Güçlenen dolar dünya çapında iflaslar getirecek

Hilal SARI

DIŞ HABERLER - Finansal kriz yıllarında ABD dışı şirketler ve hükümetlerin dolar borçlarını, sıfıra yakın faizden ve dolar kurundan faydalanmak için iki katına çıkarttığını belirten uzmanlar, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faizleri artırmasıyla iflaslar, dalgalanmalar ve piyasadaki güvende ciddi azalmalar olmasını bekliyor.

Financial Times gazetesinde yer alan ve Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) verilerine dayandırılarak hazırlanmış olan bir habere göre gelişmekte olan ülkeler dolar borçlanmasındaki artışta aslan payına sahipken, Euro Bölgesi’nin de dolar cinsinden borçlanması 2008 yılındaki 1.2 trilyon dolar seviyesinden Eylül 2014 sonunda 1.6 trilyon dolara yükseldi. Gelişen ekonomilerin dolar borçları ise yüzde 81 artış yaşyayarak 3.29 trilyon dolara ulaştı. Diğer gelişmiş ülkelerde de ciddi bir artış görüldüğünü gösteren veriler gelişmiş ekonomilerin dolar borçlarının son beş yılda yüzde 71 arttığını ve 1.69 trilyon dolar borcu olduğuna işaret ediyor.

Fed’in faizi artırması bu borçları pahalandıracak

Dünyadaki tüm uzmanların ABD’nin ekonomik verilerinin yakından izliyor olmasının sebebinin bu dolar borçlarının kaderinin Fed’in faiz artırım kararına bağlı olması.Daha güçlü bir doların ABD dışındaki borçluların dolar borçlarını ödemekte zorlanacağı anlamına geldiğini belirten uzmanlar, Fed’in faizleri artırmasının bu borçların geri ödemesinin daha da pahalanacağı anlamına geldiğini belirtiyor.

TL geçtiğimiz haftanın en çok kaybedeni

Türk Lirası dolar karşısında tarihin en düşük seviyelerinde seyretmeye devam ederken, en fazla gerileyen ikinci gelişen para birimi Brezilya Reali’nin kayıplarını azalttığı belirtildi. TL bu haftayı da dolar karşısında sert kayıplarla tamamladı. Hafta başında dolar karşısında 2.68 seviyelerinde başlayan TL yoğun geçen haftada yüzde 1.5’in üzerinde değer kaybederek 2.72’lere geriledi.

IMF ve BIS 'dolar borcunu hedge edin' uyarısı yapıyor

Standart Bank G10 ülkeleri para birimi stratejisti Steve Barrow ‘Uluslararası Para Fonu ve BIS gibi kuruluşların bu korkutucu uyarıları şirketlerin dolar borçlarını hedge etmelerini sağlayabilmek için’ diye konuştu.

Çin geçtiğimiz hafta yatırımcılara bir şirketin ağır bir dolar borçlanmasının altına girdiğinde neler olabileceğini gösterdi. Kaisa Group adlı inşaat şirketi konut piyasasının yavaşlamasıyla dolar cinsinden borçlarını ödeyemeyerek iflas eden ilk şirket oldu.

Uzmanlar doların daha da güçlenerek küresel 9 trilyon doları aştığı tahmin edilen dolar cinsinden borçlanmanın bu gibi iflasları gittikçe artırmasından endişe ediyor.

Hükümetler önlem alıyor

Raporda ülkelerin bunun için önlem aldığı, Türkiye’nin de bu ülkelerden biri olduğu belirtildi. Türkiye Merkez Bankası kısa vadeli döviz kuru borçlanmasını kontrol altına almaya çalıştığı vurgulanan analizde Brezilya ve Rusya'nın ise ülkeden sermaye çıkışlarını önlemek için faizleri artırdığı, Endonezya'nın da 1 Ocak’ta yürürlüğe koyduğu bazı kurallarla bankacılık dışı şirketlerin yurtdışı borçlanmasını zorlaştırdığı belirtiliyor.