'Yatırımda şeridi Fed belirler'

Fed, görünen o ki 2014 yılında belki de ABD’li CEO’lardan daha fazla Türk yöneticilerin radarında olacak. Alarko Holding CEO’su Ayhan Yavrucu, önümüzdeki yıl faiz ve kurda hareketi Fed kararlarının belirleyeceğini, bu nedenle ABD’de ekonomiye dair tüm verileri yakından izleyeceğini anlatıyor. Yavrucu, 2014 için şirket yöneticilerine, “Kesinlikle dövizle borçlanmasınlar, döviz fiyatları artabilir. Alacak risklerinin de iyi yönetilmesi bu dönemde kritik” uyarısında bulunuyor.

Sisli hava hala tam olarak dağılmadı

Alarko Holding CEO’su Ayhan Yavrucu da 2013 yılının iki farklı perspektifle iki farklı şekilde değerlendirilmesi gerektiğini düşünen yöneticilerden. Türkiye için 2013 yılının olumlu bir görünümü olduğunu belirten Yavrucu dünya ekonomisi açısından kalıcı bir büyüme ivmesine girildiğini söylemenin hala çok zor olduğunu vurguluyor. “Nitekim Fed’in parasal sıkılaştırmaya bu yıl gidilebileceğini açıklamasının gelişmekte olan ülkelerde nasıl bir strese yol açtığını gördük” diyen Yavrucu, bu noktada 2007-2008’in yoğun bulutlu ortamının olmadığını ancak içinden bir miktar güneşin çıkabileceği ama yağmurun da yağabileceği sisli havanın hala dağılmadığını söylüyor. Avrupa’da negatif faize doğru gidiliyor. Yavrucu, “Faiz paranın fiyatıdır. Negatif faiz, ekonomide dengelerin oturmadığının bir göstergesidir” diyor. Alman ekonomisi ile diğer Avrupa ülkeleri arasında ciddi bir verimlilik farkı olduğunu söylüyor Yavrucu. Bu fark kapanmadan Avrupa ekonomisinde bir denge noktasına ulaşılmasını öngörmüyor.

Yabancılar önce seçimleri soruyor

Peki Yavrucu 2014 yılında hangi parametreleri dikkatle izleyecek? “Hoşumuza gitsin, gitmesin, dünyada tek bir güç var bugün: ABD. Siz dünyada üretilen milli gelirin yüzde 25’ini gerçekleştiriyorsanız ve paranız rezerv paraysa, siz dünyaya şekil veriyorsunuz demektir. Dolayısıyla FED’in alacağı her karar bizim gibi ülkeleri çok ciddi biçimde etkileyecek. Bu nedenle FED’i yakından takip etmek gerekiyor. ABD’deki datalar, büyümesinden istihdamına, gayrimenkuldeki fiyat artışlarına kadar, Türkiye’nin çok yakından izlemesi gereken verilerdir. İkincisi de 2014’te Türkiye bir seçime giriyor. 2015’te de seçim var. Keşke bütün seçimler 2014 yılında yapılsaydı, 2015’e kalmasaydı... Bu süreç insanları hep beklentiye itiyor.”

Yavrucu yabancı yatırımcıların ilk sorusunun seçimler olduğunu söylüyor: “‘Seçimler bir olsun bakalım ne olacak’ deniliyor. Seçim ekonomisine dair bir endişem yok, kararlar seçime göre endekslenmiyor ama gelen yabancı ister istemez seçimlerde ne olacak diye soruyor. Türkiye artık siyasi olarak istikrara kavuştu, demokratik seçimler yapılıyor ve Türkiye ileri doğru yürüyor deseniz de yabancıların bizim gibi emerging pazarlara bakışında dağırcıklarının gerisinde hep bir soru işareti var. Ama Alarko olarak bizim yatırımlarımızı içeriden çok dışarıdaki oluşumlar etkileyecek. Faiz açısından, kur açısından yaşanacak gelişmeler etkileyecek, kredi bulmak ve mal sattığımız pazarlar bulma açısından etkileyecek.” Alarko bu bakışla planlarını FED’in 2014’teki politikalarını izleyerek yapıyor. “Bizim planlarımız hep tedbirli, frenimiz hiç yok ama temkinliyiz, temkinli iyimseriz” diyor Yavrucu.

Avrupa karışıklığa izin vermez

Ortadoğu’da ciddi bir sorun beklemiyor Ayhan Yavrucu. Kaya gazı keşfi, İran’la yapılan anlaşma... Batı ülkelerinin Ortadoğu’da ciddi bir karışıklığa izin vermeyeceğini söyleyen Yavrucu, Çin’in ise dünyadaki gelişmeleri çok doğru algılayarak doğru reformlar yaptığını vurguluyor. “Otoriter rejim de doğru pozisyonu kolay biçimde almalarını sağlıyor. Çin bir dönüşüm noktasına geldi. İnovasyon anlamında dönüşmek, teknolojiyi alıp uygulayan değil teknolojiyi yaratan ülke haline gelmesi gerekiyor. Yeni alınan kararlar yönün burası olduğunu gösteriyor. Ama en aşırı teknolojik gelişmeler ABD’den çıkıyor. Otoriter ülkelerden yaratıcı insanlar çıkması da zor, otoriter ülkelerin yaratıcı beyinleri çekip onları tutabilmeleri çok zor.”

Enerjide satın alma ve Irak’ın peşinde

Alarko için ise 2013 yılı için hedeflerin tutturulduğu bir yıl olmuş. “İyi bir yıl geçirdik. 2014’te de dünyada resim müspet bir şekil alırsa, geçtiğimiz yıldan daha iyi sonuçlar alabileceğimizi öngörüyoruz” diyen Yavrucu eğer parametrelerin negatif yönde seyir alması söz konusu olursa yeni stratejiler kurgulamak gerekeceğini söylüyor. Yani FED kararlarıara bütçeler yaptırabilir mi bu yıl? Ayhan Yavrucu, “Biz yüzde 80 enflasyondan, kurların yüzde 70-80 arttığı yıllardan geldik. O konuda büyük tecrübemiz var. Dünya ekonomisinde yüzde 3’lük, 5’lik oynamalar yapacak gelişmeler bize ara bütçeler yaptırmaz. Sadece gelecek beklentilerinde hangi trendleri takip etmemiz bakımından belki şerit değiştirmelere yol açabilir gelişmeler. Yatırım kararlarını etkiler, günlük faaliyetlerimizi etkilemez” yanıtı veriyor.

Alarko’nun 2014’te iki önemli yatırımı söz konusu. Yatırımların en büyüğü, holding içinde ağırlığı yüzde 50’lere ulaşan enerji sektöründe. İlk yatırım 2014’te elektrik dağıtımda yapılacak iyileştirme yatırımı. Ayhan Yavrucu sistemin etkinleştirilmesi için Medaş’ta 150 milyon lirayı bulacak bir yatırım planlandığını açıklıyor. Medaş, Aksaray, Karaman Kırşehir, Konya, Nevşehir ve Niğde illerini kapsayan bölgede elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetlerini yürütüyor. Yavrucu yatırım planlarını şöyle anlatıyor: “Karakuş hidro elektrik santralinde ise 2014 yılının Mayıs ayında üretime başlanması planlanıyor. 76 megawattlık bu santral için toplam 100 milyon dolarlık yatırıma imza atılıyor. Cengiz Holding ile Karabiga’da ithal kömüre dayalı 1320 megawattlık bir santral yatırımı  planlıyoruz. 1.5 milyar dolar gibi bir rakama ulaşabilecek bir yatırım bu. Ayrıca realize olamamış HES ve rüzgar santrallerinde de gerek lisans devri gerek yapılmış santrallerin devri şeklinde yeni yatırımlarla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor. Zannediyorum 2014 yılında bir ya da birkaç lisans ya da santrali portföyümüze dahil edeceğiz. Araştırmalarımız devam ediyor.” Alarko’nun Irak’ta da enerji alanında yatırım planları var. Yavrucu, enerji grubunun yöneticilerinin dağıtım, üretim alanlarında bir yatırım için ülkede görüşmelerini sürdürdüğünü açıklıyor.

Kıbrıs’a Hillside ile yatırıma gidiyor

Turizmde Hillside markasını Kıbrıs’a taşımayı hedefliyor Alarko. Yatırım için konsept hazırlıkları sürüyor. “Büyük bir turizm kompleksi kuracağız. Tamamen kendimiz işleteceğiz. Biz bu işi iyi yapıyoruz, tevazuya gerek yok” diyor Yavrucu. Müteahhitlik alanında bütün büyük projelerin ihalesinde olduklarını söyleyen Alarko CEO’su, yeni altyapı projelerinde de olacaklarını vurguluyor. Yavrucu, “Realiteyi kaybetmeden, rekabetin anlamsız cazibesine kapılmadan teklif veririz, hesabımızı kitabımızı iyi yaparız. Almadığınız kötü iş, en iyi iştir” diyor.

Türkiye’de faiz de dolar da bugün olması gereken seviyenin altında...

Dolar kurunun hala olması gereken seviyede bulunmadığını düşünüyor Ayhan Yavrucu. “Ekonomi bir bilim. Verimlilik farkını sabit kabul edelim. 2000 yılından bu yana dolar kurunu enflasyon farkına göre uyarladığınızda, bugün hala olması gereken seviyede olmadığını görürsünüz” diyor. Yavrucu ekonomik krizin kökeninde, olmayan gelirlerin tüketilmesinin yattığını anlatıyor ve bu perspektifle hükümetin son dönemde aldığı kredi kartlarına yönelik düzenlemeler gibi önlemlerin çok doğru olduğunu söylüyor. Faiz ve kurların olması gerekenin çok gerisinde olması ile insanların sahip olmadığı gelir düzeylerine göre yaşamaya başladığı uyarısını yapıyor Yavrucu ve şöyle devam ediyor; “İnsanlar haklı, daha iyi yaşamak istiyor. Ama daha iyi yaşamanın yolu daha çok üretmekten geçiyor. Daha çok üretmeden daha iyi yaşamak bir ilüzyondur.” Ayhan Yavrucu, Brezilya’nın faiz artırımı ile ilgili sorumuza ise “Bence Türkiye’nin de faiz artırması gerekir” sözleri ile yanıt veriyor. “Negatif faizle tasarrufların artması düşünülemez” diyen Yavrucu şöyle devam ediyor: “Ekonomide faiz de kur da bir fiyattır. Bu fiyatların yatırımcıya doğru mesaj veriyor olması gerekir. Aksi halde hem kaynak dağılımını bozar hem de dengesizlikleri daha da artırır.Bunlarda dengesizlik yaratacak şekilde müdahaleler yapılırsa o zaman ekonominin genel dengeleri bozulur. Burada bir takım psikolojik etkiler altında kalarak faizleri olması gerekenden düşük tutmak ileride çok daha büyük bir maliyeti Türk yatırımcısına, Türkiye ekonomisine, insanlarına ödetir. Kısa vadede olumlu sonuç veriyor gibi görünür ama uzun vadede her şey gideceği yere gider.”

Güneşe yatırımın üst limiti yok

Alarko enerjide yatırımlar tamamlandığında, hedef olarak 5 bin megawata ulaşmayı planlıyor. Enerjide yoğunlaşma planı çok net. Yavrucu, güneş enerjisine de çok önem verdiklerini, Konya’da 460 megawatlık bir prototip tesis kurduklarını da anlatıyor. Yine Cengiz Holding ile çok büyük güneş enerjisi yatırımı planları var. EPDK’dan lisans beklediklerini söyleyen Yavrucu, “Konya’da 2 milyon 400 bin metrekarelik arsa aldık. Güneş enerjisi tesisi kurulum maliyeti çok ucuzladı, daha da ucuzlayacak. Burada alabildiğimiz kadar lisans alıp yapabildiğimiz kadar yatırım yapacağız. Potansiyel büyük” diyor.

“İhtilafların kazananı olmaz”

Gayrimenkulde Dubaili Deyaar ile ortaklığın bitme sürecinde olduğunu anlatan Yavrucu, Riva’daki dev arazilerinde ortaklarıyla ihtilafın ise Yargıtay aşamasında olduğunu söyledi. 5 milyon metrekarelik bu alanda 2014 yılında projeye başlamayı hedeflediklerini anlatan Yavrucu, “Ana hedef Riva projesi” diyor. Alarko’nun Ortaköy’deki genel merkezi ile ilgili de bir ihtilaf söz konusu. Yavrucu, “Biz ihtilafları hiç sevmeyiz. Masadan iki tarafın da mutlu kalkmasını isteriz. Bu, şirketin kültürüdür. Keşke bu ihtilaflar yaşanmasaydı. İhtilafın daha kazananı olduğunu ben görmedim. Her zaman kapımız da açıktır” açıklaması yapıyor.

İşte Alarko’nun 2014 beklentileri...

1- Önümüzdeki dönemde Fed’in piyasalara para pompalaması sürdürülebilir bir durum değil. Ancak Fed başkanlığına Janet Yellen’in gelmesinin ardından parasal genişlemenin çok hızlı durdurulmayacağı görüşündeyiz.

2-Belki miktarı azalacak ama azaltmalar da büyük dilimler halinde olmayacak. 2014’te ABD’de bir faiz artırımı beklemiyoruz.

3-2014 yılında, aşağı yukarı 2013 gibi yüzde 3.5-4 seviyesinde bir büyüme bekliyoruz.

4- Enflasyonun ise 6.5 ile 6.8 aralığında olmasını öngörüyoruz. Enflasyonun petrol fiyatları etkisi ile biraz baskılanacağını düşünüyoruz.