Yabancılar 10 yılda 65 milyar dolar transfer etti
Sıcak para kazancı olarak transfer edilen tutar, doğrudan yatırım karşılığı kâr transferinin %48 üzerinde gerçekleşti
HÜSEYİN GÖKÇE
Yabancıların son 10 yılda Türkiye’deki doğrudan yatırımlarından yaptıkları kâr transferleri ve sıcak para fonlarının hisse senedi, DİBS gibi portföy yatırımlarından elde ederek ülkelerine aktardıkları toplam kâr transferi 64 milyar 982 milyon dolara ulaştı. DÜNYA’nın Merkez Bankası verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, yabancıların Türkiye’deki doğrudan yatırımlar ve portföy yatırımları bakımından 2014 yılında elde ederek ülkelerine aktardıkları kaynak transferi 2014 yılında azalsa da 2015’in ilk 4 ayında yüzde 29.9 artış gösterdi. Geçen yıl ocak-nisan döneminde doğrudan yatırım kapsamında 1 milyar 38 milyon dolarlık kar transferi gerçekleştiren yabancıların, bu yılın aynı dönemindeki transfer miktarı yüzde 84.2 artarak 1 milyar 912 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde portföy yatırımları kaynaklı yurtdışına aktarılan kazanç tutarı yüzde 0.1 (2 milyon dolar) azalsa da toplam kaynak transferi yüzde 29.9 artarak 3 milyar 787 milyon dolara yükseldi.
Yabancıların 2005 yılından, 2015 yılı Nisan sonuna kadar doğrudan yatırım kaleminden yaptıkları kar transferi 26 milyar 226 milyon doları buldu. Bu kalemde en yüksek transfer 3 milyar 667 milyon dolar ile 2013 yılında gerçekleştirilirken, ekonomik krizin yaşandığı 2008-2009 döneminde kar transferi 900 milyon dolar civarında azalarak 2 milyar 33 milyon dolara geriledi. Kar transferi, 2010’da 2 milyar 871 milyon dolar, 2011’de 2 milyar 31 milyon dolar, 2012’de 2 milyar 641 milyon dolar, 2023’te 3 milyar 667 milyon dolar, 2014’te ise 2 milyar 630 milyon dolar oldu.
Kazanç transferi 40 milyar dolara yaklaştı
2005 yılından bu yana yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek ülkelerine aktardıkları kazanç tutarı ise 38 milyar 756 milyon dolara ulaştı. Son 10 yıllık dönemde 2009 yılındaki 2 milyar 994 milyon doların altına düşmeyen kazanç transferi, en yüksek değerine ise 2014 yılında 4 milyar 219 milyon dolar ile ulaştı.
Yabancı yatırımcıların 2005 yılından bu yana portföy yatırımları ve doğrudan yatırım kaynaklı bu yana ülkelerine aktardıkları toplam para ise 64 milyar 982 milyon dolara ulaştı. 2005 yılında 4 milyar 377 milyon dolarlık kaynak transferi gerçekleşirken, 2008’de 6 milyar 480 milyon dolar, 2013 yılında 7 milyar 408 milyon dolarlık çıkış yaşandı.
Doğrudan yatırım kaynaklı transfer daha hızlı arttı
Rakamlar yabancıların, katma değerli ve istihdamı artıran doğrudan yatırımlar yerine, sıcak paraya dayalı portföy yatırımlarını daha çok tercih ettiklerini gösterdi.
Kaynak transferinde rakamsal bazda portföy yatırımları daha ön plana çıksa da, doğrudan yatırım kaynaklı kar transferinin artış hızı, portföy yatırımı kaynaklı transferin üzerinde gerçekleşti. Doğrudan yatırımlar kapsamında kar transferi 2014 sonu itibarıyla 10 yıl öncesine göre yüzde 150 artarken, portföy yatırımları kalemindeki artış yüzde 26.8’de kaldı. Toplam kaynak transferindeki artış oranı ise yüzde 56.4 oldu.
