Katılımcılara ‘swap kapısı’ açıldı

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

Dolar kurunu stabilize etme amacı ile geçtiğimiz günlerde Merkez Bankası bünyesinde döviz karşılığı TL swap piyasasının açılmasının ardından, faizsiz bankacılık yapan katılım bankaları için de bu kapı açıldı.

Edinilen bilgiye göre katılım bankalarının TL-döviz işlemi yapabileceği swap piyasası için Merkez Bankası ile mutabakata varıldı. Kurumun, katılım bankalarının çalışma prensiplerine uygun olarak düzenleme yaptığı, bu anlamda yazılımlar ve test çalışmalarının sürdüğü öğrenildi. Böylece Merkez Bankası, katılım bankalarının likidite ihtiyacını karşılamak için ‘ben de varım’ diyecek. Söz konusu piyasada işlemler reel olarak gerçekleştirilecek. Yani para ve mal değişimi gerçek olarak yapılacak.

Bu ürünün ismi ise faizsiz finans literatürüne göre ‘vaad bazlı türev işlem piyasası’ olacak. Bu piyasa ile konvansiyonel bankalar gibi depo işlemi yapamayan katılım bankaları da benzeri bir likit sağlama yöntemine kavuşacak ve geleneksel bankaların kullandığı ürünlere ulaşacaklar.

Borsa İstanbul bünyesinde 2 Temmuz 2018 tarihinde kira sertifikalarının işlem gördüğü Taahhütlü İşlemler Pazarı kuruldu. Söz konusu pazar katılım bankalarının çalışma prensiplerine uygun olarak faaliyete geçerken, diğer bankalar da bu pazarda işlem gerçekleştirebiliyor. Bu, kira sertifikalarının ikinci el piyasası oluşturulması manasına gelirken likiditeye ihtiyaç duyan finansal kuruluşlar, Borsa İstanbul bünyesindeki bu pazarda kira sertifikalarını satabilecek. Konuştuğumuz üst düzey bir yönetici, yaklaşık 3 yıldır bu piyasanın kurulmasına yönelik çalışmalarının olduğunu belirterek, bu taleplerinin Borsa İstanbul’un Nasdaq ile ortaklık anlaşmasının ikinci ayağının tamamlanmasına dahil olduğunu ifade etti. Yönetici, “Bu piyasada Merkez Bankası da piyasanın derinlik kazanması ve yeterli likiditeye ulaşması için işlem yapacak. Finansal kuruluşlar için ikinci el bir piyasaya ihtiyaç vardı” dedi.

Dövize dayalı kira sertifikası ihracı

Bu arada katılım bankaları, yurtiçinde TL cinsi kira sertifikası ihraç eden Hazine’nin yine iç piyasada dövize dayalı kira sertifikası yapmasına yönelik talepleri var. Aynı yönetici, dövizde likidite fazlasını değerlendirmek istiyoruz” dedi.

Toplam aktifleri 185 milyar TL’yi aştı

Katılım bankalarının toplam aktifleri 2017 yılı sonuna göre yüzde 16 artışla 185 milyar TL’yi aşarken, öz varlıkları yine aynı döneme göre yüzde 11 büyüme ile 15.2 milyar TL seviyesine yükseldi. Katılım Bankaları, 2018 yılının ikinci çeyreğini 1.16 milyar TL net kâr ile tamamladı. Kullandırılan fonlar 2017 yıl sonuna göre yüzde 17 artış la 129 milyar TL’ye ulaşırken, toplanan fonlar yüzde 18 artış ile 127 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Katılım Bankaları, şube sayısında 2017 yıl sonuna göre yüzde 3 büyümeyle 1.065’e, personel sayısında yüzde 2 artışla 15.312 sayısına ulaştı.

'Faizsiz enstrüman' talebi

Türk Lirası’nın güçlendirilmesi kapsamında finansal piyasalarda birbiri ardına düzenlemeler geliyor. Katılım bankaları bu düzenlemeler kapsamında, konvansiyonel bankaların kullandığı bir takım enstrümanların faizsiz finans prensipleri çerçevesinde düzenlenmesini ve katılım bankalarına uygun enstrümanlar geliştirilmesini istiyor. Edinilen bilgiye göre, depo işlemlerinin yanısıra; Merkez Bankası’nın özellikle likiditeye ulaşılması kapsamında başka yeni ürünlerin veya kullanılan APİ piyasasının katılım bankaları esaslarına uygun işlemler haline getirilmesine yönelik çalışmaları var.

Borsa İstanbul'un swap piyasası eli kulağında

Öte yandan Borsa İstanbul da kurum bünyesinde swap piyasası kurulması için çalışmaları hızlandırdı. Kurumun önümüzdeki günlerde söz konusu piyasayı faaliyete başlatacağı öğrenildi. Bu anlamda katılım bankaları ile de görüşen Borsa İstanbul’un piyasanın işleyişine, takas operasyonlarına ve risk yönetimi uygulamalarına ilişkin yapılan çalışmalar ve takvim hakkında bankaların bilgilendirilmesi amacıyla bir toplantı yapıldığı öğrenildi.