Gelişen ülkelerde 'kırmızı alarm' haritası çizildi!
Uluslararası Finans Enstütüsü, gelişen ülkelerin kırılganlıklarını birbirleriyle karşılaştıran bir 'sıcaklık haritası' oluşturdu. Tabloda Türkiye, Ukrayna ile birlikte en kırılgan ülkelerden biri olarak öne çıkıyor.
Evrim KÜÇÜK
Geçtiğimiz yıl gelişmekte olan ülke borsaları son sekiz yılın en iyi zamanını geçirdi. Analistler ve stratejistler bu yıl gelişen ülkelerin gelişmiş ülkeleri geride bırakarak yükselişlerini sürdüreceğini düşünüyor. Gelişen ülkelerin kaderinde en belirleyici faktör olarak ise ABD Merkez Bankası'nın (Fed) kararları öne çıkacak. Jeopolitik riskler ve dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin'den gelen haberler de gelişen ülkelerin performansında etkili olacak. 2017'de gelişmekte olan ülkeler güçlü büyüme ortamı sayesinde, ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından ortaya çıkan korumacılık tehditlerini ve K.Kore yardımadasındaki nükleer gerilim başta olmak üzere siyasi çalkantıları kolaylıkla atlattı, gelişen ülke paralarına ve hisse senedi piyasalarına milyarlarca dolar aktı. Ancak 2018'de yatırımcıların, Fed'in parasal sıkılaştırma politikasının bazı ülkelerin cazibesini azaltması nedeniyle daha seçici davranması bekleniyor.
Uluslararası Finans Enstütüsü (IIF), sermaye akışları ya da Küresel Ekonomik Monitör gibi raporlarında kullanılmak üzere ülkelerin kırılgan bölgelerini birbirleriyle karşılaştıran bir 'sıcaklık haritası' oluşturdu. Tabloda gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerindeki en hassas noktalar koyu kırmızı ve en az kırılgan noktalar açık yeşil ile gösteriliyor. Fed politika faizlerinin yükselmesi ya da risk algısındaki artışın ülkelere nasıl etki edeceğinin değerlendirilmesi açısından önemli bir izleme aracı olarak görülen tablo, özellikle dışarından kaynaklı sorunlar ve piyasaların desteklemediği politikaların yaratabileceği kırılganlıkları değerlendiriyor.
Türkiye, 8 alanda en kırılgan ülke
Ülkelerin kırılganlıkları üç boyutta ele alınıyor: Bunların ilki dış finansmana bağımlılık, ikincisi yerel reel ve finans sektörlerindeki kırılganlıklar ve üçüncüsü uygulanan politikaların kredibilitesi ve siyasi istikrar. Tablo Türkiye'nin bu başlıklar altında yer alan 20 göstergeden 8'inde kırmızı alarm verdiğini ve en kırılgan ülkelerden biri olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye ile birlikte en fazla kırılganlık sergileyen ülkeler 8 kırmızı alarm bölgesiyle Ukrayna ve 7 kırmızı alarm bölgesiyle Arjantin. Güney Kore ve Polonya en kırılgan alan olarak sadece 1 göstergeye sahip, dolayısıyla en rahat ülkeler olarak öne çıkıyor. Çin ve Hindistan'da 3'er gösterge 'en kırılgan' bölgede.
En zayıf noktamız dış finansman
Tabloya bakıldığında, 'dış finansmana bağımlılık' kategorisinde Türkiye'nin ciddi şekilde diğer ülkelere göre daha kırılgan olduğu dikkat çekiyor. Türkiye'de 'Cari açık', 'Cari açık-net doğrudan yabancı yatırımların GSYH'ye oranı', ve 'döviz rezervinin kısa vadeli yükümlülükleri karşılama oranı' kırmızı alarm veriyor. Bu kategoride Türkiye'nin yanında Arjantin'in oldukça kırılgan olduğu görülüyor. Ukrayna da biraz sıkıntılı. Brezilya, Hindistan, Çin, Güney Kore ve Rusya dış finansman açısından sıkıntı duymayan ülkeler arasında.
Yerel reel ve finans sektörlerindeki kırılganlıklar kategorisine bakıldığında Türkiye'nin özellikle 'finans dışı kurumsal borçların GSYH'ye oranı' ve 'özel sektörde reel kredi büyümesi oranı' açısından daha kırılgan bir pozisyonda olduğu dikkat çekiyor. Ayrıca konut fiyatlarında yıllık nominal fiyat artışlarının da Türkiye'nin hassas notlarından olduğu tabloda ortaya konuyor. Brezilya, Macaristan, Hindistan, Ukrayna bu alanda en rahat gözüken ülkelerken; Meksika, Endonezya ve Çin daha sancılı bir tablo çiziyor. 'Uygulanan politikaların kredibilitesi ve siyasi istikrar' sınıfında en kırılgan ülkeler ise Arjantin, Brezilya ve Ukrayna. Türkiye için bu kategoride en büyük kırılganlık olarak reel faiz oranları öne çıkıyor. Enfl asyon hedefi ve kamu borcunun GSYH'ye oranı Türkiye'nin rahat olduğu bölgeler. Güney Kore ve Meksika ise bu alanda en az kırılgan gözüken ekonomiler.