”1915 olayları büyük felaket”

WASHINGTON - ABD Başkanı Barack Obama, 24 Nisan başkanlık açıklamasında, 1915 olayları için geçen yıl olduğu gibi, Türkçeye "büyük felaket" olarak çevrilen Ermenice "Meds Yeghern" sözüne yer verdi.

Barack Obama, yayımladığı açıklamada, "Bu ciddi anma gününde, 95 yıl önce başlayan 20. yüzyılın en büyük katliamlarından birini hatırlıyoruz. Tarihin bu karanlık anında, Osmanlı İmparatorluğu'nun son günlerinde 1.5 milyon Ermeni katledilmiş ya da ölüme yürümüştü" dedi.

Bu günün, "bu korkunç olayların üzerinde düşünme ve ders çıkarma günü olduğunu" ifade eden Obama, 1915 olaylarına ilişkin görüşlerini tutarlı bir biçimde ifade ettiğini ve bu tarihe ilişkin görüşünün değişmediğini açıklamasında bir kez daha tekrarladı.

Obama, "gerçeklerin tam, samimi ve adil biçimde ortaya çıkarılmasının herkesin yararına olduğunu" belirterek, "Meds Yeghern (büyük felaket) Ermeni halkının tarihinde yıkıcı bir bölüm ve onun anısını, öldürülenlerin onurlandırılması adına canlı tutmalıyız ve böylece geçmişin ağır yanlışlarını tekrarlamayız" ifadesini kullandı.

"1915 yılında Ermenileri kurtaran Türkleri selamladığını" kaydeden Obama, "bu acılı tarih konusunda Türkler ile Ermeniler arasında ve Türkiye içindeki diyaloğun kendisini cesaretlendirdiğini" dile getirdi.

Obama, şunları kaydetti:

 "Türk ve Ermeni halkları, birlikte, ortak tarihlerini ve ortak insanlıklarını kabul ettikleri zaman daha güçlü olacaklar. 1915'in insaniyetsizliğiyle yüzleşirken bile, Ermeni halkının fevkalade ruhundan ilham aldık. Hiçbir şey Meds Yeghern'de (büyük felaket) öldürülenleri geri getiremese de Ermenilerin son 95 yıl boyunca dünya genelinde yaptığı katkılar, Ermeni halkının gücü, azmi ve cesaretinin vasiyeti olarak duruyor."

"Ermeni halkının yılmaz ruhunun, onları yok etmeye kalkışanların üzerinde kalıcı bir zafer" olduğunu ifade eden Obama, "birçok Ermeni'nin 1915 yılının korkunç olaylarından kurtulanlar olarak ABD'ye geldiklerini, nesiller boyunca Ermeni kökenli Amerikalıların, ABD toplumunu zenginleştirdiğini, ekonomisini destekledikleri ve demokrasisini güçlendirdiğini" ifade etti.

Obama, "Ermenilerin güçlü gelenek ve kültürünün, daha iyi bir gelecek inşa etmek için dünya toplumuyla ortaklık kurarak, uluslar topluluğunun bir parçası haline gelen yeni bir cumhuriyetin temeli olduğunu" vurgulayarak, "Bugün, bu karanlık geçmişi aşan  ve gelecek için bize umut veren katkılarından dolayı, derin takdirle 1915'in çok kötü olaylarını anmak için onlarla ve her yerdeki Ermenilerle birlikte duruyoruz" dedi.  

Erdoğan: Beklentiler farklıydı olmadı

Başbakan Erdoğan, TBMM'de gazetecilerin ABD Başkanı Barack Obama'nın bugün yaptığı konuşmaya ilişkin sorularını yanıtladı.

ABD Başkanı Obama'nın, Türkiye'nin hassasiyetlerini bilerek, o istikamette bir açıklama yaptığını belirten Erdoğan, "Bazı mahfillerin bildiğiniz gibi bu konuya alakalı beklentileri çok farklıydı, ama o olmadı" dedi.

Erdoğan, Obama'nın açıklamasının, şu andaki ABD yönetiminin bu konuda gösterdiği hassasiyeti gözler önüne serdiğini ifade ederek, şöyle konuştu:

"Süreci bizlerde şu ana kadar hep hassasiyetle takip ettik. Fakat ben bugün parlamentoda bazı açıklamaları dinleyince şok oldum. Bazı partiler adına çıkan konuşmacılar, ne yazık ki, benim gerek Sayın Obama ile gerekse Sayın Putin ile yapmadığım görüşmeleri ve onların da yapmadıkları açıklamaları yapmış gibi gösterdiler. Benim gerek son Nükleer Güvenlik Zirvesi'nde yaptığım görüşmeler, ki orada Putin ile bir görüşme yok. Sayın Medvedev ile yaptığım görüşme var, Sayın Obama ile yaptığım görüşme var ve bu konuda Türkiye'nin hassasiyetlerini, iradesini ortaya koyan bir görüşmedir.

Bütün bu görüşmelerde bizim Azerbaycan'ın hukukuna halel getirecek bir en ufak bir sapma söz konusu değildir. Bugüne kadar 20 yıllık Minsk Üçlüsü sürecinde 17 kez bir araya gelirlerken, şurada sadece son birkaç ay içerisinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Sarkisyan ile bildiğiniz gibi Medvedev ile birlikte 10 kez bir araya geldiler. Bunlar bütün bu yapılan çalışmaların neticesindedir. Son seyahatimizde gerek Fransa, gerekse Sayın Obama ile üçlü olarak da bu çalışmayı yapıp, tarafları bir araya getirmek suretiyle, 'artık bu işi neticelendirmenin vakti geldi geçiyor' diye bizim ısrarlarımız olmuştur.

"Azerbaycan'ın hukukuna gölge düşürmedik"

AK Parti iktidarını kalkıp da Azerbaycan'ın hakkını, hukukunu çiğnetmeye yönelik tavır içerisinde göstermek bir aymazlıktır. Bunu özellikle söylüyorum, altını çizerek söylüyorum. Bu konuda Azerbaycan'ın hukukuna en ufak bir gölge düşürmeyen AK Parti iktidarı bundan sonra da düşürmeyecektir. Kimse burada hedef saptırmaya gitmesin."

Erdoğan, TBMM'ye gönderilen Ermenistan ile ilgili Zürih'teki protokollerin de "Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki bölgesel barış tesis edilmeden devreye girmeyeceğini" belirterek, bu durumu Sarkisyan'a da açıkca söylediklerini kaydetti.

Ermenistan'da yapılan eylemlere ilişkin de değerlendirme yapan Erdoğan, "Ermenistan'da sokağa dökülen aşırı uçların cinsi, cibilliyetini bilemem. Bunlar tamamen uluslararası ahlak kurallarını çiğnemeye yöneliktir. Bu tür şeyler Türkiye'de de yapılabilir, bunun karşılığında o zaman ne yapacaklar. Bunlarla bir netice alınmaz, bir yere varılmaz, bunlarla sadece normalle süreci zorlamaya döner. Olay bu kadar basittir" diye konuştu.

Davutoğlu: Açıklamayı doğru bulmuyoruz

Dişişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, ABD Başkanı Barack Obama'nın 24 Nisan başkanlık açıklamasında 1915 olayları için "büyük felaket" ifadesini kullanmasına ilişkin, "Sayın Obama'nın açıklamasını doğru bulmuyoruz, kabul edilebilir değildir" dedi.

Dışişleri Bakanlığı da, ABD Devlet Başkanı Barack Obama'nın 1915 olaylarına ilişkin yaptığı açıklamayla ilgili olarak, "Hatalı ve tek yanlı bir siyasi bakış açısını yansıtan sözkonusu açıklamayı esefle karşılıyoruz" dedi.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, ABD Başkanlarının her yıl 24 Nisan günü yaptıkları yazılı açıklamaların Başkan Obama tarafından bu yıl da tekrarlandığı kaydedildi.