Dünyanın gözü Fed’e çevrildi
ABD Merkez Bankası Fed, son 10 yılda ikinci kez faiz tetiğine basmaya hazırlanıyor. Trump’ın başkan seçilmesiyle planları altüst olan Fed’den 2017’de iki, 2018’de de dört faiz artışı bekleniyor.
Aydın ŞAHİNALP
DIŞ HABERLER - Dünya ekonomisine yön veren en önemli oyuncuların başında gelen ABD Merkez Bankası’nın Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı bugün başlıyor. Bankanın bu yılki ilk ve son faiz artışına gideceğine, tıpkı 2015 Aralık’ta olduğu gibi neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Büyük bir sürpriz yaşanmaması halinde son 10 yılın ikinci faiz artırışı kararı 14 Aralık Çarşamba günü açıklanacak. Fakat Donald Trump’ın başkan seçilmesiyle cepheye sürdüğü vergi reformu, bir yılın ardından faiz artırışı kampanyasına başlamak isteyen Fed’in uzun vadeli planlarında belirsizliği tetikliyor.
Fed Başkanı Janet Yellen’ın tam istihdama yaklaşılması ve yükselen enflasyon verisiyle birlikte çarşamba günü Aralık 2015’ten sonra ilk kez faiz tetiğine basacak. Fakat piyasalar bankanın 2017 ve sonrası faiz hamlelerini hangi sıklıkta kullanacağını merak ediyor. Zira Trump liderliğindeki Cumhuriyetçi Parti, ekonomiyi ve bütçe açığını büyütecek vergi indirimi sözünü verdi. Üst düzey Fed yetkilileri ise Cumhuriyetçilerin planlarının olası etkileri hakkında erken sonuca varmak gibi bir hataya düşmek istemiyor. Geçtiğimiz ay ABD Kongresi’nde konuşan Fed Başkanı Janet Yellen, olası vergi ve harcama planlarının etkisini değerlendirmek için henüz erken demişti. Yellen’ın çarşamba günü de bu mesajına bağlı kalarak faizlerin kademeli olarak yükseleceğini açıklaması muhtemel gözüküyor.
“2017’de 2, 2018’de 4 faiz artışı makul”
Financial Times’a konuşan Ekonomist Roberto Perli, “Sanırım Fed tedbiri elden bırakmayacak. Özellikle Kongre’den neyin geçip neyin geçmeyeceğini tam olarak bilinene kadar tedbirli olacaktır. Bence 2017’de iki faiz artışı iyi bir temel olmaya devam ediyor. Ekonomik paketin Kongre tarafından onaylanmasının yazı; etkilerinin hissedilmesin de yıl sonunu bulmasını göz ardı etmemek gerekiyor.Kongre’den geçecek yasalara bağlı olarak 2018’de 3 ya da 4 faiz artışı makul görünüyor”diye konuştu.
Piyasaların bir teşvik paketi beklediğini belirten Fed eski yetkilisi Ekonomist Joseph Gagnon ise, “Açıkçası piyasalar bir tür mali teşvik bekliyor. Bu beklenti uzun vadeli tahvillerde getirileri yükseltip doların güçlenmesine neden oluyor. Eminim FOMC üyelerinin çoğu da bunu bekliyor. Ancak akıllara gelen soru şu; izlenecek politikayı ve hatta politika tahminlerini bu gerçekleşene kadar öngörebilecekler mi?” diye görüşünü bildiriyor. Öte yandan, son dönemde ABD borsalarında yaşanan tarihi yükseliş ve tahvillerdeki dalgalanma parasal sıkılaştırma hızını öteleyen faktörler olarak ortaya çıkıyor.
Faiz kararından çok projeksiyonlar önemli
Yatırım şirketi Oxford Economics Analisti Kathy Bostjancic müşterilerine gönderdiği notta, “Tahvillerdeki satış dalgası önümüzdeki hafta ve aylarda da sürer ve dolar güçlenmeye devam ederse hisse senedi piyasaları bundan olumsuz etkilenecektir. Akabinde ekonomiye güven düşebilir. Finansal koşullar ile büyüme baskılanmasıyla birlikte Fed’in beklemede kalmasına yol açılabilir” diye yazdı. Brookings Entitüsü Parasal ve Mali Politikalar Merkezi Direktörü David Wessel da FOMC’nin oy birliğiyle faiz artırma kararı almasını beklediğini söyledi. Wessel, piyasaların odak noktasının faiz kararından çok projeksiyonlar ve Fed Başkanı Janet Yellen’da olacağını düşündüğünü ifade ederek, “Fed yetkililerinin Donald Trump’ın uygulayacağı mali politikalar ve dolar hakkında varsayımlar yapması gerekiyor. Ancak kısa vadedeki belirsizliklere vurgu yaparak noktasal grafiğin bir taahhüt ya da sözel yönlendirme olmadığını bize hatırlatacaklarından şüpheleniyorum” şeklinde konuştu. Fed Başkanı Janet Yellen, çarşamba günü açıklanacak faiz kararının ardından ekonomik görünüm ve politika açıklaması hakkında değerlendirmelerde bulunmak üzere TSİ 22.30’da basın toplantısı düzenleyecek.
Borcu 7.2 trilyon dolara çıkaracak
ABD’de Donald Trump’ın dillendirdiği ve gelecek yıl uygulanması planlanan mali paketin ayrıntıları hakkında pek fazla bilgi yok. Ancak Vergi Politikası İzleme Merkezi, Trump’ın vergi indirimi hamlesinin önümüzdeki 10 yılda ABD kamu borcunu yaklaşık 7.2 trilyon dolar artıracağını öngörüyor. Yatırım bankası Goldman Sachs hazırladığı analizde mali değişikliklerin etkilerinin hissedilmesinin uzun bir zaman alacağını belirterek, vergi indiriminin ekonomik büyümeye 2017’nin son çeyreğinde yüzde 0.4-0.5 puan yansıyabileceğini savundu.
Reel gösterge faizi tarihi dipte
ABD Merkez Bankası Fed’in reel gösterge faizi, ABD işsizlik oranına göre rekor düşük seviyede bulunuyor. Bankanın izlediği para politikası, işsizlik oranının düşük seyretmesine rağmen geçmişe göre daha da genişlemeci.Dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de bireysel tüketici harcamaları (PCE) baz alınarak düzeltilmiş federal fonlama oranı, geride kalan yedi yılda negatifte kaldı. Fed, çarşamba günü faizleri 25 baz puan artırsa bile, PCE’ye göre düzeltilmiş Fed faizi sıfırın altında seyredecek.
