Gelişen ülkelerde parayı savunma harekatı!

Evrim KÜÇÜK

TL'nin tarihi düşük seviyelerinden toparlanmasına rağmen dolar, Türkiye kaynaklı finansal krize ilişkin endişelerin yatırımcı iştahını baskılamasıyla 13 ayın zirvesine yakın seyrediyor. TL'deki düşüşün diğer gelişmekte olan ülkelere yayılabileceği ve bir borç krizini tetikleyebileceği endişesiyle yatırımcının riskli varlıklardan uzaklaşmasıyla MSCI Gelişen Ülke Para Endeksi son bir hafta içinde 1.621 seviyesinden 1.595 seviyesine geriledi. Paraları son bir haftada ağır darbe alan gelişmekte olan ülkelerin merkez bankaları da finansal sarsıntıdan korunmak için harekete geçti. Arjantin ve Endonezya faiz oranlarını yükseltirken, Hong Kong piyasalara müdahalede bulundu. Bu arada Irak Ticaret Bankası (Trade Bank of Iraq, TBI) Türkiye'deki banka satın alma planlarını ertelediğini duyurdu.

Dolar, TL'nin son zamandaki düşüşüne ilişkin endişelerden kaynaklanan güvenli liman talebinden bulduğu destekle başlıca para birimleri karşısında 13 ayın yeni zirvesinde. Dolar endeksi 96.862'ye yükselerek Haziran 2017'den bu yana en yüksek seviyesine çıktı, euro ise 1.1319 dolara indi.

Endonezya ve Arjantin faiz artırdı

Endonezya merkez bankası politika faizini bugün 25 baz puan artırarak yüzde 5.5'e çıkardı. Merkez bankası böylece, kısmen Türkiye'deki finansal kriz nedeniyle baskı altında kalan para birimi rupiyi desteklemek için mayıs ortasından bu yana dördüncü kez politika faizini artırmış oldu.

TL'den sonra bu yıl dolar karşısında en büyük kaybı veren Arjantin Pezosu için de savunma planı hazırlandı. Pezonun, TL'nin finans piyasalarında yarattığı sancıyla hafta başında dolar karşısında 30.72 ile rekor düşük seviyeye gerilemesi sonrasında Merkez Bankası faiz oranlarını yüzde 40'dan yüzde 45'e yükseltti. Banka ayrıca pezoya istikrar kazandırmak amacıyla piyasalara 500 milyon dolar enjekte etti. Lebac olarak bilinen kısa vadeli borç satışına da sınırlama getirildi.

Hong Kongpiyasaya müdahale etti Borsası 13 ayın en düşük seviyesine inen ve parası dolar karşısında alım satım bandının en düşük seviyesine gerileyen Hong Kong'da art arda iki gün piyasalara müdahalede bulunmak zorunda kaldı. Hong Kong Para Otoritesi dün 300 milyon dolarlık Hong Doları satın aldı. Bank önceki gün de benzer büyüklükte bir müdahalede bulunmuştu.

Iraklı banka alım planını durdurdu

Irak hükümetinin kontrolündeki TBI da Türkiye'deki banka satın alma planlarını askıya aldı. 20 milyar dolar aktif büyüklüğü olan bankanın Yönetim Kurulu Başkanı Faisal el-Haimus, Irak'taki ticaret finansmanı faaliyetlerinin yüzde 80'ini fonlayan bankanın, ülkenin en büyük ticaret ortağı olan Türkiye'de varlığını büyütmeyi hedeflediğini söyledi. Ancak Faisal el-Humus, Irak için çok önemli bir pazar olmasına karşın son gelişmeleri takip edeceklerini belirterek, "Türk Lirası istikrarlı değil ve girmeden önce paranın dengeye kavuştuğunu görmek istiyoruz" dedi.

"Bulaşma olması için geniş tabanlı dolar gücü gerekir”

Analistler, Türkiye'de süren TL krizinin küresel piyasaları ne kadar süreyle ve ne kadar derinden etkileyebileceği konusunda farklı görüşler belirtiyorlar. Pictet Asset Management'tan Steve Donze, "Rusya'ya uygulanan yaptırımlar ve Türkiye'nin ABD ile ilişkileri gibi sadece kendisine özgü risklerden söz ediyorsak, büyük çaplı bir bulaşma söz konusu olamaz. Gelişmekte olan piyasalar genelinde bulaşma olması için geniş tabanlı dolar gücü gereklidir" dedi. Exotix Capital'den Stuart Culverhouse, satıcıların sadece Türkiye ile benzerlik gösteren ülkeleri hedef almakla kalmadıklarını söyledi. Culverhouse, "Geniş ve genişlemeye devam eden cari açıklar birden fazla ülkeyi, yatırımcıların riskli varlıkları azaltmaları karşısında riskli durumda bırakmıştır. Bu ölçülere göre Türkiye, Arjantin ve Pakistan en kırılgan durumda olan ülkeler arasındadır" ifadelerini kullandı.