'Mobilya ithalatında ek vergi' yerliyi sevindirdi, ithalatçıyı üzdü

SERCAN AKINCI - AYSEL YÜCEL / İSTANBUL

Mobilya ithalatına ilave gümrük vergisi, yerli üreticiyi sevindirirken, IKEA, Koçtaş gibi büyük miktarda ithalat yapan perakende zincirlerinde tepkilere neden oldu. İthalata ek vergi getirilmesi Bakanlar Kurulu’nda 6 Mayıs’ta kararlaştırıldı. “İthalat Rejimi Kararına Ek Karar” olarak 23 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayımlandı. Kararda, ithalata ek verginin yüzde 50’yi aşmaması öngörüldü. Ekonomi Bakanlığı da bu oranda ek vergiyi uygulamaya koydu. Buna göre, aralarında oturma mobilyaları, bunların aksam ve parçaları, tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilya ve koltuklar ile yatak takımı eşyalarının bulunduğu bazı ürünlerin ithalatında yüzde 50, aksam ve parçalar için yüzde 25 olarak ilave gümrük vergisi uygulaması başladı. Karar, Türkiye’nin gümrük birliği, serbest ticaret anlaşması ve benzeri anlaşması olan (AB üyesi ülkeler, EFTA üyesi ülkeler, İsrail, Makedonya, Bosna-Hersek, Fas, Batı Şeria ve Gazze Şeridi, Tunus, Mısır, Gürcistan, Arnavutluk, Ürdün, Şili, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Güney Kore, Morityus) dışındaki ülke ve bölgeleri kapsıyor. Kararın ikili etkisi oldu. İlave vergi nedeniyle büyük mağaza zincirleri işlerin zora gireceğini savunurken, yerli üreticiler ise iç piyasanın hareketlenmesini bekliyor. TOBB Mobilya Sektör Meclisi Başkanı ve Doğtaş Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan, “Çin’den ucuz ve kalitesiz mal almak yerine, iç piyasadan ihtiyaçlar karşılanabilir” dedi. İthalatçılar ise karara karşı tepkili. Karar sonrası acil bir toplantı yaparak Ankara’ya sunma kararı aldılar. Karar sonrası en büyük ithalatçılardan IKEA’nın 550 kalemden çok malın ithalatını durdurduğu belirtiliyor.

Yerli: Bizde ucuza üretiyoruz, ilave vergi 200 milyon doları tutacak

TOBB Mobilya Sektör Meclisi Başkanı ve Doğtaş Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan, konunun Gümrük Birliği nedeniyle Avrupa ülkelerini kapsamadığını, kararın, adı geçmese de Çin’den gelen ürünlere karşı alındığını belirtti. Doğan, “Mobilya İthalatında Çin’in ilk sırada. Çin’den ucuz ve kalitesiz mal almak yerine, iç piyasadan ihtiyaçlar karşılanabilir. Mobilya aksesuarları daha çok ithal ediliyordu. Sektörde kapasite kullanım oranı yüzde 75. Toplam 65 bin mobilyacının 35 bini üretim yapıyor. Çin’den gelen ürünler gösterişli olmasına karşın kalitesiz. İthalatı bu yıl 1 milyar dolar olarak öngörüyorduk, kararla birlikte 800 milyon dolarda kalacak gibi... Biz de ucuza üretiyoruz” dedi. 

“Kararla birlikte büyük zincirlerin özellikle aksesuarda sıkıntı yaşayacağı” iddiasını değerlendiren İnegöllü mobilya aksesuar üreticisi Togo-Style yetkilisi Ayhan Acar, “Herhangi bir sıkıntı yaşanmaz. Çin’den ithalat yapılmadığı dönemde de işler yürüyordu. İthalatçı büyük zincirler kendi anlaşmaları nedeniyle sıkıntı yaşanabilir” diye konuştu. Kendilerinin de birtakım ürünlerde ithalat yaptıklarını belirten Boydak Holding Mobilya Grubu Pazarlama Genel Koordinatörü Bilal Uyanık da, ilave vergiler nedeniyle sıkıntı yaşamayacaklarını söyledi. Mobilya sektörünün cari açık vermediğini belirten Uyanık, “İlave vergiler iç piyasayı hareketlendirebilir. Sektördeki hacim düşünüldüğünde ithalat düşük kalıyor. Bu boşluğu iç piyasadan doldurabiliriz. Büyük zincirlerin de iç piyasadan ürün tamamlamaları artar. Bunun yanında aydınlatma gibi ürünler için de ilave vergiler getirildi” diye konuştu. 

"Mağazalar boş kalmaz içeriden mal temin edebilirler" 

İç piyasada her kalitede üretim olduğunu aktaran Yataş Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Altop, ithalat sıfırlansa dahi iç piyasanın yeterli olacağını vurguladı. Sektördeki girdilerin hepsinin yerli üretimi olduğunun altını çizen Altop, ilave vergilerle birlikte üretimin, kalitenin ve ihracatın artacağını savundu. Türkiye’ye ithal giren malların ortanın altında kalitede olduğunu ifade eden Altop, “Mağazaların boş kalması mümkün değil. İç piyasadan mal temini yapabilirler” dedi. 

"Uzun vadede avantaj sağlamayabilir" 

Çilek Yönetim Kurulu Üyesi Talha Çilek de şunları söyledi: “Hem yurtiçi hem de yurtdışı talebi karşılayabilecek güçteyiz. Fakat şahsi görüşüm yerli ithal tüm markaların tatlı bir rekabet içinde Türkiye pazarında satış yapıp herkesin kendini geliştirmesi yönünde. Türkiye’de zaten çok yüksek bir oranda yerli ürünler talep edilmekte ve satılmakta. İthal ürünler piyasaya bir renk ve farklılık katmaktaydı. İthal ürünlere getirilen bir kısıtlama iç piyasaya bir miktar ek talep getirse de uzun vadede piyasanın zenginliği ve kalitesi açısından bir avantaj sağlayacağını söylemek doğru olmayabilir.”

Mobilya ithalatına ek vergi zincirlerde deprem yarattı

Mobilya ithalatında, yerli üreticiyi korumak amacıyla yüzde 50 ek gümrük vergisi getirilmesi İKEA, Crate&Barrel, Koçtaş, Tekzen, Mudo, Migros ve Carrefour gibi zincir mağazalarda deprem etkisi yarattı. IKEA, 550 kalem malda ithalatı durdurdu. Bu grupların üye olduğu Kategori Mağazacıları Derneği (KMB) geçtiğimiz hafta acil bir toplantı düzenledi. Toplantıya katılan firma temsilcilerinin DÜNYA’ya verdiği bilgiye göre toplantıda, IKEA’nın Türkiye’den yaptığı yıllık 650 milyon dolarlık alımın AB’deki farklı ülkelere kaydırabileceği dile getirildi. IKEA’nın, hafta içinde Global IKEA’ya gelişmeyle ilgili bir rapor sunacağı belirtildi. Crate&Barrel temsilcisi, “Alınan karar kalitesiz ve ucuz mallara yönelik değil. Biz neredeyse tüm ithalatımızı ABD’den yapıyoruz. Çin menşeli ürünlerle aynı kategoride değerlendirilmemiz haksızlık” dedi. IKEA gibi yüzlerce kalem üründe ithalatı durduramayacaklarını belirten şirket temsilcisi, “Bizim için mümkün değil. İşlerimizin yüzde 60’ı bu karardan etkilenen ürünler” dedi. Mudo temsilcisi de sıkıntılarını ortaya koyacak girişim yollarının değerlendirdiğini söyledi. 7 zincirden 15 temsilci ve dernek yöneticilerinin katıldığı toplantıda bir ekip oluşturularak kararın etkilerini ortaya koyan bir rapor hazırlaması kararı alındı. Raporda piyasada gerçekte yerli/ithal dengesinin kurulmuş olduğu, bu uygulamanın hem bu dengeyi bozacağı hem de zaman içinde yerli üreticiye olumsuz etkileyeceği yönündeki görüşler yer alacak. Kararı destekleyen üreticilerle olumsuz etkilenen tarafların buluşacağı bir çalıştay toplanması ve bu sürede kararın askıya alınması talebinde bulunulacak.