Nakite sıkışan KOBİ’leri vergi taksit yağmuru vurdu

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Nakite sıkışan KOBİ’ler bu dönemde bir de üst üste gelen vergi ödemeleri ve yapılandırma taksitleri ile uğraşıyor. Mükellefler bugün (4 Ağustos) bir dizi ödeme ile karşı karşıya. Geçen aydan ertelenen yapılandırma taksiti ile bu ayın taksiti üst üste binince özellikle bu ertelemede iki taksitin birlikte ödeneceğini bilmeyen küçük şirketler için büyük bir şok oluştu. Uzmanlar bu nedenle pek çok şirketin yapılandırmasının bozulabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın üst üste aynı güne denk gelen bu ödemelerle ilgili ise herhangi bir çalışmasının bulunmadığı öğrenildi. Geçen aydan ertelenen yapılandırmanın ilk taksitinin yanı sıra bugün yapılandırmanın ikinci taksit ödemesi de yapılacak. Yine bugün gelir vergisinin ikinci taksiti ve motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksiti ödenecek. Tüm şirketler ama özellikle de KOBİ’ler kredi bulmanın çok zor olduğu bu günlerde ödemelerin yağmur gibi yağması nedeniyle nakit akışını yönetmekte çok daha fazla zorlanır hale geldi. Ağustos ayında ayrıca ek motorlu taşıtlar vergisinin de birinci taksiti bulunuyor.

Haklarını kaybedebilirler

DÜNYA Gazetesi Yazarı Zeki Gündüz, küçük ve orta ölçekli işletmeler bakımından nakit akışını yönetme noktasında zaten zor günler yaşandığını, kredi sıkışıklığının tüm işletmeleri etkilediğini, böyle bir dönemde vergi açısından yapılan tüm düzenlemelerin şirketlerin nakit akışını da gözetmesi gerektiğini söyledi. Gündüz, vergi mükelleflerinin üst üste gelen ödemelerinin altını çizerek, nakit sıkışıklığının her alanda dile getirildiği bu günlerde birçok şirketin yapılandırma hakkını kaybetme riski ile karşı karşıya kalmaması için sürecin doğru planlanmasının öneminin altını çizdi.

DÜNYA Gazetesi Yazarı Talha Apak ise vatandaşta sürekli ertemeler nedeniyle bir beklenti oluştuğunu, bu durumun yeni ertelemelere yol açtığını ve son ödeme günlerinde büyük yoğunluklar oluşarak mağduriyetlere neden olduğunu belirtti. Apak, “Mükellef nasıl olsa ertelenir diye ödemeyi son güne bırakıyor.

Teknik altyapımız birçok ülkeden daha ileri ancak tüm ödemeler tek güne sıkışınca sistem kilitlenebiliyor. Vatandaşlar çok sayıda ödeme gününü takip etmekte de zorlanıyor. Maliye her ödeme için ayın 1 ve 15’inci günlerini sabitlese daha düzenli bir yapıya geçilebilir” ifadesini kullandı. DÜNYA Gazetesi yazarı Funda Başaran Yavaşlar da “7440 Sayılı Kanun’un son ödeme tarihi bugün doluyor. İlk taksit ödeme süresi uzatıldığından, birinci ve ikinci taksitlerin bugün birlikte ödenmesi gerekiyor.

Ödememe halinde, 7440 sayılı Kanun’dan yararlanma imkânı kalkıyor” bilgisini verdi. Yavaşlar mükelleflerin zor bir durumda olduğunu şöyle anlattı: “Diğer yandan, motorlu taşıtlar vergisi mükelleflerinin normal MTV’lerini ödemeleri için süre, -yapılan süre uzatımı nedeniyle bugün dolmakta ve bu ay, 7456 Sayılı Kanun ile getirilen ek motorlu taşıtlar vergisinin (EMTV) ilk taksiti de ödenmek zorunda.

Ödememe halinde, araç satış ve devri yapılamadığı gibi muayenesi de yaptırılamıyor. EMTV’nin ödenmemesi halinde ayrıca, trafikten çekme, hurdaya çıkarma ve yurt dışına çıkarma nedeniyle tescil kaydı kapatma işleminin yapılması da yasaklanmış vaziyette.

Dolayısıyla, ödeme zorluğu yaşayan mükellefler oldukça zor bir durumdalar. Diğer yandan, ödeme yapabilecek durumda olan mükellefler bakımından ise Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sitesine giriş an itibariyle oldukça zor. Bu, yaşanan yoğunluktan kaynaklı bir durum.“ DÜNYA yazarı Bülent Yıldırım da konu ile ilgili yorumunda, “Bugünlerde firmaların nakde ulaşması daha zor olduğu için, krediyle dönen firmaları ve nakit akışında problem olan firmaları bu ödemeler zorlayacaktır diye düşünüyorum” dedi.

"Sistemsel yoğunluklardan ödemeler yapılamayabilir"

Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Genel Başkanı Emre Kartaloğlu, şu yorumda bulundu: “4 Ağustos 2023 günü elektronik ödeme ve bildirim sistemlerinde yoğunluk anlamında önemli günlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Bir bütün olarak tüm vergi ve SGK primlerinin ödeme süresi ile bildirimlerin verilme süresinin, neredeyse aynı güne uzatılmış olmasının bir yandan yine ilgili kurumlarımızın elektronik sistemlerinde sistemsel bir yoğunluk oluşturabileceği, ödemelerin ve bildirimlerin sistemsel yoğunluklar nedeniyle yapılamaması gibi bir durumla karşılaşabileceğimizi belirtmek istiyorum.

Diğer yandan da yüklü tutarda vergi ve primlerin ödenmesi ile karşı karşıya kalınacak olması nedeniyle işletmelerimizde nakit dengesinin sağlanması bakımından gerekli planlamaların son ana kalmadan yapılmasında yarar olduğunu düşünüyorum.”

"Mükelleflere son bir imkân tanınabilir"

Funda Başaran Yavaşlar önemli bir konuya daha vurgu yaptı: “7440 Sayılı Kanun’da Cumhurbaşkanı’na başvuru, bildirim ve beyan süreleri 30 Haziran 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil); bu başvuru, bildirim ve beyana ilişkin ilk taksit ödeme süreleri ise 31 Temmuz 2023 tarihine uzatma yetkisi verilmişti ve Cumhurbaşkanı hâlihazırda bu yetkisini kullandı. Bundan sonra artık, geriye yönelik bir yasal düzenleme ile ve -tahsilatın zamanında yapılmasındaki- kamu yararı da etkilenmeyecek şekilde bir faiz uygulamasıyla ilk iki taksiti ödeyemeyenlere son bir imkân tanınabilir.

Bir diğer imkân, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, beyannamelerin verilme ve ödeme sürelerinin son gününü, kanunî süresinden itibaren bir ayı geçmeyecek şekilde yeniden belirleme yetkisini yeniden kullanması. Her durumda, bugün ödeme yapamayacak olan mükellefler, en azından MTV ve EMTV bakımından tecil imkanından yararlanabilirler. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun (md.48), kamu borcunun ödenmesi halinde çok zor duruma düşecek mükelleflere, yazı ile başvurma ve teminat gösterme şartıyla tecil imkânı tanıyor. Tecil faizi halen aylık yüzde 2, yıllık yüzde 24.”

Bugün son gün…

31 Temmuz’da ödenmesi gereken 2023 yılına ait gelir vergisinin 2. taksiti, motorlu taşıtlar vergisinin 2. taksiti ve 7440 sayılı Kanun’un peşin ve 1. ile 2. taksitlerinin ödeme süresinin uzatılması ile 31 Temmuz 2023 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2023/Haziran dönemine ilişkin “Form BaBs” bildirimlerinin verilme ve mezkûr tarihe kadar elektronik defter (e-Defter) uygulamasına dâhil olanlar tarafından oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken “Elektronik Defter Beratları”nın yüklenme süreleri bugün doluyor.