Piyasa koalisyonu bekliyor

UĞUR YILMAZ - BORSA/FİNANS SERVİSİ

Piyasada seçim ardından yaşanan belirsizlik şoku dün yerini tedirgin bir koalisyon beklentisine bıraktı. İlk sonuçların ardından euro ve dolarda yüzde 5’in üzerinde yükselişler görülmüş, borsa endeksi yüzde 8’in üzerinde satışla açıldıktan sonra günü yüzde 5 düşüşle kapatmıştı. Faizler ise yaklaşık 50 baz puanlık yükselişle yüzde 10’nun üzerine çıkmıştı. Bu dalgalı seyrin ardından piyasada dün dolar 2,73’lere gerilerken, BIST 100 endeksinde kayıpların küçük bir kısmı geri alındı. 2 yıllık gösterge faiz ise yüzde 10 üzerindeki seyrine bir miktar gerilemeyle devam etti. 

Piyasanın ilk günkü tepkisi erken seçim olasılığı için gelirken, genel başkanların ilk açıklamalarına rağmen AK Parti ve MHP’nin koalisyona gidebileceğine yönelik beklenti piyasadaki seyrin sakinleşmesine yol açtı. Öte yandan CHP ve HDP’nin de koalisyona yeşil ışık yakmasıyla ikna edilebilirse MHP’nin desteklediği bir hükümet ihtimali de piyasadaki iyimserliği artırdı. Global konjonktürün de etkisiyle 6 aya varabilecek yeni bir seçim süreci piyasalar için en belirsiz senaryo olarak öne çıkıyor. Bu doğrultuda, koalisyon ihtimalini güçlendiren her bir haberin piyasalarda pozitif fiyatlandığı ifade ediliyor. 

En kötü henüz fiyatlanmadı 

Gelişmeleri değerlendiren bir bankanın döviz masası işlemcisi, “Ne AKP’nin ne de diğer partilerin AKP ile koalisyona sıcak bakacağını düşünüyoruz. Piyasada hükümetin kurulma sürecinin uzayacağı endişesi satış baskısı yaratıyor. Ancak henüz fiyatlamaların hükümetin kurulma sürecinin tamamen başarısız olacağı ya da yeni bir seçim ve bu seçimin sonunda da benzer bir tablo çıkması halinde aylarca belki bir yıla sürecek bir hükümetin kurulamama senaryosunun henüz fiyatlamasını tam olarak yansıttığını düşünmüyoruz. Bu nedenle siyasilerden gelen açıklamaları detaylarıyla izliyor olacağız. TL’deki ilk tepki tamamlandı diyebiliriz ancak sürecin belirsizliğini artıracak açıklamalar olası bu nedenle satış baskısı ve dalgalanmanın devamı da olası” diye konuştu.

Merkez Bankası’ndan ikinci müdahale

Dövizdeki hızlı yükseliş ardından bankaların Merkez Bankası’nda tuttuğu dövizlerin depo faizleri indirilmişti. Pazartesi günü sabah saatlerinde bu önlemi alan Merkez Bankası bir diğer adımı da dün attı. TCMB, dolar cinsinden tutulan zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara uygulanan gecelik faiz oranını yüzde 0,15’e çıkardı.

Senaryo içinde senaryo

CHP-MHP-HDP koalisyonu

Bunun için öncelikle Cumhurbaşkanı’nın hükümeti kurma görevini AKP dışında bir partiye vermesi gerekiyor. Cumhurbaşkanı’nın bu yolu tercih etmeyip (ki teamüller bu yönde değil) erken seçime gitme kararı alma ihtimali de yüksek. Öte yandan MHP'nin HDP ile hiçbir şekilde koalisyon kurmayacağını açıklaması bu senaryoyu zayıfl atan temel etken. Ancak CHP ile HDP'den koalisyona gelen yeşil ışık nedeniyle dışarıdan destekli bir hükümet kurulması da mümkün.

AKP-MHP koalisyon

Çözüm süreci konusundaki ciddi görüş ayrılıkları, bu iki partinin koalisyon yapma ihtimalini zorlaştırmakta. İlk aşamada koalisyona gitmeyeceğini açıklayan MHP'den daha sonra gelen sinyallere göre Cumhurbaşkanı etkisinin az olduğu bir ortaklığın mümkün olabileceği bildiriliyor.

AKP-CHP koalisyonu

Parti programlarındaki köklü farklılıklar, uzun ömürlü böyle bir koalisyon ihtimalini zayıflatıyor. İki parti arasındaki derin görüş ayrılığı koalisyon önündeki temel engel olurken hükümetin uzun süre kurulamadığı ve ekonomik göstergelerin bozulduğu bir ortamda bu zayıf olasılığın gündeme gelebileceği belirtiliyor.

AKP-HDP koalisyonu

HDP’nin başkanlık sistemine net bir şekilde karşı olması ve barış sürecinde yaşanan sorunlar bu ihtimali de zayıflatmakta. Ayrıca seçim sonrası HDP'den gelen ilk açıklamalarda AKP ile koalisyon kurulmayacağı beyanı, seçim öncesi güçlü görülen bu ihtimalin zayıflamasına neden oluyor.

AKP azınlık hükümeti

AK Parti herhangi bir parti ile koalisyon kurmak yerine, dışarıdan destek alarak tek başına da hükümeti kurabilir. Bu durumda hükümet güven oyu aldığı takdirde işleyiş devam eder. Fakat herhangi bir yasa çıkarken Parlamentoda AKP’nin her seferinde desteklenebilmesi için çeşitli siyasi pazarlıklar yapılıyor olması gerekir. Öte yandan hükümetin düşmesi için gerek sayı olan 276’nın altında kalındığı için, her an hükümetin düşmesi söz konusu olabilir.

“Şahin bir Fed’e karşı savunmasız kalabiliriz”

Berenberg Türkiye Ekonomisti Wolf-Fabian Hungerland, yeniden seçim yapılırsa büyük belirsizlikler ortaya çıkabileceğini belirtti. Hungerland, “Tahminlerimize göre aşağı yönlü riskler arttı. Siyasi istikrarsızlık ve zayıflayan ekonomisiyle Türkiye, tekrar yükselen enflasyonla mücadeleyi tehlikeye atabilir. Sonunda, yüksek siyasi istikrarsızlık, zayıf büyüme ve Merkez Bankası’na uygulanan baskının yanı sıra yüksek dış borçla geniş cari açık kombinasyonu Fed’in bir şahin hamlesine karşı Türkiye’yi daha savunmasız hale getirir” dedi.

“Merkez Bankası faiz artırımına gidebilir”

Rabobank Gelişmekte Olan Piyasalar Kur Stratejisti Piotr Matys, TL’nin, politikacıların ifadelerine karşı daha kırılgan hale gelebileceğini, Merkez Bankası’nın TL üzerindeki risklerin belirginleşmesi durumunda elindeki bütün araçları kullanmak zorunda kalacağını dile getirdi. Dolar/TL’de sert hareketlerin sadece bir başlangıç olabileceğini ve 3 TL seviyesinin görülebileceğini kaydeden Matys, bu durumda TCMB'nin faiz oranlarını sert şekilde artırmak zorunda kalabileceğini söyledi.