Krediler Van ve Hakkari'ye aktı

ECE CEYHUN

2011 yılında deprem felaketiyle sarsılan Van yaralarını kredi ile sarıyor. Kredilerini depremden bu yana ikiye katlayan Van’da artış ağırlıklı olarak ticari kredi. Bu yılın ilk altı aylık döneminde de en çok kredi kullanan il olan Van’da toplam 3.4 milyar TL’ye geldi. Bireylerin kredi ve kart kullanımı birlikte bakıldığında ise Hakkarili vatandaş daha hızlı çıktı. Ayrıca illerdeki bireysel kredi ile ticari kredi kullanımının dengesine bakıldığında 6 aylık veriler daha normal çıktı. Artık şirketlerinden daha fazla kredi kullanan 16 ildeki vatandaş reel sektör ile başa baş geldi. Bu yılın haziran ayında bankacılık sektörünün nakdi kredi hacmi yılbaşına göre yüzde 7.4, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 22’lik artışla 1 milyar 112 milyon TL’ye çıktı. Her zaman olduğu gibi İstanbul 451.4 milyar TL ile kredilerin aslan payını aldı. 

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun FİNTÜRK verilerine göre yıllık bazda bakıldığında yüzde 22 ortalama artışı aşan il sayısı 20 oldu. Sanayi illerinin de yer aldığı 20 il içinde en hızlı kredi artışını Van sağladı. 2011 yılında deprem ile sarsılan Van’da bu tarihte 1.6 milyar TL olan nakdi kredi hacmi 2013 Haziran ayında 2.3 milyar TL’ye yükselirken 2014 Haziran ayında 3.4 milyar TL’ye yükseldi. Yine yıllık bazda nakdi kredi hacmini en hızlı artıran ikinci il Konya oldu. Konya’da yıllık artış yüzde 33 olurken bu ili Hakkari ve Gaziantep yüzde 30’ar, Muş yüzde 29, Şırnak yüzde 26 ve Kahramanmaraş yüzde 26,4’lük artışlarla izledi. 3 büyük ilden İstanbul ve Ankara ortalamanın üzerinde kredi artış hızını yakalarken İzmir yüzde 15.8’lik artışla epey geriden takip ediyor. Sektör kredi kullanımında alınan tedbirler nedeniyle frene basarken henüz kredi artışı yerine kredi azalışı yaşayan bir il yok. Ama kredi artış hızı yüzde 10 barajının altında kalan 8 il var. Bunlarda Bayburt, Hatay, Isparta, Zonguldak, Siirt, Tokat, Kastamonu ve Burdur olarak sıralanıyor. 

Ankara 100 milyar TL ticari kredi hacmini devirdi

BDDK’nın FİNTÜRK verileri baz alınarak yapılan ticari kredi hesaplamasına göre de 775,3 milyar TL’lik nakdi ticari kredinin dağılımına bakıldığında miktarsal olarak en büyük pay 346,1 milyar TL ile İstanbul’un. Bu ili 100 milyar TL barajını aşan Ankara izliyor. Ankara’da ticari kredi portföyü 100,9 milyar TL. Üçüncü il ile aradaki fark ise büyük. İzmir’in toplam hacmi sadece 36,5 milyar TL. Bu rakam neredeyse İstanbul’un 10’da biri. Ankara hariç tutulduğunda kalan 79 il, İstanbul’un kredi hacmine erişemiyor. Miktarsal olarak İstanbul’un çok altında kalsa da illerin kredilerini artırma hızlarına bakıldığında orada da ilk sırada Van yer alıyor. Sadece 2013 sonuna göre bakıldığında bile Van’daki kredi artış hızı yüzde 41.2 düzeyinde. Bu ili de Elazığ izliyor. 

Bireyselde sadece 2 il %10 barajını aşabildi 

Vatandaşın tüketici kredi ve kredi kartı kullanımı birlikte değerlendirildiğinde en hızlı artış ise Hakkari’den çıkıyor. Hakkari’de bireylerin borçluluğu 6 ayda yüzde 14.4 artmış. Bu ili yüzde 10.8 ile Şırnak izliyor. Daha sonra gelen illerde ise artış hızı hiç yüzde 10 seviyesini geçemiyor. Bu cephedeki manzara otoritenin de hane halkı borçluluğunda artış hızını düşürme isteği ile örtüşüyor. Hatta Amasya, Adıyaman, Elazığ ve Adana’da artış yerini düşüşe bırakıyor. Bireysel kredilerin ortalama yüzde 1,64 arttığı hesaplandığında 28 il bu hızın altında kalmış. 

Sanayisinden borçlu iller

2013 yılı sonunda illerin bireysel borçluluğu ile şirketlerinin borçluluk oranına bakıldığında 16 ilde vatandaşın işletmelerden daha fazla kredi kullandığı görülüyordu. Haziran ayında aynı veri hesaplandığında ise durum eskisinden daha iyi. Oranlar artık neredeyse başa baş noktasına gelmeye başlamış. Şirketlerinden çok bireylerin borçlu olduğu iller ise Hakkari, Tunceli, Giresun, Bartın ve Sinop olarak sıralanıyor. Bankacılar bunu “KOBİ ve esnafın cebi ile kasası aynıdır” bakışı ile açıklıyor.