4.3 milyar dolar tamam devamı için teşvik şart

Yurdagül UYGUN

İSTANBUL - Türkiye'nin Almanya ve Rusya'dan sonra 3. büyük ticaret ortağı Çin'le, toplam 4.3 milyar dolarlık anlaşma imzalandı. Türkiye'deki yatırım projelerini yakından izleyen Çinliler, gelmek içinse yakında açıklanacak teşvik paketini bekliyor. Türk-Çin Sanayici İş Adamları Derneği (TÜÇSİAD) Başkanı Murat Sungurlu, Çinlilerin Kanalistanbul ve 3. köprü ihalesiyle ilgilendiklerini söyledi.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından düzenlenen Türkiye-Çin Ekonomi, Ticaret ve Yatırım İşbirliği Forumu'nda DÜNYA'ya konuşan Sungurlu, iki ülke arasındaki

ticaret dengesinde Türkiye aleyhinde yaşanan soruna dikkat çekerek, "Bu dengenin kısa zamanda düzelmesi mümkün görünmüyor. Çünkü arada çok ciddi, 10 misli bir fark var. Biz, bu açığı, Çinli işadamların Türkiye'ye yatırım yapmasını sağlayarak kapatabiliriz" dedi. En büyük sıkıntılarının Çinli işadamlarının Türkiye'yi tanımamalarını söyleyen Sungurlu, "Bir yakamızın Avrupa'da bir yakamızın Asya'da olması Ortadoğu ile olan dinsel bağlarımız bizi çok ön plana çıkarıyor, bizi çok avantajlı hale getiriyor. Son zamanlarda yapılan anlaşmalarla Türkiye enerji havzası haline geldi. Bunların hepsinin Çinliler tarafından değerlendirilmesi lazım.

Ancak bu şekilde çok kısa zamanda bu açığın kapanması söz konusu olur" diye konuştu.

Çinlilerin Türkiye'de yatırım yapmak için vergi ve teşvik düzenlemelerine baktıklarını ifade eden Sungurlu, şöyle devam etti:

"Sayın bakanımız da yakında çok ciddi teşvikler açıklayacağını söyledi. Bunun üzerinde çok ciddi çalıştıklarını biliyorum. Yeni düzenlemelerle çok fazla yatırımcı geleceğini düşünüyorum. Zaten Çinliler Türkiye'de yatırım yapıyor. Yeni teşviklerle birlikte daha fazla olacaklarını sanıyorum. Bizim, Çin'de birikmiş finans stokunu bir şekilde Türkiye'ye çekmemiz lazım."

Çinlilerin 3. köprü, Kanalistanbul ve havalimanı inşaatlarıyla ilgilendiklerini anlatan Sungurlu, bu ilgiyi birkaç projeye değil, genele yaymak istediklerini anlattı. Çinlilerin tüm dünyada iş peşinde koştuklarını anlatan Sungurlu, "Ama buradaki düzenlemeler tam olmadan onların buraya geleceğini pek sanmıyorum. Yeni teşvik paketinin açıklanmasıyla birlikte çok daha fazla Çinli firmayı biz burada göreceğiz. Çinliler, madencilik, kimyevi madde, teknolojik ürünler, otomotiv, makine sektöründe yatırım yapmayı düşünüyor." diye konuştu.

4.3 milyar dolarlık anlaşma imzaladı

Çin Devlet Başkan Yardımcısı Şi Cinping, Çin şirketlerinin Türkiye'de 10 milyar doları aşkın müteahhitlik sözleşmeleri imzaladığını söyledi. Karşılıklı siyasi güvenin pekiştirilmesi ve Türkiye ve Çin'in stratejik işbirliğini güçlendirmesi gerektiğini ifade eden Şi Cinping, şöyle devam etti:

"Somut işbirliği derinleştirilmelidir. Ulaştırma ve iletişim gibi karşılıklı yarara dayalı işbirliğini geliştirmeliyiz. Bu kez Çin'den 100'den fazla yatırım ve ticaret geliştirme heyetiyle Türkiye'ye geldik. İş adamlarımız Türkiye tarafıyla yaklaşık 4 milyar 300 milyon dolarlık ekonomik ve ticari anlaşmalar imzaladılar. Kültürel değişimleri geliştirip karşılıklı anlayış sağlanmalıdır. Başbakan Erdoğan'ın Çin'e gelmesini bekliyoruz."

Çin'le ticaret tek taraflı aşka benziyor

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ise Çin ile olan ilişkileri çok daha fazla geliştirmek istediklerini belirterek, "Çin ile Türkiye arasındaki ticaret rakamları son derece önemli rakamlar. Ama bu biraz tek taraflı aşka benziyor aslında. Bunu karşılıklı hale getirmek lazım" diye konuştu. Yeni açıklanacak teşvik sisteminin Çinli firmaların Türkiye ile ilgili bütün planlarını yeniden değiştireceğine değinen Çağlayan, Çinli firmalardan açıklanacak teşvikleri beklemelerini ve iyi dinlemelerini istedi.

Çağlayan, Çin'in dünyaya 2011 yılında 61 milyar dolar yatırım yaptığını belirterek, "Ancak Türkiye'ye maalesef Çinli firmalar cimri davrandı. Kanalistanbul projesinin Çinli firmalarca dikkatli incelenmesi gerektiğini ifade ediyorum. Yaklaşık 10 milyar dolarlık bir yatırım için Çinli firmaları, Türk firmaları görmek isterim. Üçüncü boğaz köprüsü ihalesine de Çinli firmaların ilgi göstermesini bekliyoruz" diye konuştu. Bakan Çağlayan, Çinli ve Türk şirketlerinin yapacağı anlaşmaların çok önemli olduğunu belirterek, "Bugün imzalanacak 28 anlaşma yaklaşık 1 milyar 380 milyon dolara yakın olacak. Bu anlaşmanın 308 milyon 500 bin dolarlık kısmı ise enerji yatırımları için oluşacak pakettir. Bu da son derece önem arz ediyor" dedi.

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi de Çin'le yaşanan ticari sıkıntılara da değindi. Büyükekşi, özellikle bazı Çinli firmaların Türk ürünlerini taklit ettiğini hatırlatarak şunları söyledi:

"Fikri mülkiyet hakları konusunda firmalarımızın şikayetleri var. Vizelerle ilgili yaşanan bir takım sıkıntılarımız var. Türkiye'yi Çin'e daha iyi tanıtmamız gerekiyor."