Kredi pazarlayan bankacı iki defa düşünecek!
Bankaların kredi verme iştahını sınırlama konusunda son yıllarda yapılan çalışmaların ardı arkası kesilmiyor. BDDK’nın son çalışmasında bankacıların jestiyonlarına da tırpan geliyor
Ece CEYHUN
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bankaların kredi verme süreçlerini yeniden şekillendirmeye hazırlanıyor. Bankaya kredi müşterisini getirdiği noktada sorumluluğu azalan ‘kredi pazarlamacısı’ bundan sonra o kredinin sağlığından vade bitimine kadar sorumlu olacak. Ayrıca krediyi getirmesi nedeniyle hak kazandığı ‘jestiyonu’u da tek seferde değil kredi vadesi ile doğru orantılı olarak alacak. Eğer kredide problem olursa bankacının aldığı jestiyonun iadesi de söz konusu olabilecek. Artık bankacı kredi verirken veya krediyi pazarlarken iki kere düşünecek.
Sapanca’da çalıştay yapıldı
Geçtiğimiz hafta sonu bankacılar için hareketli geçti. Türkiye Bankalar Birliği ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ilk defa bir çalıştay düzenledi. Sapanca’da yapılan çalıştaya TBB üyesi bankaların KOBİ ve ticari kredilerden sorumlu genel müdür yardımcıları ve ilgili üst düzey çalışanları katıldı. ‘Kredi izleme rehberi’ olarak adlandırılan ve bankacıların BBDK’nın ‘check list’i olacak dediği yeni dikkat edilecek kurallar listesi 180 maddeden oluşuyor. Kredi İzleme Rehberi çalışmasıyla kredi riskinin daha kontrollü alınmasını hedefini taşıyor. BDDK bankacılık sektöründe asgari işleyişi yönetmelik ve tebliğlerle düzenlerken, oluşturulan rehber iç işleyişi düzenleyecek. BDDK, kontrollü risk algısı oluşturmak isterken kredi riskini, başta likidite olmak üzere diğer risk kalemleri de izleyecek.
Mahalle baskısına son
DÜNYA’nın edindiği bilgiye göre çalışmayla kredi pazarlama ile kredi tahsis bölümleri arasındaki bağ kuvvetlendirilmek isteniyor. DÜNYA’ya bilgi veren bir bankacı, “Bankaların kredi pazarlama bölümleri biraz da hedef tutturma kaygısı ile pek çok kredi müşterisi getirir. Her dosya kredi tahsis bölümünün önüne gelir. Bir süre sonra psikolojik olarak tahsis bölümünün üzerinde ‘mahalle baskısı’ oluşur. Pazarlamanın sorumluluğu da müşteriyi getirdiği noktada biter. Şimdi BDDK diyor ki; müşteriyi sadece kapıya kadar getirmekten değil o kredinin sağlığından da sorumlu olacaksın” dedi.
Bir başka bankacıda hafta sonu yapılan çalışma hakkında bilgi verirken “Taslaktan önce karşılıklı görüş alışverişinde bulunuldu. Anlayışın ‘kredi bulayım kullandırayım’ mantığından çıkartılarak ‘riski kontrollü alalım’ perspektifine oturtulmak isteniyor” ifadelerini kullandı.
Jestiyonlara da tırpan
Bir başka bankacı da 180 maddenin içinde krediyi getirene verilen jestiyonların ödenmesinin de bu kapsamda yeniden ele alındığını kaydetti. Bankacı şöyle konuştu: “Diyelim ki 100 liralık bir kredi verdiniz. Hemen akabinde bunun jestiyonunu tek seferde alıyorsunuz. Şimdi, eğer düzenleme aynen kalırsa, jestiyonunuzu tek seferde alamayacaksınız. Kredi vadesi 5 yılsa sizde 5 yılda alacaksınız. Ya da işten ayrıldıysanız çalıştığınız dönem içinde bonusunuzu alacaksınız. Üstelik kredi canlı ve sorunsuz ise. Eğer kredide problem olursa jestiyonu iade edeceksiniz. Böylece sorumluluk aslında bankanın tüm kademelerine yüklenmiş olacak. En başta kredi pazarlama da çalışan kişi risk sorumluluğu anlayışı ile çalışmaya başlayacak.”
Müşterinin özkaynağını da gözetecek
Bu rehberin bankaların organizasyon yapısını da önemli ölçüde etkileyebileceği tahmin ediliyor. Çünkü BDDK, kredi pazarlama, tahsis ve izleme birimlerinin ayrı ayrı genel müdür yardımcılıkları altında örgütlenmesini istiyor.
Rehberde bankacıların dikkatini çeken bir başka düzenleme ise krediyi kullanan müşterinin yatırımı için ayıracağı özkaynak tutarı ve bu tutarın kredinin yaşadığı dönem boyunca muhafaza edilmesi. Konuyla ilgi bilgi veren bir bankacı, “Müşteriniz bir yatırım yapıyor. Geliyor ve size diyor ki yüzde 40 öz kaynak, yüzde 60 kredi kullanacağım. Siz yatırım için gerekli krediyi veriyorsunuz. Şimdi konuşulan düzenlemelerden biri o yüzde 40 öz kaynağı kredinin vadesi bitene kadar korunmasını öngörüyorlar. Bunun kontrol sorumluluğu da bankanın üzerinde olacak. Bankalar bir sınır belirleyecek ve bu sınırın o kredinin vadesi boyunca sabit kalmasını gözetecek” dedi.
Son dönemde sık sık gündeme gelen bankaların alacak satışı ile ilgili olarak bankaların yazılı prosedür belirlemesi de bekleniyor. Bankacılık kaynakları bu düzenlemelerin risk iştahını törpüleyici yönde etki edebileceği uyarısında da bulundu.