı Timur Erk, “Ben daha önce konuyu TOBB Ekonomi Şurası’nda günde getirmiştim ama zaten 1.5 - 2 yıldır üzerinde çalışıyoruz. Bir yıl önce sayın Babacan, çalışın talimatı vermişti. Uzman şirketler vasıtasıyla sağlıklı bir fizibilite çalışması yapılmasını istemişti. Onu tamamladık, A.T. Kearney’le yaptık. Projenin çok fizibil olduğu ortaya çıktı. Sanayi Bakanlığı’nda Teknik Komite kuruldu. Kimya sanayinin dış ticaret açığı 25 milyar dolardır, yağlar ve yakıt hariç... Bu proje daha önceden gerçekleşmiş olsaydı, bunun yarısından kurtarırdık. Ayrıca sektörün 2023 ihracat hedefi açısından da böyle bir proje zorunlu” dedi. 

Fizibilite sırasında proje için gerekli olan binlerce dönüm arazi konusu da araştırıldı. Erk, “Biga ile Bandırma arasında 30 bin dönümlük bir alan tespit edildi. Başlangıçta 15 bin dönümle yola çıkılabilir. Burada 20-25 arası şirket, Türkiye’de üretimi olmayan ara girdi niteliğinde, katma değeri yüksek ürünlerin üretimine başlayabilir” dedi. 

Brim kilo fiyatı 3 dolar kriteri 

“İhtisas Bölgesi” statüsünde olması düşünülen bölgede isteyen her firma değil de bir kümelenme yaratabilmek için, birbirini destekleyen, Türkiye’nin ithalatı yüksek ara girdileri üreten firmalar tercih edilecek. Başka bir kriter de katma değeri yüksek ürünler üretmek. Timur Erk, “Bir kriteri de ihracatta birim kilo fiyatı 3 doların üzerinde olması” dedi. Türkiye’nin toplam ihracatında birim kilo değerinin 1.5 dolar civarında! Erk, bundan sonraki gelişmeler konusunda şu bilgileri verdi: “Şimdi biz Chemport Kimya Sanayicileri Platformu gibi bir yapı oluşturacağız. Kamulaştırma yapılacak. Bölgede kamu arazileri ve küçük özel mülkler var. Meyilli bir arazi. Denize yakın. Arkasından enerji hattı geçiyor. Demiryolu geçiyor. Burası belirlenecek metrekare fiyattan sanayicilere 30 yıllığına tahsis olacak. Kümelenme modeli. Her bir üretici birbirini destekleyen ürünler üretecek. Fabrikalar arasında boru hattı bağlantıları düşünüyoruz."

En önemli yapı liman 

Projede neler olacak? Bu 5 milyar euroluk yatırım nereye gidecek? Timur Erk’in ifadeleri şöyle: “Burası limansız olmaz. Tehlikeli kimyasalların Boğazlar’dan geçişini de önlemek için liman zorunlu. A.T Kearney raporuna göre 3 milyar euroluk altyapı yatırımı gerekiyor. Liman, iskele, su, elektrik, enerji hatları vs. Üst yapısı da rahat 2 milyar euro dediğimizde 5 milyar euroluk bir proje. Bunun örnekleri var dünyada. Biz de zaten o örneklerden yola çıktık.”