Kredilere uygulanan standartlar sıkılaştırılacak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2014 yılının son çeyreğinde gerçekleşen değişimler ile bankaların 2015 yılının ilk çeyreğine ilişkin beklentileri içeren Ekim-Aralık 2014 dönemi "Banka Kredileri Eğilim Anketi" sonuçlarını yayımladı. 

Ekim-Aralık 2014 dönemi sonuçları incelendiğinde; bankaların hem işletmelere kullandırılan kredilerde hem de bireysel kredilerde standartları sıkılaştırdığı görüldü. 2015 yılının ilk çeyreği için beklenti; standartlardaki sıkılaşma eğiliminin devam edeceği yönünde oldu. Kredi talebi açısından bakıldığında; işletmelerin banka kredilerine olan talebi daralırken, bireysel kredilere olan talep arttı. 

Bankaların fon sağlama imkanlarının gelişimi incelendiğinde; yılın son çeyreğinde yurtdışı fonlama koşullarının önceki çeyreğe göre destekleyici yönde değiştiği, yurtiçi fonlama koşullarının ise sıkılaştığı gözlendi. 

Ekim-Aralık 2014 döneminde bankalar, genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştırdı. Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki nedenler olarak; risk algısı, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları ile diğer bankaların rekabeti gösterildi. 2015 yılının ilk çeyreği için beklenti, standartların sıkılaştırılacağı yönünde oldu. 

 "2015 yılının ilk çeyreği için beklenti, kredi talebinin artacağı yönünde" 

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında; bankaların faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar ile daha riskli olarak değerlendirdikleri krediler üzerinden aldıkları kar marjını artırdığı, teminat ihtiyacı ve vade koşulunu sıkılaştırdığı görüldü. 

Ekim-Aralık 2014 döneminde genel olarak işletmelerin banka kredilerine olan talebi önceki çeyreğe göre geriledi. Talepteki gerilemenin ardındaki nedenler olarak sabit yatırımlar ile birleşmeler/satın almalar ve yeniden yapılanmalardan kaynaklanan finansman ihtiyacındaki azalma ve alternatif finansman kullanımı gösterildi. Stok artırımı ve işletme sermayesi gereksinimi ile borcun yeniden yapılandırılması, talebi artırıcı yönde etkileyen faktörler oldu. 2015 yılının ilk çeyreği için beklenti, kredi talebinin artacağı yönünde oldu. 

Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, diğer bireysel krediler başta olmak üzere tüm bireysel kredilerde standartların sıkılaştırıldığı görüldü. Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki neden olarak risk algısına ilişkin faktörler gösterildi. Gelecek çeyrek için beklenti, bireysel kredilere uygulanan standartlardaki sıkılaşma eğiliminin devam edeceği yönünde oldu. 

Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında; konut kredilerinde faiz dışında alınan ücret ve komisyonları düşüren bankaların; taşıt kredilerinde koşul ve kuralları değiştirmediği, diğer bireysel kredilerde ise hem fiyat hem de fiyat dışı koşul ve kuralları sıkılaştırdığı görüldü. 

"2015'in ilk çeyreğinde; konut ve taşıt kredilerine olan talebin gerilemesi bekleniyor" 

2014 yılı son çeyreğinde, tüm bireysel kredilerde talep artışı yaşandı. Konut kredileri açısından bakıldığında, alternatif finansman kullanımı ile konut alımı dışındaki tüketim harcamalarındaki artıştan kaynaklanan aşağı yönlü baskıya karşın konut piyasasına ilişkin beklentilerle tüketici güveninin talebi artırdığı görüldü. Taşıt kredilerinde, bireysel tasarruflar talep artışına neden olurken, diğer bireysel kredilerde bireysel tasarruflar ile tüketici güveninin talep artışında rol oynadığı gözlendi. 2015 yılının ilk çeyreğinde; konut ve taşıt kredilerine olan talebin gerilemesi, diğer bireysel kredilere olan talebin ise artışını sürdürmesi bekleniyor. 

Bankaların fon sağlama imkanları açısından bakıldığında; yurtiçi fonlama koşullarının yılın üçüncü çeyreğine göre sıkılaştığı, yurtdışından fon sağlama koşullarının ise gevşediği görüldü. 2015 yılının ilk çeyreğinde, yurtiçi fonlama koşullarının gevşemesi, yurtdışı fonlama koşullarının ise sıkılaşması bekleniyor.