'Tefekart'ta öteleme dönemi

Mehmet FİLOĞLU

İSTANBUL - Kredi kartı tefecileri daha çok 'müşteri' çekmek için kampanyaya başladı. Borcunu artık çeviremez hale gelen kredi kartı sahipleri, 'modern tefecilere' gidip bu borcu kapattırıyor, yine kredi kartlarından belirli bir komisyon eklenerek mal almış gibi taksitle borçlandırılıyor.

Merkez Bankası verilerine göre 13 Mayıs itibariyle tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları toplamı 188 milyar 553 milyon TL düzeyinde. Bu rakamın 45 milyar 841.2 milyar TL'si kredi kartı kullanımından kaynaklanıyor. Tasfiye olunacak ya da takibe düşmüş kredi kartı borcu 3 milyar 644.5 milyon TL düzeyinde bulunurken takibe düşen tüketici kredisi toplamı bu rakamın bir miktar altında ve 3.2 milyar TL düzeyinde. Geçen sene 28 Mayıs'ta takibe düşen kredi kartı borcu 3.9 milyar TL'ydi.

Kriz döneminde inanılmaz bir talep gören bu 'modern tefeciler' ekonomideki toparlanma ile müşteri sayısındaki artış hızı azalınca şimdi kampanyalara başladı. Bunlardan biri ise 'mola sistemi' olarak bilinen 'şimdi al dört ay sonra öde' kampanyası. Sistemde borcu taksitlendirilen kredi kartı mağdurları ödemeye eylül ayında başlıyor. Burada borç öteleme yaptıran kartların özel kampanyaları kullanılıyor. Bunların tanıtımı için ise maillerin dışında ATM'lere broşür de dağıtılıyor.

Yasadışı olan ve sıkı takibe alınan bu sistem sayıları giderek artan ve caydırıcı olması için konulan yüksek faizleri ödemek istemeyen borçlular tarafından yoğun ilgi görüyor. Ağırlıklı olarak işletme sahibi erkek ve kadınların tercih ettiği sistemde ortalama bir borç 'yapılandırması' 10 bin lira düzenyinde. Sisteme yeni girişler olmasının yanında konuştuğumuz 'modern tefeciler' sabit bir müşteri kitlesinin oluştuğunu söylüyor. Taksitlendirdiği borcunu da ödeyemeyen kredi kart sahipleri çareyi tekrar aynı tefeciye başvurmakta buluyor. Ancak uzmanlar borçluları yasal yöntemlerin dışına çıkmaması için uyarıyor.

Yüzde 300 artı

Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı'nın (KOM) 2010 raporuna göre tefecilik suçları 2006'dan bu yana yüze 300'ün üzerinde artış gösterdi. Raporda POS cihazları ile yapılan tefeciliğe dikkat çekilirken tefecilerin ticari faaliyet adı altında kamufle olmalarından dolayı takibin güçleştiği vurgulandı. Buna rağmen birçok 'modern' tefecinin belli bir adresi var. Bazılarının internet sitesi de bulunuyor. Yaptıkları kampanyalara dair bilgileri mailler ve broşürlerle olabildiğince çok kişiye ulaştırmaya çalışıyorlar. Yani yasal bir şirket gibi tanıtım kampanyaları düzenliyorlar. Bazı tefecilerin milyonlarca liralık ciroya ulaştığı konuşuluyor.

3 bin 37 kişi yakalandı

Sektörün büyümesi Maliye Bakanlığı'nın ve KOM'un yoğun takibine rağmen sürüyor. KOM, son iki yılda tefecilere yönelik toplam bin 165 operasyon gerçekleştirdi. Bu operasyonlarda 3 bin 37 kişi yakalandı. Tüketiciler Birliği Başkanı Nazım Kaya 'modern tefecilik sektörü'ndeki hızlı büyümeyi, tefecilik kavramının karmaşıklaşmasına bağlıyor.

Çözüm, kart borçlarının yeniden yapılandırılması

"Tüketicilere gelirinin onlarca katı kredi açan ve yüksek faiz uygulayan mı, yoksa yüzde 1 faizle borcu taksitlendirenin mi tefeci olduğu" sorusunu soran Kaya, bankacılık sisteminde köklü düzenlemeler yapılması gerektiğini ifade etti. Kaya, 4 temel düzenleme önerdi. İlki artık altından kalkılamayan hale gelen kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılması. Bu sayede mağdurların tefecilere başvurması engellenecek. Ardından uzun vadede sistemi rahatlatmak için kredi kartı limitlerinin mevzuata göre indirilmesi. Bu düzenlemeyle de borçların çevrilemeyecek boyutlara gelmesinin önüne geçilecek. Üçüncü öneri ise ödeme aracı olan kredi kartlarının, bir kredi aracı olarak kullanılmasını engellemek için asgari ödeme tutarının en az yüzde 40'a çıkarılması. Son olarak ise Merkez Bankası'nın caydırıcı olması için yüksek tuttuğu yüksek faizlerin bu özelliğinin düşürülmesi. Kaya bu düzenlemelerin tefeciliği bitireceğini ve kart mağduru sayısını hızlı bir şekilde düşüreceğini söyledi.

Başbakan dürüst bulmadı, borçlu borcunu çocuğundan bile saklıyor

Tüketiciler Birliği Başkanı Nazım Kaya, kredi kartı mağdurlarının kamuoyuna yansıyandan çok daha yüksek olduğunu belirtti. İnsanların borçlarını söylemekten utandığını anlatan Kaya, "Başbakan da bir konuşmasında kredi kart borçlularını dürüst bulmadığını söyledi. Bu da etkiledi toplumu. Bu konuda ciddi bir sıkıntı var. Eskiden kredi kartı borcu yüzünden intihar edenler haber oluyordu. Artık böyle mağduriyeti olanlar bunu çocuğuna bile söylemekten çekiniyor" dedi.