'Çakma Ekonomi'de dünya ikincisiyiz

ANKARA - Ankara Ticaret Odasının (ATO) hazırladığı, "Çakma Ekonomi" raporuna göre, Türkiye, 3 milyar dolarlık cirosuyla dünyanın ikinci büyük taklit ürün pazarı haline geldi. Türkiye'de tüketicilerin yüzde 58'i "çakma ürün" satın alıyor.

Dijital teknoloji ve elektronikteki gelişmeler sonucunda birebir taklidi yapılamayan çok az ürün kaldığı belirtilen rapora göre, kozmetikten elektroniğe, futbol takımı formasından sigaraya kadar her şeyin "çakması" yapılabiliyor.

Türkiye'de bu ürünlerin pazarının başkenti İstanbul. İstanbul'da, her türlü taklit ürünün satıldığı sosyete pazarlarının müşterileri arasında turistlerin sayısı giderek artıyor. Turistler özellikle spor giyim markalarının taklitlerine rağbet ediyor. Çünkü bu ürünler orjinallerinin üçte biri fiyatına satılıyor.

Sahteciler, iç piyasanın yanı sıra komşu ülkelere ve yakın çevredeki ülkelere de ihracat yapıyor.

En çok taklit edilen markalar

ATO'nun raporuna göre hemen hemen tüm küresel markaların sahtesi yapılıyor. En çok taklit edilen markalar arasında Apple Iphone, Nokia, Nike, Adidas, Puma, Converse, Polo, Panasonic, Microsoft, Citizen, Ray-Ban, Versace, Armani, Gucci, Dolce&Gabbana, Christian Dior, Diesel, Louis Vuitton, Ralph Lauren, Barbie, Prada, Lacoste, Pierre Cardin, Casio, Aiwa, Sanyo ve Sony gibi markalar başı çekiyor.

Sahteciler, bu markaları, logoları ile oynayarak ve isimlerinde harf değişikliği yaparak taklit ediyorlar. Örneğin; Pierre Cardin sahtecilerin elinde "Pierr Mardin" oluyor.

En popüler sahteler

Bir ürün çok tutulduğu zaman mutlaka sahteleri piyasaya çıkıyor. En çok sahtesi üretilen ürünlerin başında son zamanların moda ürünlerinden "ugg" adı verilen kuzu derisi yünlü botlar, saat, futbol takımı forması, spor ayakkabısı, eşofman, çanta, güneş gözlüğü, elektronik ürünler, cep telefonu, oyuncak ve ilaç geliyor.

Kozmetik ürünleri ve temizlik malzemeleri de en çok sahtesi üretilen ürünler arasında yer alıyor. Sahte parfüm, sahte şampuan, sahte çamaşır deterjanı, sahte ped, sahte çocuk bezi gibi ürünler cazip fiyatları sayesinde kolayca alıcı buluyor.

Mısır unundan Viagra

Rapora göre, ilaç sektörü de sahtecilikten nasibini alıyor. Özellikle zayıflama hapları sahtecilerin iştahını kabartıyor. Viagra gibi cinsel gücü artıran ilaçlar da sahtecilerin gözdeleri arasında yer alıyor. Mısır unundan yapılan sahte Viagra, borik asit, kurşun tabanlı boya ve çimento gibi zararlı maddeler içeriyor.

Kırmızı reçete ile satılan kanser ilaçları, kolesterol düşüren ilaçlar, antibiyotikler, vitaminler ve Vermidon, Aspirin gibi ağrı kesiciler de en çok sahtesi üretilen ilaç grupları arasında yer alıyor.

Çakma Tekel 2000

Sigaranın bile çakması yapılıyor. Örneğin Çin'de Tekel 2000 sigarasının sahtesi üretiliyor. Çakma sigaralar kalitesiz tütünden yapılıyor. Maliyeti düşürmek için içine tahta tozu ve bez artıkları karıştırılıyor. Hatta sahte sigaraların içinde küf, böcek ve böcek larvaları ile çok tehlikeli katkı maddeleri de bulunuyor. Ayrıca bu tip yasa dışı ürünler yüksek oranda zifir, nikotin ve karbonmonoksit içeriyor. Piyasada bol miktarda sahte viski, sahte votka, sahte şarap ve sahte rakı da satılıyor.

Sahtecilerin rağbet ettiği sektörlerden biri de kuyumculuk sektörü. Rapora göre özellikle "sahte altın" satışı Türkiye'de çok yaygın. Milli piyango bileti ve Kazı Kazan'ın da sahtesi yapılıyor. Özellikle büyük ikramiyeler dağıtılan yılbaşı öncesinde, piyasadaki sahte milli piyango bileti sayısı artıyor.

Gıda sahtecileri insan hayatıyla oynuyor

ATO'nun raporuna göre, gıda sektöründe de akla hayale gelmeyecek yöntemlerle sahtecilik yapılıyor. Zeytin havuzlarına paslı demir atılarak zeytinler karartılıyor. Küflü kaşardan eritme peynir yapılıyor. Ufalanmış peynir jelle birleştirilip yeniden kalıp peynir yapılıyor. Beyaz et klora batırılıp taze görüntüsü veriliyor. Yağ ve kemik külünden lahmacun yapılıyor. Süt tozunun içine tebeşir tozu ve pudra şekeri katılıyor. Tereyağına margarin ve patates karıştırılıyor. Kakaolu fındık kremasında kakao yerine keçiboynuzu tozu, kakao yağı yerine margarin kullanılıyor. Salam, sosis gibi gıdaların içine et yerine nişasta, tavuk derisi, kırmızı etin kasaplarda kullanılmayan kanlı kısımları, zar, kan, bol baharat ve tuz konuluyor. Baklava ve kadayıfın içine fıstık yerine bezelye konuyor.

Raporda, çakma ürün ticaretinin, 400 milyar dolar civarında bir büyüklüğe sahip olan uyuşturucu ticaretini solladığı, dünya çakma ürün pazarının büyüklüğünün küresel kriz ortamında tüketicilerin ucuz ürünlere yönelmesinin de etkisiyle 1 trilyon dolara ulaştığı belirtiliyor.

İşportada da internet sitelerinde de bulmak mümkün

Çakma ürünleri işportada da internet sitelerinde de bulmak mümkün. Kimi bu ürünleri işporta tezgahında satarken kimi Çin'deki fabrikalardan sudan ucuz fiyatlarla aldıkları çakma ürünleri internette orijinal diye satıyor. İzlenen yollardan birisi de kadınların "gün" adı verilen toplantılarına katılarak katalog üzerinden sipariş almak. Satıcılar, aldıkları siparişleri getirttikten sonra evlere teslim ediyorlar.

Aygün: Sahte ve taklit ürün alırsanız binlerce kişiyi işsiz bırakırsınız

ATO Başkanı Sinan Aygün, rapora ilişkin değerlendirmesinde, sahteciliğin başlı başına bir sektör haline geldiğini belirtti.

Sahtecilik sektörünün reel sektörü tehdit ettiğini belirten Aygün, tüketicilere, "Sahte ve taklit ürün satın alırsanız binlerce kişiyi işsiz bırakırsınız. Vergi kaybı, üretim kaybı ve kayıt dışı istihdama aracılık etmiş olursunuz. Ayrıca aldığınız sahte ürün kısa bir süre sonra kullanılmaz hale geleceği için paranız da boşa gider" uyarısında bulundu.

Aygün, Marka Koruma Grubu'nun araştırmasına göre tüketicilerin yüzde 58'inin çakma ürün satın aldığını, sahteciliğin Türkiye ekonomisinde toplam 11,9 milyar liralık üretim kaybına, 6,6 milyar liralık vergi kaybına ve 60 bin kişilik de istihdam kaybına yol açtığını vurguladı.

Bu konuda belediyelere büyük iş düştüğünü belirten Aygün, "Belediyeler işporta ve sosyete pazarları ile yeterince mücadele etse sahteciliğe büyük bir darbe vurulmuş olur" dedi.