'Kaçak sigara' açık ara pazar lideri
JTI açıklamasına göre 22 milyar adet sigara yurda kaçak olarak giriyor
YENER KARADENİZ
CENEVRE - Japon sigara şirketi Japan Tobacco International (JTI) yetkilileri, Türkiye bütçesinin hem Avrupa Birliği (AB) ile uyumlu olmayan sigara vergileme sisteminin hem de kaçak sigaranın tehdidi altında olduğunu savundu. Yurda kaçak giren sigara miktarı 22 milyar adede çıkarken bunun maliyeye bedeli 5 yılda 17.9 milyar TL olarak hesaplandı. JTI Başkan Yardımcısı ve Türkiye Genel Müdürü Bilgehan Anlaş, “Kaçak sigara oranı yüzde 20’yi aştı. Bunun yarısı Bulgaristan üzerinden giren bir marka ve bu şu an pazar lideri” dedi. JTI’ın İsviçre’nin Cenevre kentindeki merkezinde tütün ürünlerinde vergilendirme konulu bir toplantı yapıldı. JTI Vergi Direktörü Philip Gambaccini, Türkiye’nin sigara vergilemesinde AB’ye uyumlu hale gelebilmesi için nispi yani oransal vergilemeden maktu vergilemeye geçmesi gerektiğini savundu. Sigara üzerindeki toplam vergi yükünü hiç değiştirmeden bu değişikliğin yapılabileceğini ifade eden Gambaccini, bu sayede sigara şirketlerinin fiyat indiriminden kaynaklanan devletin bütçe kaybının önlenebileceğini kaydetti.
‘Uyum, 1.5 milyar gelir sağlar’
Bilgehan Anlaş da, son bir yılda sigara firmalarının rekabet nedeniyle 30 farklı fiyat indirimi yaptığını, bu nedenle devletin yaklaşık 1 milyar TL vergi kaybıyla karşı karşıya kaldığını söyledi. Vergi kaybını sigara tüketimindeki artışın önlediğini belirten Anlaş, vergilendirmede AB sistemine geçilmemesi halinde, indirim ve vatandaşın ucuz sigaralara yönelmesi nedeniyle devletin kaybının kaçınılmaz olacağını vurguladı. Anlaş, sigara vergilemesinde Türkiye’nin AB ile uyumlu hale gelmesi halinde hem gelirin azalmayacağını hem de hem de vergi yükü artırılmadan ilave 1-1.5 milyar TL toplanacağını öne sürdü.
Kaçağın yarısı Bulgaristan’dan
Anlaş, mevcut vergilendirme modelinin kaçak sigaraya telebi de artırdığına dikkat çekti ve oranın 19.6’dan yüzde 20.3’e yükseldiğini söyledi. İlk kez hem pazarın hem de kaçak oranının arttığına işaret eden Anlaş, “Normalde kaçağın arttığı yıllarda yasal sigara tüketimi düşer, kaçak azalınca yasal sigara satışları artardı. Bu yıl ilk kez böyle bir durumla karşı karşıyayız” dedi. Anlaş ve Gambaccini’nin verdiği bilgilere göre, Türkiye’ye kaçak sokulan yaklaşık 22 milyar adet sigaranın yarısı Bugaristan’da üretilen bir markadan kaynaklanıyor. Yapılan hesaplamalara göre, piyasada 3-3.5 liradan satılan kaçak Bulgar sigarası, Türkiye’nin yılda 2.4 milyar TL vergi kaybına uğramasına neden oluyor. Söz konusu sigara 10 milyara adede yakın satış rakamıyla piyasada en fazla tüketilen sigara markası unvanını da elde etmiş durumda.
Pazar payı yüzde 8'den yüzde 30'a yükseldi
Ana merkezi Japonya’nın başkenti Tokyo’da bulunan JTI, yıllık 12.3 milyar dolar gelir elde ediyor. Şirketin dünya genelinde 8 Ar-Ge merkezi, 25 fabrikası ve 50 bini aşkın çalışanı bulunuyor. Türkiye’de 1990’dan beri faaliyet gösteren JTI, 1993’te üretime, 1994’te ihracata başladı. Şimdiye kadar 2 milyar doları aşan ihracat yaptıklarını dile getiren Bilgehan Anlaş, yıllık 120 milyon dolarlık yurt dışı satış gerçekleştirdiklerini anlattı. Türkiye’de 150 bin noktaya dağıtım yaptıklarını dile getiren Anlaş, 1 milyar doları aşkın yatırım yaptıklarını kaydetti. 23 milyar TL vergi toplanan sektörde 3.3 milyar TL’yi tek başına JTI’ın ödediğini aktaran Anlaş, 2005’te yüzde 8 olan pazar paylarını yüzde 30’a yükselttiklerini sözlerine ekledi.